Сва́таць, сва́тацца ‘прапаноўваць каго-небудзь у мужы ці ў жонкі’, ‘прасіць згоды на шлюб’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, ТС). Укр.сва́тати(ся), рус.сва́тать(ся), ст.-рус.свататися ‘парадніцца праз шлюб дзяцей або сваякоў’, польск.swatać się ‘тс’, чаш. svatati ‘спраўляць вяселле’, балг.свату́вам се ‘быць сватам’, макед.сватоса се ‘парадніцца праз шлюб’. Прасл.*svatati (sę), *svatiti sę. Толькі славянскае. Дэрыват ад *svatъ, першасна ‘парадніцца’, астатнія значэнні даволі познія. Гл. Трубачоў, История терм., 143.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уво́зм. вы́ваз, -зу м.; адво́з, -зу м., звоз, род. зво́зу м.; (похищение) выкрада́нне, -ння ср., выкра́дванне, -ння ср.; (кража) крадзе́ж, род. крадзяжу́м.;
сва́дьба уво́зомуст.вясе́лле з выкрада́ннем;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГЕСПЕРЫ́ДЫ,
у стараж.-грэчаскай міфалогіі 4 дачкі німфы Гесперы і Атланта, надзеленыя звонкімі галасамі. Жылі ўздоўж ракі Акіян, разам з драконам Ладонам ахоўвалі ў садзе багоў залатыя яблыкі, якія Гея падарыла Геры на яе вяселле з Зеўсам. Геракл забіў дракона і выкраў яблыкі (11-ы подзвіг). На гэты сюжэт карціны Рафаэля, Г. фон Марэ і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
апрану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
1. Адзецца ў якую‑н. вопратку. Папалуднаваўшы, Люба апранулася ў кажушок і сабралася ісці.Мурашка.
2. Забяспечыць сябе неабходнай вопраткай. [Дэвіс:] — Вам трэба.. прыстойна апрануцца, набыць абутак.Васілевіч.
3. Адзецца прыгожа, выстраіцца. — А цяпер — дадому! — падаў каманду Грыб. — Апраніся, як на вяселле!Ваданосаў.
4.перан. Пакрыцца чым‑н. Дрэвы апрануліся ў зялёнае ўбранне. Берагі апрануліся ў бетон і граніт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассо́хнуцца, ‑нецца; пр. рассохся, ‑сохлася; зак.
Высахнуць да такой ступені, каб утварыліся шчыліны. — Бяры, Антось, ты човен гэты. Рассохся трохі ён за лета.Колас.— Хачу вады ў балею нанасіць, каб не рассохлася.Зуб.//перан.Разм. Разладзіцца, расстроіцца. [Маці — Андрэю:] — Зося вучыцца пачне. Яна ж збіраецца ў інстытут. І вяселле ёй тады не да ладу стане. Баюся, каб яно не рассохлася ў вас.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́бельны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шаблі. Шабельныя ножны. □ І дзеля яго [будаўніка] тут сабраліся тыя, Што некалі ў гэткім узросце, як ён, Ляцелі з Будзённым на схілы крутыя, На пікі густыя, пад шабельны звон.Гілевіч.// Узброены шабляй (шаблямі). Нехта знаёмы, знаёмы здалёк ідзе: Ці дожджыку кропля над заваддзю сіняй, Ці звонкае вяселле на высокім покуце... Ці шабельная ў мыльнай пене конніца.Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
féiern
1.
vt
1) святкава́ць; спраўля́ць
die Hóchzeit ~ — спраўля́ць вясе́лле
Silvéster ~ — сустрака́ць Но́вы год
2) ушано́ўваць
2.
vi адпачыва́ць, не працава́ць, быць без пра́цы; бяздзе́йнічаць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
збая́цца, збаюся, збаішся, збаіцца; зак., каго-чаго, без дап. і сазлучн. «што».
Разм. Пабаяцца, спалохацца. — Я хацеў даплыць да таго берага. — Галынскі кіўнуў галавой у бок алешын. — Пасля зірнуў пад сябе ў ваду, і збаяўся, што не даплыву, і страціў сілы.Галавач.«Ваўкі нападаюць на чалавека, толькі калі гуляюць сваё вяселле. А цяпер жа не піліпаўка, павінны збаяцца чалавека», — стараўся разважаць спакойна Сяргей.Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напа́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
1.чаго. Параннем прыгатаваць. Напарыць буракоў. Напарыць цэбар сечкі. □ Хто не ведае, як адбываецца ў нас на Беларусі вяселле? Напякуць усяго, насмажаць, папараць — стол ломіцца.Прокша.
2.каго-што. Разм. Уволю, добра папарыць. Напарыць спіну ў лазні.
3.чаго. Кіпячэннем прыгатаваць нейкую колькасць чаго‑н. Напарыць малака. □ Маці запаліла грубку, напарыла нейкіх траў, і бабуля доўга абмывала настоем цела.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вечарынка ’вячэрняя пагулянка з музыкай і танцамі’ (КТС, БРС, Касп., Бяльк.), клім.вічарінка ’тс’, укр.вечери́нка ’бяседа ўвечары’, палес.вечори́нка ’невялікае вяселле, якое спраўляецца на працягу аднаго дня’, рус.вечери́на ’вячэрняя забава моладзі’; ’перадвясельны вечар’; ’дзявочнік’; ’развітальны вечар сяброў маладога напярэдадні вяселля’, вечери́нка ’перадвясельны вечар’, арханг.вечеринки ’бяседа, вячоркі’, польск.wieczorynek ’вячэрняя забава’; ’забава маладога і яго бацькі ў сватоў да агледзін’, wiecerynki ’вячоркі’, славац.уст.večerinka ’вячэрняя забава, вечарынка’, серб.-харв.вечѐринка ’вечарынка’, вечѐрина ’вячоркі, вечарынка’, макед., балг.вечеринка ’тс’. Ад večerina і суф. ‑k‑.