прара́б, ‑а, м.
Выканаўца работ; непасрэдны кіраўнік работ. Бацька працаваў прарабам па лесасплаву і лесанарыхтоўках і навучыў мяне любіць прыроду. Агняцвет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысва́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Пасватаць. Дык як толькі яму споўнілася васемнаццаць, бацька і прысватаў яго да Матруны. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слепава́ты, ‑ая, ‑ае.
Са слабым зрокам. Аднаго разу хлопцаў паклікаў бацька Мартысёнкавай Баркі, .. слепаваты Захар. Асіпенка. Углядаецца [Міхайла] ўдаль слепаватымі вачыма. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бацькі́ 1 ’parentes’ (Нас., Касп., Шат., Сцяшк. МГ, Бяльк., БРС, Гарэц.), укр. батьки́ ’тс’ (да геаграфіі ўкр. слова гл. Бурачок, Назви, 24–25, карта). У рус. мове няма (параўн. толькі батьки́ ’бацькі’ з гаворак у Літве). Ужыванне мн. ліку ад ба́цька (гл.) з новай семантыкай (’бацька і маці’). Такое словаўжыванне вядома і ў іншых і.-е. мовах (параўн. Гуер, LF, 42, 421–433, Přispěvky, 63–74). Крымскі (Тюрки, II, 208–209) вылучыў неверагодную ідэю растлумачыць значэнне слова бацькі калькіраваннем з араб. мовы (праз цюрк. пасрэдніцтва). Крытыку гл. Бялецкі, Принципы, 214–219.
Бацькі 2 ’расліна спарыння, Claviceps purpurea L.’ (цэнтр.-палес.; Выгонная, Лекс. Палесся). Выгонная, там жа, мяркуе, што гэта назва, як і іншыя назвы раслін, herba sacra, дзе выкарыстоўваюцца тэрміны роднасці, абумоўлена яе папераджаючай зло функцыяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паразбіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Разбіць усё, многае. Маці адразу ў слёзы, а бацька нават паразбіваў місы ад злосці. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разжа́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разжаліць.
2. у знач. прым. Які паддаўся жалю, чуллівасці; расчулены. Разжалены бацька пашкадаваў сына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
scold
[skoʊld]
1.
v.t.
1) прабіра́ць, ла́яць; свары́цца, крыча́ць
His father scolded him — Ба́цька насвары́ўся на яго́
2) рабі́ць вымо́ву
2.
n.
сварлі́вая асо́ба
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
заправа́дзіць, ‑ваджу, ‑вадзіш, ‑вадзіць; зак., каго-што.
Разм. Адаслаць, саслаць куды‑н. далёка ці надоўга. — Бацька заправадзіў млне памагаць у Дойлавай гаспадарцы. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарудзе́лы, ‑ая, ‑ае.
Які зарудзеў, зрабіўся рудым. Зарудзелы каўнер сарочкі. □ Бацька прыпаліў люльку, разы са тры чмыхнуў .., разглядаючы зарудзелыя ад табакі пальцы. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бязба́цькавіч, ‑а, м.
Разм. Той, хто жыве, выхоўваецца без бацькі; сірата. [Параска:] — Сыночак ты мой харошы, цураецца цябе твой бацька. Бязбацькавічам будзеш расці... Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)