насці́л, ‑у, м.

1. Тое, што і насціланне. У цэху праводзіцца насціл падлогі. «Беларусь».

2. Паверхня з дошак або іншага матэрыялу, насланага на што‑н. Дошкі насцілу гулі — на мост уз’ехала машына. Савіцкі. Стараючыся не збіцца з жардзян[о]га насцілу, асцярожна ступаючы, Бондар пайшоў на ўскраек балаціны. Навуменка. // Пласт чаго‑н. насланага. Жолуд падае з дуба, правальваецца да самай зямлі праз гнілы пласт лісцвянага насцілу. Чорны. // Пласт снегу на чым‑н. Конь, адчуўшы цяжар, мякка заганцаваў на месцы, б’ючы пярэднімі капытамі па прамёрзлым снегавыя, насціле. Мікуліч. На пляцоўку прывезлі насціл не такога памеру, як трэба было па праекту. Лукша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вага́ ж

1. (цяжар, маса) Gewícht n -(e)s, -e; Másse f -; перан Ánsehen n -s, Éinfluss m -es;

удзе́льная вага́ фіз spezífisches Gewícht;

найлягчэ́йшая вага́ Flíegengewicht n -(e)s, -e;

паўлёгкая вага́ спарт Fédergewicht n;

2. (прылада) Wáage f -, -n;

дэцыма́льная вага́ Dezimálwaage f;

◊ на вагу́ зо́лата Góld(es) wert

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Last

f -, -en

1) цяжа́р, груз

2) цяжа́р, гнёт

j-m zur ~ fállen* — быць цяжа́рам каму́-н.; быць паста́ўленым у віну́ каму́-н.

j-m etw. zur ~ légen — ста́віць у ві- ну́ каму́-н. што-н., вінава́ціць каго́-н. у чым-н.

éine ~ fiel ihm ab — у яго́ гара́ звалі́лася з плячэ́й

3) pl камерц. адлічэ́нні

zu ~en des Käufers — за кошт пакупніка́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сбро́сить сов.

1. в разн. знач. скі́нуць, мног. паскіда́ць, паскі́дваць;

сбро́сить с себя́ плащ скі́нуць з сябе́ плашч;

сбро́сить газ скі́нуць газ;

сбро́сить сто ты́сяч рубле́й скі́нуць сто ты́сяч рублёў;

2. карт. зне́сці;

◊

сбро́сить ма́ску скі́нуць ма́ску;

сбро́сить бре́мя скі́нуць цяжа́р;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спа́сці, спаду, спадзеш, спадзе; спадзём, спадзяце, спадуць; пр. спаў, спала; зак.

1. Упасці ўніз, адарваўшыся, аддзяліўшыся ад чаго‑н. І лес, што мроіў па-над рэчкай, Якоча, крышыцца, гудзе, То тут, то там вяршок спадзе. Колас. Нораў сваіх штаноў .. [Грышка] добра ведае: калі моцна бяжыш і не трымаеш іх — абавязкова спадуць. Якімовіч. // Апасці (пра лісце, кветкі і пад.). З каштана спалі ўсе лісты.

2. Панізіцца ва ўзроўні, пайсці на спад (пра ваду, вадаём). Вада ў .. [сажалцы] значна спала, у некаторых месцах выступіла зямля. Маўр. Паводка на Данцы спала. Няхай. // Меншаючы, прапасці, знікнуць (пра пухліну, ацёк і пад.). Спала пухліна на нагах, сцішыўся пакутлівы боль у кісцях і пальцах рук. Гарбук. // Высахнуўшы, знікнуць (пра расу). [Ракіцкі:] — Не, спачатку пойдзем паснедаем. Я ўжо, пакуль спала раса, добра намахаўся касой. Прокша.

3. Зменшыцца ў сіле праяўлення; аслабець. Гарачыня спала толькі пад вечар. Пташнікаў. І якой жа была .. радасць [доктара], калі назаўтра раніцай тэмпература спала. Якімовіч. За мастком тэмп работы спаў — тут быў цяжкі грунт, спрэс з каменнем. Мікуліч. // перан. Прайсці, знікнуць (пра пачуццё, стан і пад.). Да .. [жонкі] .. [Ходас] прыйшоў, счакаўшы, пакуль спадзе, адхлыне яе злосць. Адамчык. [Свідэрскі:] — Не ганарыся, твой гонар спадзе. Глебка.

