лупі́на, ‑ы, ж.
1. Вонкавая абалонка плода, семя. Іван з Колем пакідалі на падлогу гарбузовых лупін і коўзаліся. Карпюк.
2. толькі мн. (лупі́ны, ‑пін). Адходы пасля ачысткі пладоў, семя; шалупіны. Набрала [Кацярына] кош лупін са смеццем і падышла да гаража. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цы́ста, ‑ы, ДМ ‑сце, ж.
1. Шчыльная абалонка вакол некаторых аднаклетачных жывёльных і раслінных арганізмаў, якая засцерагае іх пры неспрыяльным навакольным асяроддзі ці ў пэўныя моманты іх жыццёвага цыкла.
2. Спец. Асобая скрынка для захавання старажытных рукапісаў, папірусаў. Металічная цыста.
[Ад грэч. kýstis — мачавы пузыр.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ато́нне ’астатак, падонкі’ (Касп.). Рус. дыял. ото́нок, ото́ночка ’тонкая абалонка, шкарлупіна’. Няясна. Відаць, ад кораня тон‑ (тонкі) праз дзеяслоў, зафіксаваны ў Даля отонить ’зрабіць тонкім’ (з *otonьnьje). Магчыма, кантамінацыя з адонне (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кні́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. гл. кніга.
2. У складзе назвы некаторых дакументаў у выглядзе сшытых разам лісткоў з тэкстам і месцам для афіцыйных запісаў.
Працоўная к.
3. Асобны нумар тоўстага часопіса.
Сакавіцкая к. часопіса «Полымя».
4. Адзін з чатырох аддзелаў страўніка жвачных жывёл, слізістая абалонка якога ўтварае складкі, падобныя на лісты паўразгорнутай кнігі (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
інты́на
(ад лац. intus = унутры)
унутраная абалонка пылковага зерня насенных раслін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Плу́шкі 1 ’палавінкі гарбуза’ (пух., Сл. ПЗБ). Да апуха, плаха i̯ (гл.).⇉■
◎ Плу́шкі 2 ’перамёрзлая ў зямлі бульбіна’ (дубр., Нар. словатв.). Няясна, магчыма, роднаснае чэш. plucha ’абалонка зерня’, далей д& плюхлы ’вялы’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каро́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Памянш. да карона (у 1 знач.).
2. Знешняя частка зуба.
3. Металічная або пластмасавая абалонка, якая надзяваецца на зуб для яго захавання. Паставіць каронку. Залатая каронка.
4. Від свідравальнага долата. Алмазная каронка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пле́нка, плёночка ’пенка на малацэ пры яго варцы’ (брас;!., ЛА, 4; брасл., Сл. ПЗБ; Нас.), ’плеўка на паверхні стаянам вады’ (брасл., Сл. ПЗБ), ’мазгавая абалонка’ (брасл., шуміл., Сл. ПЗБ). Wpiicn. р/епа. Гл. плёнка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пле́ўра ’дыяфрагма’ (бераст., б.-каш., ЛА, 1). У выніку пераносу значэння па сумежнасці з плеўра ’абалонка, што пакрывае лёгкія і сценкі грудной поласці’, якое з с.-лац. pleura < ст.-грэч. πλευρά ’бок’, πλευραί ’рэбры’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
iris
[ˈaɪrɪs]
n.
1) Anat. ра́дужная абало́нка (во́ка), і́рыс -а m.
2) Bot. і́рыс -а, каса́ч -а́ m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)