2.перан., каго (што). Уцягнуць, умяшаць у што-н. непрыемнае (разм.).
У. каго-н. у цёмную справу.
3.што. Зрасходаваць на пляценне чаго-н.
Усе ніткі ўпляла ў адзін пояс.
4.што. З’есці хутка, з апетытам (разм.).
У. цэлую булку.
|| незак.уплята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мянта́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; незак.
Разм. Тое, што і мянціць. Чуваць здалёку, як касцы Мянташаць звонка косы.Калачынскі.— Мянташыш ты языком, Пракоп, і праўда, як тая баба, — сярдзіта адгукнуўся з-пад стога Ладуцька і адвярнуўся ад мужчын.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АНАРТЫ́Т
(ад грэч. anorthos косы),
мінерал групы палявых шпатаў, Са[Al2Si2O8], крайні член ізаморфнага рада плагіяклазаў. Крышталізуецца ў трыкліннай сінганіі. Крышталі сустракаюцца рэдка; звычайна зерні і зярністыя агрэгаты. Колер белы, шэры, зеленаваты. Празрысты да паўпразрыстага. Бляск шкляны да перламутравага. Цв. 6—6,5; крохкі. Шчыльн. каля 2,8 г/см³. Пераважна магматычнага паходжання. Анартыт — пародаўтваральны мінерал горных парод асн. саставу (габра, базальты і інш.), якія трапляюцца на Беларусі ў адкладах дакембрыю. Знойдзены ў некаторых метэарытах. Выкарыстоўваецца ў керамічнай прам-сці.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
скудла́чыць, ‑лачу, ‑лачыш, ‑лачыць; зак.
Разм. Тое, што і скудлаціць. Віхор не дасць спакою [бярэзінцы] сваімі пацалункамі, скудлачыць яе косы, пакамечыць тонкае адзенне.Сташэўскі.А ўсход ружова-светлы будзе, Скудлачыць вецер пасмы хмар, Калі пры звонаў перагудзе Нявесты праяснее твар.Жылка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пату́піцца, ‑ту́плюся, ‑ту́пішся, ‑ту́піцца; зак.
Патупіць (вочы, галаву); панурыцца. Якім патупіўся, трохі памаўчаў, глыбока зірнуў на мяне.Нікановіч.Патупілася [дзяўчына], перамінаецца з нагі на нагу і не ведае, што ёй рабіць.Ракітны.
патупі́цца, ‑ту́піцца; зак.
Зрабіцца тупым, ступіцца — пра ўсё, многае. Косы патупіліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кассё, ‑я́; мн. ко́ссі (зліч.2,3,4 кассі́), ко́ссяў; н.
Ручка ў касе 2; касільна. [Васіль] уткнуў кассё ў мяккую зямлю, трымаючыся моцна рукой за тупы край касы, стаў мянташыць.Мележ.Ля коссяў на плячах прывязаны абмотаныя ў анучку адклёпаныя косы.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калёсы, калёс; адз.няма.
Конная чатырохколая гаспадарчая павозка. Пяцёра калёс былі ўжо запрэжаны, у кожныя калёсы па пары коней.Чарнышэвіч.Каня запрагаю ў калёсы, Дугу закладаю ў гужы, Вязу і сярпы я і косы, І граблі ў свой стан на Сажы.Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВО́ДМЕЛЬ,
1) мелкае месца ў вадаёме ці вадацёку, якое пачынаецца ад берагавой лініі. Мае шырокі падводны схіл з нязначнымі нахіламі.
2) Участак дна з меншымі глыбінямі, чым навакольныя. Да гэтага тыпу водмелі адносяцца марскія банкі. На водмелях пераважаюць працэсы перамяшчэння і намнажэння асадкаў, могуць утварацца намыўныя астравы і косы; небяспечныя для суднаходства. Характарызуюцца багаццем планктону, на іх заўсёды багацейшая фауна рыб і малюскаў. Пашыраны на рэках, азёрах і вадасховішчах Беларусі. На рэках утвараюцца каля берага, процілеглага таму, які падмываецца, і паступова ператвараюцца ў поймавую тэрасу.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пазаплята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Пераплятаючы, сплесці, заплесці ўсё, многае. Пазаплятаць косы. Пазаплятаць дзіркі ў плоце.
2. Аплятаючы, пакрыць чым‑н. усё, многае. Не верылася, што ў доме пуста, і што вецер там дзьме праз выбітыя вокны, і павукі пазапляталі павуціннем куткі.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скака́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Рмн. ‑лак; ж.
Дзіцячая забаўка — вяровачка, цераз якую скачуць, круцячы і перакідваючы яе цераз галаву. Калі Галя скача цераз скакалку, косы з бантамі падскакваюць таксама, і здаецца, што Галя, як верталёт, зараз паднімецца і паляціць у неба.Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