•••

Гара з плячэй спала — тое, што і гара з плячэй звалілася (гл. гара).

Карона з галавы не спадзе гл. карона.

Спала заслона гл. заслона.

Спасці з цела (твару) — схуднець.

Цяжар з душы спадзе гл. цяжар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́мень, -ю і -я, Т -ем, мн. камяні́, камянёў, м.

1. -ю, зб. Цвёрдая горная парода (за выключэннем металу) у выглядзе суцэльнай масы або асобных кавалкаў.

Вуліца выбрукавана каменем.

Будаўнічы к.

2. -я. Асобны кавалак такой пароды.

Збіраць камяні ля дарогі.

Каштоўны к.

3. мн. Цвёрдыя саляныя і іншыя ўтварэнні ў некаторых унутраных органах.

Камяні ў печані.

◊

Камень на сэрцы — душэўны цяжар, гора.

Каменя на камені не пакінуць — разбурыць усё.

Кідаць каменем у каго — асуджаць, ганьбаваць каго-н.

Найшла (наскочыла) каса на камень — сутыкнуліся розныя непрымірымыя погляды, інтарэсы, характары.

Насіць камень за пазухай — мець злосць на каго-н., быць гатовым адпомсціць каму-н.

Як камень у ваду — бясследна прапасці, знікнуць.

|| памянш.-ласк. каме́ньчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 знач.).

◊

Кідаць каменьчыкі ў агарод чый — намякаць на што-н., неадабральна адзывацца пра каго-н.

|| прым. каме́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

К. падмурак.

◊

Каменны мяшок — турма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Gewícht

n -(e)s, -e

1) вага́, цяжа́р

2) ва́жнасць, уплыў

3) гі́ра

~ légen auf etw. (A), éiner Sáche (D) ~ béimessen* — надава́ць значэ́нне чаму́-н.

das ~ stémmen — спарт. вы́ціснуць вагу́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

burden

I [ˈbɜ:rdən]

1.

n.

1) груз -у m.; цяжа́р -у m.

2) цяжка́я но́ша, ця́жкасьці pl.

3) вага́ гру́зу (карабля́), грузападыма́льнасьць f.

2.

v.t.

1) грузі́ць, нагружа́ць

2) абцяжа́рваць

II [ˈbɜ:rdən]

n.

1) тэ́ма f., гало́ўная ду́мка

2) прыпе́ў -ву m., рэфрэ́н -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

tax​1 [tæks] n. пада́так, по́шліна, збор;

incomе tax падахо́дны пада́так;

national/local taxes дзяржа́ўныя/мясцо́выя пада́ткі;

inheritance tax пада́так на спа́дчыну;

profits tax пада́так на прыбы́так;

tax rates велічыня́ пада́ткаў;

lower/reduce tax rates памянша́ць пада́ткі;

impose/levy a tax on smb. абклада́ць пада́ткам каго́-н.

♦

a tax on smth. цяжа́р, ярмо́ над чым-н. This is a tax on his health. Гэта падрывае яго здароўе.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Multae manus onus levant/levius reddunt

Шмат рук аблягчаюць/робяць больш лёгкім цяжар.

Много рук облегчают/делают более лёгкой тяжесть.

бел. Грамада ‒ вялікі чалавек. Моцны статак чарадою, а людзі грамадою. Калі робіш укупе, не баліць у пупе.

рус. Семьёй и горох молотят. Верёвка крепка с повивкой, а человек с помощью. В одиночку не одолеешь и кочку, артелью и через гору впору. Где руки и охота, там спорная работа. Берись дружно, не будет грузно/тяжело. У одного с трудом, у двух смехом. Где двое работают, там и песня слышна.

фр. П faut se tenir la main (Следует держаться вместе/помогать друг другу). On ne peut se battre seul (Нельзя сражаться в одиночку).

англ. Many hands make light work (Много рук облегчают работу).

нем. Viele Hände machen schnell ein Ende (Много рук ‒ быстрый конец). Viele Hände haben bald Feierabend (Много рук ‒ быстрый конец рабочего дня).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)