1. (міма) vorbéijagen vi (s); vorbéisprengen vi (s) (верхам);
2. (пэўнуюадлегласць) (éine Zeit lang) jágen vi (s) [spréngen vi (s)], réiten* vi (s) (вярхом)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Райту́зы ’шаравары, жаўнерскія штаны, дзіцячыя цёплыя штаны’ (Нас.), рус.рейту́зы ’тс’, польск.rajtuzy ’штаны для язды на кані’. Запазычанае ў першай палове XIX ст. праз польскую з ням.Reithosen ’штаны для язды на кані’ < reiten ’ездзіць (верхам)’ + Hosen ’штаны’ (Брукнер, 453; Фасмер, 3, 464; Праабражэнскі, 2, 195). Сюды ж райту́знік ’басяк’ (Шат.).
1) плоская сумка з празрыстым верхам, у якой носяць тапаграфічныя і іншыя карты;
2) невялікая дошка, на якой замацоўваецца папера для здымкі мясцовасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Калапня́нка ’хустка асенняя, якую завязваюць увосень, калі капаюць бульбу’ (смарг., ДАБМ), колопнюшка ’цёплая хустка’ (высок., ДАБМ). Мясцовыя наватворы ад калапні ’каноплі’, параўн. бел.канаплянка ’цёплая (зімовая) хустка’, рус.калым.коноплянка ’сетка, звязаная з ссучанай удвая або ўтрая канаплянай ніткі’, іркуц. ’мужчынская шапка з мяккім верхам’, гом. ’шапка, рукавіцы з канаплянай пражы’. Да этымалогіі гл. яшчэ каноплі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
stride
[straɪd]1.
v.i. strode, stridden, striding
1) кро́чыць, сяга́ць
2) пераступа́ць, перасяга́ць
He strode over the brook — Ён пераступі́ў праз раўчу́к
2.
v.t.
1) кро́чыць
to stride the streets — кро́чыць па ву́ліцах
2) сяда́ць, сядзе́ць ве́рхам
to stride a horse — сядзе́ць ве́рхам на кані́
3.
n.
1) сяге́нь -ня́m., вялі́кі крок
2) даўжыня́ кро́ку
•
- hit one’s stride
- take in stride
- make great strides
- make rapid strides
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
спіча́сты, ‑ая, ‑ае.
З вострым верхам або канцом. У зеляніне садоў выдзяляюцца белыя сцены мазанак, з-за высокіх спічастых таполяў выглядае двухпавярховая чырвоная мураванка.С. Александровіч.Вось ён [герой] — на вуліцах Вільні, і я ўжо бачу старыя камяніцы са спічастымі гатычнымі дахамі, званіцы, масіўныя вастрабрамскія парталы.Арочка.На галаве спічастая шапка-будзёнаўка з вялікай чырвонай зоркай.П. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Збрэзь ’так поўна, што пераліваецца’ (Юрч. Фраз. 3). Рус. бранёй, збрэзь ’з верхам’. Няясна. Да кораняў бераг, берагчы? Параўн. польск.дыял.zbereź (< усх.-слав.?): zberezie wyprawiać ’даказваць’, «chowajcie mi go przy malej zberezie» (Карловіч), літ.išbrė́žti ’начарціць, правесці лінію’, užьrėžti ’намеціць’. Параўн. бранск.брэзко́тка ’невялікая конусападобная торбачка са званочкам для збору грошай у царкве’, адкуль брэзкальные деньги ’грошы, сабраныя такім чынам’ (Растаргуеў, Бранск.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лапасты1 ’вушы з аўчыны ў шапцы з суконным верхам’ (Кольб.) — відавочна, лопасты (лопасці) (?).
◎ Лапа́сты2, лапастый сніг ’снег, які падае камякамі’ (Сіг.), кам.лапатый ’шырокі, шыракалісты’ (Сл. паўн.-зах.), укр.лапатий ’з вялікімі лапамі’, ’лапавідны’, ’вялікія камякі (снегу)’, ’вялікія плямы (матэрыял)’. Да лапах (гл.). Аб утварэнні прыметнікаў з суф. ‑ат‑ы ад назваў частак цела гл. Бел. гр. I, 200–201.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
верх
1.в разн. знач. верх, род. ве́рху м.;
взобра́ться на са́мый верх узабра́цца на са́мы верх;
верх соверше́нства верх даскана́ласці;
пальто́ с суко́нным верхом паліто́ з суко́нным ве́рхам;
2.верхи́мн., в разн. знач. вярхі́, -хо́ў;
◊
одержа́ть верх узяць верх;
брать верх браць верх;
быть на верху́ блаже́нства быць на вяршы́ні шча́сця;
смотре́ть по верха́м глядзе́ць (падыхо́дзіць) павярхо́ўна;
нахвата́ться верхо́в нахапа́цца вяршко́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)