АБАРО́НА ГО́НАРУ І ГО́ДНАСЦІ,
адна з формаў судовай аховы правоў фізічных і юрыд. асоб. Грамадзянін або юрыд. асоба маюць права патрабаваць праз суд абвяржэння недаказаных звестак, якія ганьбяць іх гонар, годнасць або дзелавую рэпутацыю. Ганебныя звесткі, распаўсюджаныя ў сродках масавай інфармацыі, абвяргаюцца там жа. Дакумент, які зыходзіць ад юрыд. асобы і змяшчае ганебныя звесткі, падлягае адмене. Інш. выпадкі разглядаюцца судом. Маральная (немаёмасная) шкода кампенсуецца, памер яе вызначаецца судом.
т. 1, с. 14
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
паня́цце, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Лагічна аформленая думка аб прадмеце, з’яве; ідэя чаго-н.
П. прыбавачнай вартасці.
2. Уяўленне, звесткі пра што-н.
Даць п. пра што-н. Мець п. аб чым-н.
3. звычайна мн. Спосаб, узровень разумення чаго-н.
Паводле нашых паняццяў усё гэта павінна быць па-іншаму.
|| прым. паняці́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
леге́нда¹, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, леге́нд і -аў, ж.
1. Народнае паэтычнае паданне аб якой-н. гістарычнай падзеі, асобе і інш., што ўспрымаецца як верагоднае.
Сярэдневяковыя легенды.
2. Выдуманы, перабольшаны аповед аб чым-, кім-н., вымысел пра што-н. неверагоднае.
Расказваць легенды аб чым-н.
3. Выдуманыя звесткі пра разведчыка, які выконвае сакрэтнае заданне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АВАНТЫ́ТУЛ
(ад аван... + тытул),
першая старонка кнігі, якая папярэднічае тытульнаму лісту. На авантытуле могуць змяшчацца загаловак кнігі, назва выд-ва, яго марка, серыя і інш. звесткі.
т. 1, с. 59
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кампраметава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.
Няславіць каго‑, што‑н. Кампраметаваць увесь род. □ Банда «бацькі Рудольфа» быццам бы супраць акупантаў, але сваімі ганебнымі дзеяннямі кампраметуе партызан. Мікуліч. У заўкоме пачалі шукаць звесткі, якія б кампраметавалі Захара Сцебунёнка. Кавалёў.
[Ням. kompromettieren з фр. compromettere.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даве́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Звесткі аб чым‑н., дадзеныя ці атрыманыя ў адказ на запытанне. Атрымаць даведку па тэлефоне.
2. Дакумент з такімі звесткамі. Напісаць даведку. □ Дакументаў цэлы пук: розныя квіткі, даведкі. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дазна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Сабраць, атрымаць звесткі аб кім‑, чым‑н.; даведацца пра каго‑, што‑н. Міхалка і не стараўся дазнацца, дзе бывае яго гаспадар. Чорны. Камандзір растлумачыў, як і куды ісці кожнаму разведчыку, аб чым дазнацца. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запатрабава́нне, ‑я, н.
1. Кніжн. Дзеянне паводле знач. дзеясл. запатрабаваць.
2. Кніжн. Афіцыяльны зварот з патрабаваннем, просьбай даць якія‑н. звесткі, тлумачэнні.
3. Неабходнасць, патрэба. Культурныя запатрабаванні працоўных.
•••
Да запатрабавання — пра карэспандэнцыю, якая выдаецца на пошце па патрабаванню адрасата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зво́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Дакумент, у якім сабраны і зведзены разам звесткі пра што‑н. Зводка пагоды. Аператыўная зводка. □ І Лялькевіч мусіў пераказваць апошнія зводкі Саўінфармбюро, якія тыдзень назад Анатоль прынёс з атрада. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інклінаме́трыя
(ад лац. inclinare = нахіляць + -метрыя)
вызначэнне вугла нахілу і азімута скрыўлення свідравіны, каб кантраляваць яе тэхнічны стан і атрымліваць неабходныя геалагічныя звесткі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)