1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выпасці з чаго-н. ад штуршка, неасцярожнага руху; вышмаргнуцца.
Выцягнулася нітка з іголкі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца даўжэйшым, падоўжыцца.
Агонь выцягнуўся доўгай паласой.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Размясціцца на вялікай адлегласці ў адну лінію.
Вёска выцягнулася ўздоўж ракі.
4. Вырасці, стаць высокім.
Хлопчык за лета выцягнуўся.
5. Легчы, расцягнуўшыся, выпрастаўшыся.
В. на канапе.
6. Стаць прама, выпраміцца.
В. перад камандзірам.
|| незак.выця́гвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
fiber
[ˈfaɪbər]
n.
1) валакно́n.; фі́бра f.
hemp fiber — канапля́нае валакно́
2) ні́ткаf.
3) хара́ктар -у m., нату́ра f. (чалаве́ка)
4) Bot. то́нкія карэ́нчыкі расьлі́наў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Про́філь ’абрыс, від збоку (твару, прадмета)’, ’вертыкальнае сячэнне прадмета, від, форма’ (ТСБМ). Запазычанне з зах.-еўрап. моў (параўн. франц.profil, ням.Profil) праз польск.profil або рус.про́филь ’тс’. Крыніцай слова з’яўляецца італ.profilio ад filo ’лінія, паласа’, лац.fīlum ’нітка’ (гл. Фасмер, 3, 384, з літ-рай).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нематафіто́н
(ад гр. nema, -atos = нітка + phyton = расліна)
гіганцкая вымерлая расліна палеазою, якая трапляецца ў выглядзе акамянелых ствалоў да 1 м у дыяметры.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
марфане́мы
(ад гр. morphe = форма + nema = нітка)
сістэма пераплеценых валаконцаў у цытаплазме некаторых прасцейшых, якая выконвае апорную ролю і садзейнічае захаванню пастаяннай формы цела.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фастры́га
(польск. fastryga, ад с.-в.-ням. vast = моцна + rige = рад)
1) шво вялікімі шыўкамі, якім часова, папярэдне сшываецца матэрыял;
2) нітка, якой фастрыгуюць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АРЫЯ́ДНА,
у старажытнагрэчаскай міфалогіі дачка крыцкага цара Мінаса і Пасіфаі, унучка бога сонца Геліяса. Дапамагла афінскаму герою Тэсею, які забіў Мінатаўра, выбрацца з лабірынта пры дапамозе клубка нітак («нітка Арыядны»). Пакінутая Тэсеем, стала жонкай Дыяніса; вянок, падораны Дыянісам, пасля смерці Арыядны трапіў на неба і прыняў форму сузор’я (сузор’е Паўночная Карона). Міф пра Арыядну — часты сюжэт у выяўленчым мастацтве (антычныя вазы, фрэскі, рэльефы рымских саркафагаў, карціны Тыцыяна, Я.Тынтарэта, А.Каўфман), літаратуры (Лопэ дэ Вэга, І.Гундуліч), музыцы (Г.Ф.Гендэль, І.Гайдн, І.К.Бах) і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
склада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да скласці (у 1–5, 10–13 знач.).
2. Быць састаўной часткай чаго‑н.; утвараць сабой што‑н. Большую частку яго [Паўловіча] спадчыны складаюць гумарыстычныя вершы і жарты, напісаныя на матэрыяле анекдотаў пра селяніна.Казека.Аснову рэпертуару Ланскага хору складаюць народныя песні і творы савецкіх кампазітараў.«ЛіМ».Маленькія завушніцы і нітка яркіх пацерак на шыі складалі яе [Каці] ўпрыгожанне.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЕСЧАЎНАКО́ВЫ СТАНО́К,
ткацкі станок, у якім уточная нітка ўводзіцца ў зеў (прастору паміж ніткамі асновы) не чаўнаком, а з дапамогай пракладчыка ўтку: рапіраў, іголак, вадзянога ці паветранага струменю, што выходзіць з сапла пад ціскам. Пасля кожнага пракладвання ўточнай ніткі яна абразаецца. У параўнанні са звычайным ткацкім станком, дзе ніткі ўтку змотваюцца са шпулі, якую нясе чаўнок, на бесчаўнаковым станку ніткі ўтку змотваюцца з нерухомых бабін, што знаходзяцца па-за зевам. Бесчаўнаковы станок адрозніваецца большай (у 2—4 разы) скорасцю пракладвання нітак, прадукцыйнасцю ткацтва, меншай вібрацыяй і шумам.