1.Вокліч, які выказвае здзіўленне, захапленне. Ого, колькі рыбы налавілі. Ого! Які ты вялікі.
2. Ужываецца пры выказванні пярэчання. — Ого, — не згаджаецца Іван, — усё вам ды вам!Якімовіч.[Шэмет:] — А ты так зрабі, каб не трэба было табою камандаваць, каб з табою раіліся. [Мацвей:] — Ого, яна параіцца.Лобан.
3. Тое, што і о-го-го (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
goodness
[ˈgʊdnəs]1.
n.
1) дабрыня́f.
2) даскана́ласьць, дабрадзе́йнасьць f.
2.
interj.
(во́кліч зьдзіўленьня) О, Бо́жа!
goodness knows — Бог ве́дае, хто яго́ ве́дае
•
- for goodness sake
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gracious
[ˈgreɪʃəs]1.
adj.
1) прые́мны, ве́тлы, ве́тлівы
2) мі́ласьцівы, ласка́вы; пабла́жлівы
3) міласэ́рны, спага́длівы
4) грацыёзны
2.
inter.
(во́кліч зьдзіўле́ньня)
Good gracious! — А Бо́жухна! А Бо́жачка!
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
eh[eɪ]interj.BrE (вокліч здзіўлення або сумнення)
1. як? што (вы ка́жаце)?;
He is ill in bed. – Eh? Ён ляжыць хворы. – Што (вы ка́жаце)?
2. (ці не) так? You were lucky, eh? Табе пашанцавала, (ці не) так?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
цудо́ўна,
1.Прысл.да цудоўны.
2.безас.узнач.вык. Пра надзвычай прыгожае наваколле, прыемную абстаноўку. Гэта было цудоўна: і лес, і гарадок, як на далоні, і яна, Марынка, побач.Шыцік.А на возеры было цудоўна!Ваданосаў.
3.узнач.часціцы. Ужываецца як вокліч са значэннем: вельмі добра, выдатна. Партызан аж зажмурыўся, потым ізноў адплюшчыў вочы і ўбачыў бліскучую снарадную гільзу! Гільза! Цудоўна!Зуб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вунь, часц.
1.указ.Ужыв. для ўдакладнення месца ці месцазнаходжання каго-, чаго-н.
Вунь там, каля лесу.
А вунь, што гэта за дрэва?
2.вылуч. Вылучае або падкрэслівае значэнне таго ці іншага слова ў сказе.
Вунь нядаўна мы іх бачылі тут.
3.узмацн. У спалучэнні з займеннікамі ўказвае на меру або ступень якасці чаго-н.
Вунь колькі ягад вы набралі.
Вунь якая глыбокая яма.
4.у знач.прысл. У тым месцы, не тут.
Вунь відаць вёска.
◊
Вунь (яно) што або вунь (яно) як (разм.) — вокліч для выказвання здзіўлення або ўсведамлення.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэч, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Асобны прадмет, выраб.
Антыкварная р.
2. Тое, што належыць да асабістай рухомай маёмасці.
Чамадан з рэчамі.
Цёплыя рэчы.
3. Пра творы навукі, мастацтва.
Ён напісаў цудоўную р.
Слабая р.
4. Нешта, нейкая з’ява, абставіны.
Складаная р. жыццё.
Дзіўная р.! (вокліч, які паказвае на моцнае ўражанне). Называць рэчы сваімі імёнамі (гаварыць прама, не хаваючы ісціны).
|| прым.рэ́чавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Р. мяшок.
Р. доказ.
Рэчавае права (маёмаснае права валодання рэчамі). Рэчавая хвароба (цяга да набывання рэчаў у 2 знач.; набывальніцтва, рэчавізм).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
магчы́, магу́, мо́жаш, мо́жа; мог, магла́, -ло́; незак., з інф.
1. Быць у стане, мець магчымасць (рабіць што-н.).
М. працаваць.
2. Мець права, абавязак.
Не можам атэставаць.
3. Абазначае верагоднасць, магчымасць якога-н. дзеяння.
Можа паказацца.
◊
Не магчы (не ўмець) звязаць двух слоў (разм., неадабр.) — пра няўменне прыгожа, звязна гаварыць, выказваць свае думкі.
Не можа быць! — вокліч, які выказвае недавер, сумненне, здзіўленне і пад.
Не можа быць (і) гаворкі — нельга нават і гаварыць аб выкананні, здзяйсненні чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тэ́ніс ‘гульня з мячыкам і ракеткамі’ (ТСБМ, Пятр.). З англ.tennis ‘тс’, што паходзіць ад франц., ст.-франц.tenez ‘трымайце’ (вокліч пры падачы мяча) < лац.tenere ‘трымаць’ (Арол, 4, 60; ЕСУМ, 5, 546). Праз рус.теннис ці польск.tenis ‘тс’. Сюды ж, відаць, тэ́ніска ‘сарочка з кароткімі рукавамі’ (ТСБМ), што з рус.тенниска ‘тс’, якое, у сваю чаргу, утворана ад теннис < англ.tennis суфіксальным спосабам.