спары́шнік, ‑у, м.
Тое, што і спарыш 2. [Вучні] выраўнялі .. [пляцоўку] як належыць і пасеялі на ёй насенне спарышніку. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Назу́блены ’прарослы’ (ТС), назубленае насенне ’насенне, якое толькі пачынае прарастаць’ (Жд. 1, Мат. Гом.), назубіцца ’прарасці’ (Мат. Гом.), назубіць ’нарабіць вострых зубоў на лазе’ (Яўс., Яруш., Сл. ПЗБ). Усё да зуб, параўн. літ. žémbėti ’прарастаць, пускаць расткі’, літаральна ’зубіцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раяні́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што.
1. Зрабіць (рабіць) падзел на раёны (адміністрацыйныя, эканамічныя і пад.).
2. Размеркаваць (размяркоўваць), прызначыць (прызначаць) для пэўных раёнаў (спец.).
Р. сорт пшаніцы.
Насенне раяніраваных сартоў.
|| наз. раяні́раванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агуро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.
Агародная расліна сямейства гарбузовых з паўзучым сцяблом і даўгаватым зялёным плодам, а таксама плод гэтай расліны.
Насенне агуркоў.
Маласольныя агуркі.
|| памянш. агуро́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.
|| прым. агуро́чны, -ая, -ае.
А. расол.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
со́ртны, ‑ая, ‑ае.
1. Тое, што і гатунковы.
2. Які належыць да высокага або каштоўнага сорту. Сортнае насенне пшаніцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АРНІТАХАРЫ́Я
(ад арніта... + chōreō іду, пашыраюся),
распаўсюджванне насення і пладоў раслін, спораў грыбоў з дапамогай птушак; прыватны выпадак зоахарыі. Птушкі разносяць насенне і плады ў лапках, дзюбах або зашчочных мяшках (напр., жалуды і арэхі разносяць сойкі, кедроўкі і інш.) — сінарнітахарыя. Назапашваючы корм, птушкі хаваюць яго каля пнёў, пад мох і ў інш. месцы. Часам насенне не траціць усходжасці, калі праходзіць праз стрававальны тракт птушак (напр., аўсянкі, малінаўкі, дразды, амялушкі і інш. так пераносяць насенне рабіны, вішні, малін, каліны, чарніц, чаромхі і інш. раслін) — эндаарнітахарыя. Арнітахарыя адбываецца таксама пры выпадковым пераносе птушкамі пладоў, насення і спораў, якія прыліпаюць да пер’я, дзюбы і лапак — эпізоахарыя.
т. 1, с. 500
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Сёмісты ‘ў крапінку, рабы’: сёміста курыца (Скарбы), сі́мынисти ‘рабаціністы’ (пруж., Ск. нар. мовы). Магчыма, да се́мя ‘насенне льну’, г. зн. як бы ‘пасыпаная семем’, параўн. укр. дыял. сіме́ня ‘рабая курыца’, семена́стий ‘у крапінку, пярэсты’, што выводзіцца з сі́мʼя ‘насенне’ (ЕСУМ, 5, 254).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трынасе́ннік ‘расліна балотніца, Triglochin palustre L.’ (гродз., маг., Кіс.), трынасе́ньнік балотны ‘тс’ (Некр. і Байк.). Да тры і насенне (гл.). Матывацыя: шматкветкавае гронкападобнае суквецце (да 60 кветак) складаецца з трох кветачак, з якіх у верасні вырастае насенне па тры зярняткі ў кожнай кветцы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перасартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.
1. Рассартаваць нанава, іначай. Перасартаваць яблыкі.
2. Рассартаваць, пасартаваць усё, многае. Перасартаваць усё насенне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́сеяць, ‑сею, ‑сееш, ‑сее; зак., што.
1. Рассеяць насенне; пасеяць. Высеяць сто пудоў жыта.
2. Прасяваючы, адлучыць што‑н.; адсеяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)