Verbum

неарэалі́зм, ‑у, м.

1. Ідэалістычны напрамак у сучаснай буржуазнай філасофіі, які сцвярджае тоеснасць быцця і свядомасці.

2. Прагрэсіўная плынь у італьянскім мастацтве ў 40–50 гг. 20 ст.

богашука́льніцтва, ‑а, н.

Рэакцыйная рэлігійна-філасофская плынь сярод рускай ліберальнай інтэлігенцыі пачатку 20 ст., якая прапанавала перабудаваць сучасныя формы грамадзянскага побыту і чалавечага існавання на аснове абноўленага хрысціянства.

віталі́зм, ‑у, м.

Рэакцыйная ідэалістычная плынь у біялогіі, згодна з якой усе з’явы і працэсы ў жывых арганізмах тлумачацца не матэрыяльнымі прычынамі, а наяўнасцю ў іх звышнатуральнай сілы.

[Фр. vitalisme.]

цёк, ‑у, м.

Цячэнне, плынь. Урэшце, зусім ужо змораная, Гэлька неяк знайшла сілы адплыць ад віру, і яна панеслася хвалямі па цёку вады... Чарот.

•••

Цёкам цячы гл. цячы.

піэты́зм, ‑у, м.

1. Рэлігійная плынь, узнікшая ў 17 ст. сярод пратэстантаў Германіі, якая супрацьпастаўляла фармальна-абрадаваму боку рэлігіі містычныя пачуцці.

2. Кніжн. Містычна-набожны настрой, паводзіны (часта фальшывыя).

[Ад лац. pietas.]

валюнтары́зм, ‑у, м.

1. Ідэалістычная плынь у філасофіі, якая аб’яўляе волю вышэйшым, творчым прынцыпам быцця, першаасновай усяго існага.

2. Прызнанне волі, а не розуму рашаючым фактарам псіхічнай дзейнасці чалавека.

[Ад лац. voluntarius — валявы.]

макарты́зм, ‑у, м.

Крайне рэакцыйная палітычная плынь у ЗША ў 50‑х гадах 20 ст., звязаная з прыняццем антыдэмакратычнага, антырабочага заканадаўства, з распальваннем антыкамуністычнай істэрыі, з узмацненнем «халоднай вайны».

[Назва паходзіць ад імя сенатара Дж. Макарці.]

запаво́лены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад запаволіць.

2. у знач. прым. Больш павольны, чым звычайна. Запаволеная кіназдымка. □ Валодзя спыніўся каля самай вады, паглядзеў на запаволеную плынь. Шамякін.

энергеты́зм, ‑у, м.

Ідэалістычная плынь у буржуазнай філасофіі і прыродазнаўстве канца 19 — пачатку 20 стст., якая зводзіць усе з’явы прыроды і духоўнага свету да відазмяненняў энергіі, пазбаўленай матэрыяльнай асновы.