Прышэ́лец ’прышлы, чужы, нетутэйшы чалавек’ (ТСБМ), прышле́ц ’тс’ (Нас., Др.-Падб.). Укр. прише́лець, пришле́ць ’тс’, рус. прише́лец, пришлец ’тс’. Першае ўтворана ад асновы прошл. часу (прышо́ў) з суф. ‑елец (аб суфіксацыі гл. Сцяцко, Афікс. наз., 49), другое ад пры́шлы (гл.) з суф. ‑ец.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

performance [pəˈfɔ:məns] n.

1. выкана́нне, выступле́нне; ігра́;

the first performance of the symphony пе́ршае выкана́нне сімфо́ніі

2. спекта́кль, канцэ́рт; пака́з

3. дзе́янне, рабо́та (машыны);

Are you satisfied with the car’s performance? Ці задаволены вы сваёй машынай?

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

uppermost​2 [ˈʌpəməʊst] adv.

1. наве́рсе; уве́рх;

The carriage lay with its wheels uppermost. Каляска ляжала дагары коламі.

2. перш-на́перш, перш за ўсё;

She said whatever came uppermost. Яна сказала першае, што прыйшло ў галаву.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ша́нкер

(фр. chancre, ад лац. cancer = рак)

інфекцыйная венерычная хвароба, якая суправаджаецца з’яўленнем язваў на месцы заражэння;

цвёрды ш. — першае бачнае праяўленне захворвання сіфілісам;

мяккі ш. — самастойнае венерычнае захворванне, выкліканае стрэптабацылай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

прыярытэ́т

(ням. Priorität, ад лац. prior = першы)

1) першынство, першае месца па часе ў адкрыцці, вынаходніцтве, фармуліроўцы якой-н. ідэі (напр. агульнапрызнаны п.);

2) пераважаючае значэнне чаго-н. (напр. п. эканомікі).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

паслякастры́чніцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да часу пасля Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі. У паслякастрычніцкі перыяд, калі Беларусь упершыню ў гісторыі атрымала сваю дзяржаўнасць, пачынаецца новы этап у вывучэнні спадчыны Скарыны. Алексютовіч. Ужо ў першае паслякастрычніцкае дзесяцігоддзе графіка не толькі пабыла «правы грамадзянства», але выйшла на перадавыя рубяжы беларускага савецкага мастацтва. Шматаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

май, ‑я і ‑ю, м.

1. ‑я. Пяты месяц каляндарнага года.

2. ‑ю. Абл. Першая зелень лісцевых дрэў, якой прыбіраюць хаты. Пракоп раздзеўся. Яму далі венік, пахучы, як май. Колас. А я Маю наламаю, Сваю хату прыбяру. І. Калеснік.

•••

Першае Мая — свята міжнароднай салідарнасці працоўных, устаноўленае кангрэсам 2‑га Інтэрнацыянала ў 1889 г.

[Лац. majus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зача́так, ‑тка, м.

1. Першапачатковая форма чаго‑н., здольная да далейшага развіцця; зародак. Зачатак плода.

2. перан. Першае праяўленне, пачатак чаго‑н. Зачаткі культуры. □ Першым сур’ёзным зачаткам пралетарскай партыі ў Расіі быў створаны У.І. Леніным у 1895 годзе «Саюз барацьбы за вызваленне рабочага класа». «Полымя».

3. Астатак органа, які страціў сваё значэнне; рудымент.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стало́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы; Р мн. ‑ловак; ж.

Разм. Тое, што і сталовая (у 2 знач.). Марусаў сеў за стол; падышла афіцыянтка — ён заказаў гуляш; ён заўсёды заказваў у такіх сталоўках гуляш — папулярную мясцовую страву. М. Стральцоў. Вось у гэтай сталоўцы партшколы і адбылося маё першае знаёмства з Платонам Галавачом. Хведаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Vórtritt

m -(e)s (vor D) перава́га, першынство́ (перад кім-н.)

j-m den ~ lássen* — уступі́ць пе́ршае ме́сца [першынство́] каму́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)