пра́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; незак.
1. што. Апрацоўваць моцным жарам перад спажываннем.
П. арэхі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што і без дап. Моцна пячы (пра сонца, полымя і пад.).
Цэлы дзень пражыла сонца.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго і без дап., перан. Мучыць, выклікаць смагу.
Яго пражыла смага.
|| зак. спра́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны (да 1 знач.).
|| наз. пра́жанне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
afflict
[əˈflɪkt]
v.t.
спрычыня́ць боль, му́чыць; засмуча́ць, непако́іць; турбава́ць; гры́зьці
The pangs of conscience afflicted him — Яго́ му́чылі дако́ры сумле́ньня
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
fatigue
[fəˈti:g]
1.
n.
змо́ра f.; сто́ма, сто́мленасьць, зму́чанасьць f.
2.
v.t.
стамля́ць; му́чыць, мары́ць
3.
v.i.
стамля́цца, му́чыцца; мары́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Квяліць ’дражніць, крыўдзіць’ (Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., Жыв. сл., З нар. сл., Сцяц., Мат. Гом., Грыг., Янк. БП). У апошняй крыніцы: «Маўчанка не квяліць, але славу вялічыць». Укр. квілити, рус. квелить ’тс’, балг. цвеля ’гнявіць’, серб.-харв. цве́лити ’засмучваць’, славен. cvéliti ’тс’, польск. kwielić ’плакаць’, ст.-чэш. kvieliti ’плакаць, мучыць’, в.-луж. cwělić ’мучыць’. Прасл. kvěliti — каўзатыў да kviliti. Першае мела значэнне ’вымушаць плакаць’, другое — ’плакаць’ (Слаўскі, 3, 488; ЕСУМ, 2, 418; Ваян, RÉS, 37, 156–157). Паралелі за межамі славянскіх моў адсутнічаюць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гнёт, ‑у, М гнёце, м.
1. Тое, што і прыгнёт. Хто перажыў увесь гнёт і зверствы старога капіталістычнага рэжыму, той навучыўся многаму і многаму. Ленін. // Усё тое, што гняце, мучыць. Адчуванне невыразнасці і няпэўнасці Пракопавага лёсу цяжкім гнётам ляжала на Мікітавым сэрцы. Колас.
2. Разм. Груз, якім націскаюць што‑н. Пакласці сыр пад гнёт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гнести́ несов.
1. уст. душы́ць, ці́снуць, гне́сці;
2. перен. (приводить в подавленное состояние) гне́сці, му́чыць;
тоска́ гнетёт нуда́ гняце́;
3. (притеснять) прыгнята́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пыта́ть несов.
1. прям., перен. (мучить) катава́ць, му́чыць;
2. (пробовать) разг. спрабава́ць, прабава́ць;
пыта́ть сча́стья спрабава́ць на шча́сце; (искать счастья) шука́ць шча́сця;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Муры́жыць ’церці’, ’няўмела вастрыць’, ’сварыцца, грызці’ (Юрч.), ’цягаць туды-сюды’ (Бяльк.). Рус. пенз., ленінгр. муры́жить ’нудна лаяць’, муры́сать ’мучыць, тузаючы, торгаючы’, варон. мура́жить ’лаяць’, кастр. мурзова́ть ’даводзіць каго-небудзь гульнёй да стомы’, перм. мурлы́жить ’здзекавацца’. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
waste3 [weɪst] v.
1. (on) тра́ціць, марнава́ць, пераво́дзіць; спусташа́ць;
waste words пуска́ць сло́вы на ве́цер
2. аслабля́ць; му́чыць; знясі́льваць;
wasted by disease знясі́лены хваро́баю
waste away [ˌweɪstəˈweɪ] phr. v. марне́ць, чэ́знуць; паміра́ць ад го́ладу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
катава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.
Моцна, балюча біць, жорстка мучыць. Вядома, Як допыт чыняць там паны, Як б’юць, катуюць, гнуць і ломяць, Як вінавацяць без віны. Колас. Катавалі [зняволеных] гумовымі кіямі, шампаламі, прыкладамі, калолі іголкамі, расціскалі пальцы дзвярамі. Паслядовіч. // перан. Дакараць, прымушаць пакутаваць, мучыцца. — То чаго ж ты так катуеш сябе за тое, што паспяваў трохі? Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)