матёрый
1. (достигший зрелости, крепкий) мацёры, здараве́нны; (о растении) карана́сты, магу́тны; (взрослый) даро́слы; стары́;
матёрый волк мацёры (даро́слы, стары́) воўк;
матёрый дуб стары́ (карана́сты) дуб;
2. (опытный, знающий) перен., разг. дасве́дчаны; во́пытны;
3. (отъявленный, неисправимый) перен., разг. мацёры; закаране́лы, адпе́ты;
матёрый интрига́н закаране́лы (адпе́ты) інтрыга́н;
матёрый враг мацёры (закля́ты, закаране́лы) во́раг.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
галі́на, ‑ы, ж.
1. Бакавы адростак на ствале дрэва; сук з веццем. Тонкаю галінай Трэцца дуб аб дуб. Бядуля. Свае галіны Чаромха млосна зварухне, І раскалыша звон пчаліны. Гаўрусёў.
2. Адгалінаванне ад чаго‑н. галоўнага, асноўнага. Што датычыць Мінскага ўзвышша, то яно ў паўночна-ўсходнім напрамку паніжаецца, расшчапляючыся на дзве галіны. Прырода Беларусі.
галіна́, ‑ы́, ж.
Асобная вобласць навукі, вытворчасці і пад.; пэўная сфера заняткаў, дзейнасці. Працаваць у галіне фізікі. Новыя галіны прамысловасці. □ Старшыня.. калгаса Сямён Антонавіч Крыжачэнка паказваў гасцям жывёлагадоўчыя фермы, грамадскае будаўніцтва, знаёміў з усімі галінамі вялікай.. гаспадаркі. Пянкрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Асня́к, аснік ’асіннік’ (Бір. дыс., Інстр. III). Гэтыя зборныя назвы, як і прыметнік асовы ’асінавы’, утвораны ад *osa ’асіна’ (параўн. дуб — дубняк і г. д.); такія формы, магчыма, сведчаць пра доўгае захаванне ў беларускіх гаворках бяссуфікснай формы *аса (гл. асіна).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дубі́ца ’човен, выдаўбаны ў выглядзе карыта’ (Касп., Сл. паўн.-зах.). Параўн. рус. дыял. дуби́ца ’тс’. Паводле Трубачова (Эт. сл., 5, 91), да прасл. *dǫbica (< *dǫbъ ’дуб’), якое азначае розныя рэаліі (агляд матэрыялу ў Трубачова, там жа, але без бел. лексемы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Надубы́рыцца ’наставіць хіб, надзьмуцца, натапырыцца’ (Юрч. Сін.). Новаўтварэнне на базе фразеалагізма стаць дубарам (дубырым, Бяльк.) ’стаць на дыбы; натапырыцца’, што звязана з дуб, параўн. тыпалагічную паралель: ням. sich bäumend ’устаючы на дыбы’ пры Baum ’дрэва’ (Фасмер, 1, 549). Гл. дуба.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пла́ха Вялікая суцэльная плошча зямлі, пасеву; доўгая і шырокая паласа (Слаўг.).
□ ур. Плаха (балота) каля в. Добры Дуб Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
засты́ласць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан застылага. Дуб стаяў нерухома ў сваёй паважнай застыласці, трымаючы ў развілінах ёмкі ком снегу. Колас. І раптам твар [Мішурына] пачаў зменьваць рысы і новая пячаць наплывала на яго. Ужо зусім сышлі адзнакі анямеласці і застыласці. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фло́ра, ‑ы, ж.
Сукупнасць усіх відаў раслін якой‑н. мясцовасці ці геалагічнага перыяду. Флора стэпу. Флора юрскага перыяду. □ Магутны волат-дуб быў відаць здалёк. Вучоныя, якія прыязджалі вывучаць флору і фауну лесу, гаварылі, што гэтаму дубу каля 300 год. Зуб.
[Ад імені багіні кветак і вясны ў старажытнарымскай міфалогіі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шархану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. Аднакр. да шархаць.
2. што. З шумам правесці па чым‑н., закрануць што‑н. Я тады суседні дуб крануў, Па ствалу ледзь грукнуў тапаром: Быццам бы пявучую струну Шархануў хто цвёрдым кіпцюром. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wiekowy
wiekow|y
1. стогадовы;
~y dąb — стогадовы дуб;
2. узроставы;
grupy ~e — узроставыя групы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)