Тасе́мка ’тасьма’ (Байк. і Некр., Ласт., Сл. ПЗБ), ’вузенькая стужка, паясок’ (Скарбы), ’вузкая каляровая тканіна, з якой даўней выкладалі ўзоры на сярмязе’ (Варл.), ’пояс’ (мёрск., стаўб., саліг., ЛА, 4), ’саматканы пояс без узораў’ (Сцяшк.), та́семка і тасёмка ’тасьма’ (Нас.), тасёмка ’тасьма’; ’завязка з тасьмы’ (ТСБМ, Бяльк.), ’вузкая палоска, якую нашывалі на спадніцы, фартухі’ (Жд. 2). Гл. тасьма.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярзёнка ’шырокі пояс, плецены з воўны’ (палес., Сак.). Утворана ад прыметніка вярзёны (< вьрзенъ) і суф. ‑ка. Да вярзці́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папру́га, ‑і, ДМ ‑рузе, ж.
1. Раменны пояс або наогул пояс. На ім кучомка, верх зялёны, Кажух кароценькі, чырвоны. А стан шырокая папруга Сціскае спрытна, лоўка, туга. Колас. Том Блейн паправіў папругу на камбінезоне і асцярожна адчыніў дзверы ў кабінет. Гамолка.
2. Частка збруі для ўмацавання сядла, падсядзёлка на спіне каня. Шэмет злез з сядла, аслабіў папругу і пусціў каня папасвіцца. Лобан. Ашмо[ткі] пены маталіся на конскіх храпах, на сядзельных папругах. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скулавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да скулы 1 (у 1 знач.). Скулавая косць. Скулавая мышца.
2. Спец. Які мае адносіны да скулы 1 (у 2 знач.). Скулавы пояс карабля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апаяса́ць, апаяшу́, апая́шаш, апая́ша; апаяшы́; апаяса́ны; зак.
1. каго-што. Надзець на каго-н. пояс, падперазаць.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., што. Працягнуцца вакол чаго-н., абкружыць сабой.
Лес апаясаў вёску.
|| незак. апая́сваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. апаяса́цца, апаяшу́ся, апая́шашся, апая́шацца; апаяшы́ся (да 1 знач.); незак. апая́свацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ Плісця́нка, плацейка ’плецены пояс, якім падпяразвалі сарочку’ (Нік. Очерки; Малч.). У выніку кантамінацыі слоў пліса ’байка’ і таіцянка < плёсні (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ізазо́ма
(ад ba- + гр. zoma = пояс)
насякомае атрада перапончатакрылых; шкодзіць зерневым культурам, травам і пладовым дрэвам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кута́с
(тур. kutas)
пучок нітак, звязаных на адным канцы разам, для ўпрыгожання (напр. пояс з кутасамі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
распусти́ться сов., в разн. знач. распусці́цца, мног. параспуска́цца; (ослабеть, развязаться — ещё) развяза́цца;
цветы́ распусти́лись кве́ткі распусці́ліся (параспуска́ліся);
по́яс распусти́лся по́яс распусці́ўся (развяза́ўся);
ко́сы распусти́лись ко́сы распусці́ліся;
са́хар в воде́ распусти́лся цу́кар у вадзе́ распусці́ўся;
учени́к распусти́лся ву́чань распусці́ўся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
sash
I [sæʃ]
n.
1) по́яс -а m.
2) сту́жка f.
II [sæʃ]
n.
вако́нная ра́ма, ра́ма ў шкляны́х дзьвяра́х
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)