◎ Паджа́глісты ’сухарлявы, тонкі’ (Сл. ПЗБ, гродз.), ’стройны’ (Сцяшк. Сл.; З нар. сл., навагр.), паджэдлісты ’у абліпку, цесны, вузкі (пра адзенне)’ (Шатал.). Дэрываты ад дзеяслова жэгліць (гл.), які да žeg‑ ’пячы’. У семантычных адносінах параўн. паджары. Улічваючы арэал распаўсюджання, магчыма паставіць пытанне аб запазычанні з польск. дыялекту, тым больш што і дзеяслоў жэгліць, на думку Супруна (ЭСБМ, 3, 269), таксама з польск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́калны ў выразе: пе́кална дзежка ’дзяжа, у якой расчыняюць цеста і замешваюць яго’ (Янк. 1; гом., Мат. Гом.), пе́кальніца ’дзежка для цеста’ (рэч., б.-каш., Мат. Гом.), ’дзяжа’ (Янк.). Узыходзіць да незафіксаванага ⁺пекаць (гл. пекці), параўн. рус. (дыял.) пека́ть ’пячы’, пекательная печь = русская печь ’печ’. Аб другасным зацвярдзенні ‑л‑ гл. Карскі (1, 316). Параўн. таксама рус.пе́кная печь ’пякарня’, пе́кная дежа ’дзяжа’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перапяча́йка ’жвавая, балбатлівая, ветраная жанчына’ (Др.-Падб.). Відаць, іранічнае ўтварэнне ад перапячайка ’перапечка’ (Скарбы) або ад назваў асоб тыпу ўкр.перепічапка ’жанчына. якая пячэ хлеб’, рус.бранск.перепечайка ’жанчына, якая пячэ вырабы з цеста і прадае іх’. дзе зыходнае перапечаны мае пераноснае значэнне ’прайдошлівы; знаходлівы’, параўн. балі. препечен ’моцны, загартаваны’, макед.препеченица ’моцная гарэлка’ (перакідная некалькі разоў). Да пера- і пячы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Рмн. ‑чак; ж.
1. Тое, што і печ (у 1 знач.). Маладзіца выняла з печкі чыгунок і паставіла на стол.Мележ.
2. Невялікая або часовая печ, якая ў асноўным служыць для абагравання памяшкання. Каля дзвярэй стаяла чыгунная печка. Такія печкі былі ва ўсім лагеры.Шамякін.У гэтай цеснай каморцы змяшчаліся толькі два ложкі для спання і невялічкая печка-ляжанка.Бядуля.Была зроблена ў зямлі такая печка, дзе на малым агні можна было грэць ваду, сёе-тое варыць, пячы.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
roast
[roʊst]1.
v.t.
1) сма́жыць, пячы́
2) пра́жыць
3) informal
а) ушано́ўваць ша́ржам, жа́ртамі
б) стро́га, во́стра крытыкава́ць
2.
v.i.
сма́жыцца; пячы́ся
3.
n.
смажані́на, сма́жанка f.
4.
adj.
сма́жаны, пе́чаны
roast beef — сма́жаная я́лавічына, ро́стбіф -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
bácken
*
1.
vt
1) пячы́, запяка́ць, сма́жыць (рыбу)
2) сушы́ць (садавіну)
2.
vi
1) пячы́ся (пра хлеб)
2) (толькі па слаб. спраж.) лі́пнуць, прыліпа́ць, прыстава́ць (пра снег і да т.п.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ П’ян м. і ж. р., п яна ’ап’яненне’ (смарг., в.-дзв., Сл. ПЗБ). Адад’ектыўныя ўтварэнні, гл. пячы; назоўнік м. р., хутчэй за ўсё, другасны, параўн. м. і ж. р. пьянь ’п’янства’ і іншыя назоўнікі з тэматычным суф. *‑ь: бель, гніль і пад., што тлумачыцца генералізацыяй родавых паказчыкаў у выніку выцяснення н. р. на беларуска-балтыйскім паграніччы. Магчыма дапусціць адваротныя дэрываты ад пʼянка ’ап’яненне’ (шальч., Сл. ПЗБ).
1. і без дап.Пячы некаторы час. Лёнька .. паставіў на голую чарэнь халодныя пяткі — хай трохі папячэ ў іх.Капыловіч.
2. Прыгатаваць шляхам награвання на жары; спячы ўсё, многае. Бульбу мы папяклі на вогнішчы, хлеб падзялілі пароўну і смакавалі ўнакладку з яешняй, запіваючы .. вадой.Чыгрынаў.
3. Пашкодзіць чым‑н. гарачым, едкім, пякучым усё, многае. Я расту вось тут пад плотам І не так даўно ўзышла, А ўжо многім абармотам Рукі-ногі папякла.Крапіва.Не гуляй з вуглямі — рукі папячэш.Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куса́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Мець прывычку кусаць (у 1 знач). Сабака кусаецца.// Кусаць каго‑н. Авадні кусаюцца.//перан. Крыўдзіць, дапякаць чым‑н. Па вяселлі бабы пытаюцца: — Як? Нявестка добра кусаецца?Бічэль-Загнетава.
2. Кусаць адзін аднаго; грызціся (пра сабак, звяроў).
3.перан. Мець уласцівасць раздражняць, пячы скуру (пра крапіву і некаторыя іншыя расліны, а таксама пра вецер, мароз і пад.). Крапіва кусаецца. □ Мама сказала, што позна, што ноч на дварэ, а мароз сёння гэтак кусаецца, гэтак цісне!Брыль./ Пра каляную тканіну або пра вырабы з грубай шэрсці. Зрэбніца .. [Гальяшу] муляла, кусалася.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)