Сямна́ццаць, сямна́нцаць ’лічба 17’ (Карскі 2-3, 94), семна́ццаць ’тс’ (ТСБМ, Некр. і Байк., ТС), семна́нцаць ’тс’ (Некр. і Байк., Стан.). Гл. сем і -наццаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рака́ Пастаянны водны паток значных памераў з прыродным цячэннем па рэчышчу ад вытока ўніз да вусця (БРС). Тое ж рэка (Арш., Вілен. Карскі, вып. 3, 1900, 91, Жытк., «Наша Ніва», 1913, № 20, 1, Рэч., Сал., паўднёвы захад Слаўг., Ст.-дар., Стаўбц., Стол., Шчуч.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
◎ Лапту́х ’мяшок для торфа’ (барыс., Жд. 2), ’мяшок’ (рэч., Мат. Гом.). У выніку пераходу р- у л- (Карскі, 1, 315) з рап‑ тух, рэптух ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малазён ’немаўля, грудное дзіця’ (Федар. 7). Утворана, як маладзей (гл.), з mold‑ і суф. ‑ěnъ. Мена дз > з (гл. Карскі, 1, 350–351). Да малады́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мяшонка ’мяшанка’ (Бяльк.; паўн.-усх., КЭС), ’мятая бульба, замешаная мукой’ (іўеў., Сцяшк. Сл.). Да мяша́ць (гл.) > мяша́нка. Аб мене а > о гл. Карскі, 1, 94–102.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мяшу́лка ’мешалка, лапатка’ (Бяльк.; хоц., Мат. Маг.; іўеў., Сцяшк. Сл.), смал. мешулка ’тс’, ’вясло’. Да мяша́ць (гл.) > мяшалка. Аб мене а > у гл. Карскі, 1, 113.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пло́ўкі *пра сала, якое выдзяляе шмат тлушчу’ (чач., ЛА, 4). Да плсівіць 2, плаўкі 4 (гл.). Мену а > о Карскі (1, 98) тлумачыць лабіялізацыяй а пераду.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плу́ха ’палена, блізкае паводле даўжыні да памераў дроў для печы, сіле больш тоўстае’ (Жд. 2). Да плаха/. Аб мене а > у гл. Карскі 1, 112–113.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́сад ’посуд, пасуда’ (беш., Касп.). Відаць, з посуд, дыялектная мена у > а (Карскі, 1, 247), хаця магчыма кантамінацыя з маёмасным паняццем, параўн. польск. posiad, posiadło ’маёмасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэп ‘дарога, сцежка’: адным трэпам ходзіць (Вушац. сл.). Відавочна, варыянт да троп (гл.) з дыялектным чаргаваннем о > э ў аснове пад націскам, параўн. Карскі 1, 104.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)