Amissum, quod nescitur non amittitur
Не ведаць аб страце ‒ значыць не губляць.
Не знать о потере ‒ значит не терять.
бел. Чаго вочы не бачуць, аб тым не плачуць.
рус. Чего не знаю, по тому не скучаю. Чего глаз не видит, того и язык не бредит.
фр. Qui rien ne sait de rien ne doute (Кто ничего не знает, ни в чём не сомневается).
англ. What the eye does not see the heart does not grieve over (Что не видит глаз, не расстраивает сердце).
нем. Was ich nicht weiß, macht mich nicht heiß (Чего я не знаю, то не делает меня горячим).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ГЕКО́НАВЫЯ,
учэпістапальцыя (Gekkonidae), сямейства паўзуноў падатр. яшчарак. У сусв. фауне каля 80 родаў, больш як 900 відаў. Выкапнёвыя рэшткі вядомы з эацэну. Жывуць пераважна ў трапічных, субтрапічных, часткова ўмераных зонах. Большасць трымаецца на дрэвах, скалах, абрывах і інш.; селяцца ў дамах; пустынныя віды звычайна рыюць норкі. Змрокавыя і начныя жывёлы. Найб. вядомыя прадстаўнікі родаў геконы, гекончыкі і эўблефары, якія жывуць пераважна ў Закаўказзі і Крыме, у пустынях і паўпустынях Казахстана, Сярэдняй Азіі.
Даўж. 3,5—35 см. Афарбоўка шэрая або карычневая, сярод трапічных відаў — яркаафарбаваныя. Вочы вялікія, звычайна без павек, з верт. зрэнкай. Пальцы растапыраныя, знізу ўкрытыя рагавымі пласцінкамі, якія дазваляюць перамяшчацца па верт. паверхнях. Хвост ломкі, але хутка аднаўляецца (рэгенеруе). Кормяцца насякомымі, павукападобнымі, мнаганожкамі і інш. Многія выдаюць ціхія гукі. Амаль усе — яйцакладныя, ёсць яйцажывародныя. Некат. віды занесены ў Чырв. кнігу МСАП.
т. 5, с. 137
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
упере́ть сов.
1. упе́рці; см. упира́ть 1;
2. перен. (глаза, взор), разг. упе́рці; утаро́піць;
упере́ть глаза́ в сте́ну упе́рці (утаро́піць) во́чы ў сцяну́;
3. перен., разг. (настоятельно указать, подчеркнуть значение) падкрэ́сліць; зрабі́ць упо́р;
4. (украсть) прост. спе́рці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дамо́ўка, ‑і, ДМ ‑моўцы; Р мн. ‑мовак; ж.
Абл.
1. Хата, дом, прытулак; гаспадарка. Гаварылі, што пан .. [Седасу] падараваў зямлі, і ён мае намер завесці ўласную дамоўку. Чорны. Праляталі чародкі дзікіх качак, спяшаючыся да дажджу знайсці сабе дзе-небудзь у чаротах дамоўку. Васілевіч.
2. Труна, дамавіна. Не часалі дамоўкі яму [гусляру] сталяры, Не заплакалі бліжнія вочы. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даня́ць, дайму, доймеш, дойме; заг. даймі; зак., каго-што.
Вывесці з раўнавагі, не даючы спакою; змучыць, дапячы. Холад даняў. □ Бо кожны выслужыцца хоча: Адно гаворыць табе ў вочы, Але другое ў мыслях мае, І ўжо здарэння не мінае На чым хоць-небудзь зло спагнаць, Як мае быць цябе даняць. Колас. Як дайме ліха, прарэжуцца зубы. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́параць, ‑ру, ‑раш, ‑ра; зак., што.
1. Адрэзаць, выразаць па шве што‑н. прышытае. Выпараць рукаў.
2. Выкалаць чым‑н. вострым. Выпараць вочы.
3. каго. Поручы, прымусіць вылезці адкуль‑н. Выпараць мядзведзя з берлагу.
4. Разм. Знайсці, адшукаць. Адзін ашчадлівы хлопец нават выпараў у сваім скарбіку паўкаробкі зубнога парашку і шчотку. Кулакоўскі.
выпара́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак. да выпарыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адзна́чыцца, ‑чыцца; зак.
1. Адзначыць сябе, сваё прозвішча ў спісе; зарэгістравацца. Трэба, каб Валера ўжо адзначыўся [у касе] і ехаў далей, а ён яшчэ і сюды не прыбыў. Місько.
2. Стаць прыкметным; абазначыцца, выявіцца. Вочы яе [бабкі] ажывіліся, а на твары адзначылася ўнутранае перакананне ў сіле сва[ёй] здольнасці. Колас.
3. Азнаменавацца чым‑н. Перадмайскія дні адзначыліся новымі працоўнымі поспехамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адчака́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
1. Вырабіць шляхам чаканні. Адчаканіць медаль. Адчаканіць надпіс.
2. і без дап. Вымавіць раздзельна і выразна. «Я сказаў, што вядзе гэтым разам Ячны. Усё, можаш ісці», — адчаканіў пан Шпэк. Брыль. Скрозь пару.. [Разкюхайлін] уставіў свае круглыя вочы на Стафанковіча і густым басам адчаканіў: — Можа сказаць, жывём і хлеб жуём, мірна дні свае дажываем. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задзі́рысты, ‑ая, ‑ае.
Схільны, ахвочы да боек, сварак; задзірлівы. [Пецю] пасадзілі паміж двума задзірыстымі вучнямі. Па-за Пецевай спінай яны даставалі адзін аднаго, шчыпаліся і штурхалі ў бакі. Ракітны. Надзьмуты певень, задзірысты пакутнік, скрываўлены за дзень у бойках, стаяў на прызбе. Чорны. // Які выражае задзірыстасць. Задзірысты погляд. Задзірысты тон. □ Вельмі ўжо учэпістыя і задзірыстыя вочы ў Карніцкага: шалёны характар. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заспа́ць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак.
1. Прачнуцца пазней, чым трэба; праспаць. У панядзелак Сямён Парфёнавіч заспаў .. Такога з ім не здаралася ўжо год дваццаць — каб ён праспаў. Шамякін. — Ты ж глядзі, Гарык, не заспі! — паказваў Андрэй сябру-таўстуну, які часта спазняўся ў школу. Скрыпка.
2. што. Разм. Доўга сплючы, пазбавіць свежасці, жывасці (твар, вочы). Заспаць твар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)