крэату́ра

(лац. creatura = тварэнне)

стаўленік уплывовай асобы, паслухмяны выканаўца яе волі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

валявы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да волі (у 1 знач.). Рашучасць і валявая вытрымка заўсёды былі спадарожнікамі гераізму. Кулакоўскі. // З цвёрдай воляй, характарам. Валявы і смелы чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зняво́ленне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зняволіць.

2. Пазбаўленне волі; знаходжанне пад арыштам. Арыштаван быў і асуджан на доўгія гады турэмнага зняволення таксама і Вальтэр. Анісаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уціхамі́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. каго-што. Супакоіць, зменшыць сілу праяўлення чаго-н.

У. дзяцей.

У. злосць.

2. каго. Сілай супакоіць; задушыць (бунт, паўстанне і пад.).

У. бунтаўшчыкоў.

3. каго-што. Падпарадкаваць сваёй волі; утаймаваць.

У. стыхію.

У. раз’юшанага быка.

|| незак. уціхамі́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уціхамі́рванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сваво́ліць

1. (рабіць па сваёй волі) éigenwillig [éigenmächtig, wíllkürlich] hándeln;

2. (гарэзаваць, дурэць) tólle [mútwillige] Stréiche máchen, Únfug tréiben* [machen], únartig [áusgelassen] sein

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

валюнтары́зм, ‑у, м.

1. Ідэалістычная плынь у філасофіі, якая аб’яўляе волю вышэйшым, творчым прынцыпам быцця, першаасновай усяго існага.

2. Прызнанне волі, а не розуму рашаючым фактарам псіхічнай дзейнасці чалавека.

[Ад лац. voluntarius — валявы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ара́кул, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Месца, храм, дзе ў Старажытнай Грэцыі, Рыме, краінах старажытнага Усходу жрацы прарочылі ад імя Бога.

Дэльфійскі а.

2. У антычным свеце: жрэц-прадказальнік волі бажаства, які даваў адказы на розныя пытанні.

3. перан. Пра таго, чые меркаванні прызнаюцца бясспрэчнай ісцінай (іран.).

|| прым. ара́кульскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

несамасто́йны, ‑ая, ‑ае.

Які дзейнічае пад уплывам чужой волі; пазбаўлены самастойнасці. Несамастойны чалавек. □ — А ты не перакручвай, не адцягвай ад сябе ўвагі! — умяшаўся Грушэўскі, які ведаў несамастойны характар Колі. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няво́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., каго-што і без дап.

1. Прымушаць рабіць што‑н. супраць жадання, волі. — Мамачка, давайце адпачнём трошкі, вельмі ж ногі забалелі. — А хіба ж я цябе прасіла, хіба ж я цябе няволіла ісці са мной? — чуліся прыглушаныя хусткай матчыны словы. Сабаленка. [Сымон] раіць Таццяне выйсці замуж за багацея.., раіць, але не няволіць. У. Калеснік.

2. Уст. Пазбаўляць волі; трымаць у няволі. Прыехалі [паліцыянты], заарыштавалі [настаўніка], няволілі ў астрозе і ў жоўтым доме... Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інтэрні́раванне, ‑я, н.

Затрыманне нейтральнай дзяржавай на сваёй тэрыторыі ўзброеных сіл дзяржаў, якія знаходзяцца ў стане вайны, а таксама затрыманне ваюючай дзяржавай на сваёй тэрыторыі і пазбаўленне волі грамадзян варожай дзяржавы.

[Ад лац. internus — унутраны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)