уну́к, ‑а, м.
1. Сын дачкі або сына. Вестка — унук нарадзіўся — прыйшла. От жа сэрца і рвецца: Як там? Што там у іх? Каб магла, Паляцела б, здаецца... Гілевіч.
2. толькі мн. (уну́кі, ‑аў). Нашчадкі. Хто высаджваў ля бруку Сотні дрэўцаў густых? — Мы, Мічурына ўнукі, Тут вырошчваем іх. Нядзведскі. — Трэба, .. каб гэтую казку [пра прыгажуню-Алёну] заўсёды памяталі нашы дзеці і ўнукі, каб яны мацней любілі і бераглі тое, што ёсць у іх, — нібы гаворачы сам з сабою, пачаў Рыгор Васільевіч. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упы́нак, ‑нку, м.
Разм. Спакой. Дома ён не знаходзіў упынку. Маці адчувала прычыну і сілком пачала выпраўляць Аляксея на вячэрнія пагулянкі. Пальчэўскі. Памяць! Ні ўпынку, ні прыпынку ёй. Сабаленка.
•••
Без упынку — не перастаючы, не сціхаючы, не абмяжоўваючы сябе. Хтосьці без упынку балесна енчыць і стогне. Мядзёлка. Ліна балбатала без упынку. «Маладосць».
Няма (не мець) упынку — нельга стрымаць, спыніць. [Крывіцкі:] — Няма ўпынку на хлопцаў, усюды яны ўлезуць. Лобан. Ціха. Толькі лье і лье дождж, няма на яго сёння ўпынку. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фарфо́равы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да фарфору. Фарфоравая маса. Фарфоравы завод. Фарфоравая прамысловасць. // Зроблены з фарфору. Фрау важна сядзела за сталом і лена папівала каву з маленькага фарфоравага кубачка. Брыль. Побач стаяла попельніца — фарфоравы заяц, які грызе капусны ліст. Карпаў.
2. Падобны па свайму выгляду або па якасцях да фарфору. Як не хацеў дзед, каб яны пераязджалі ў горад. Ён і памёр, каб не пакідаць гор, цяністага могільніка і сіняга, фарфоравага неба над галавой. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чу́мны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да чумы (у 1 знач.). Чумная эпідэмія. □ Праклятыя каты! Яны ўсміхаюцца, Здымаючы з чумных бацыл барышы. Панчанка. // Заражаны чумой (у 1 знач.). [Сасноўскі:] Толькі будзьце асцярожны з гэтым гарылападобным зверам. Чумны звер, калі ён нават у клетцы, страшны. Гурскі.
2. Разм. Шалёны, ашалелы, утрапёны. [Херувім:] «Браты анёлы, што гэта з ім?! Ды ён жа нейкі чумны!» Вярцінскі.
чу́мны 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да чума, уласцівы чуму. Чумныя жэрдкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпачаня́ і шпачанё, ‑няці; мн. ‑няты, ‑нят; н.
Птушаня шпака. Халадком патыхае вячэрнім... Сонна ціўкае шпачаня... Барадулін. Тады яго [язміну] й на свеце не было, Як шпачанят і гэтых пульхных хмарак, Калі цалялі каты проста ў лоб Бясстрашнага сівога камісара. Лось. // перан. Пра таго, хто не дасягнуў сталага ўзросту; пра нявопытнага, неспрактыкаванага чалавека. — Паспрабуй іх укласці, яны двойчы мяне самога прыспалі, шпакі гэтыя, — з пакоя выглянуў высокі поўны мужчына ў піжаме і жартаўліва крыкнуў на дзяцей: — Гэць, шпачаняты, спаць! Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hardly
[ˈhɑ:rdli]
adv.
1) ледзь, як то́лькі, ледзь то́лькі; насі́лу
2) не зусі́м, наўра́д, малавераго́дна
His story is hardly true — Яго́ная гісто́рыя наўра́д ці праўдзі́вая
3) бада́й не
They will hardly come in all this rain — Яны́ бада́й ня пры́йдуць у гэ́ткі дождж
4) насі́лу, зь ця́жкасьцю
money hardly earned — ця́жка заро́бленыя гро́шы
5) суро́ва; лю́та, бязьлі́тасна
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
urge
[ɜ:rdʒ]
1.
v.t.
1) паганя́ць, (on) падганя́ць
The rider urged on his horse with a whip and spurs — Ве́ршнік падганя́ў каня́ пу́гай і шпо́рамі
2) угаво́рваць, намаўля́ць, наляга́ць
They urged him to stay — Яны́ ўгаво́рвалі яго́ заста́цца
3) дамага́цца, дабіва́цца
Motorists urged better roads — Аўтамабілі́сты дамага́ліся ле́пшых даро́гаў
2.
n.
ця́га f., і́мпульс -у m., мо́цнае жада́ньне, пра́га f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пазбе́гнуць
1. (ухіляцца) (ver)méiden* vt;
яны́ пазбяга́юць адзі́н аднаго́ sie méiden einánder; sie géhen sich aus dem Weg;
пазбе́гнуць памы́лкі éinen Féhler verméiden*; entgéhen* vi (чаго-н D);
пазбе́гнуць штра́фу éiner Stráfe entgéhen* [entrínnen*];
пазбе́гнуць небяспе́кі der Gefáhr (D) entrínnen*; áusweichen* vi (каго-н, чаго-н D);
ён пазбяга́е прамо́га адка́зу er weicht éiner óffenen Ántwort aus;
2. (пазбаўляцца) beséitigen vt, überwínden* vt;
пазбе́гнуць ця́жкасцей Schwíerigkeiten beséitigen [überwínden*];
пазбе́гнуць думкі, што… den Gedánken nicht lóswerden*, dass…
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сража́ться несов.
1. бі́цца; (вести бой) ве́сці бой; (воевать) ваява́ць; (бороться) змага́цца; (схватываться) схо́плівацца, схва́твацца;
войска́ сража́ются с враго́м во́йскі б’ю́цца (ваю́юць, змага́юцца) з во́рагам;
сража́ться за ро́дину змага́цца за радзі́му;
2. перен. (играть во что-л.) гуля́ць; (схватываться) схо́плівацца, схва́твацца; (воевать) ваява́ць; (бороться) змага́цца;
они́ два часа́ сража́лись в ша́хматы яны́ дзве гадзі́ны змага́ліся (гуля́лі) у ша́хматы; см. срази́ться.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
се́яць несов.
1. прям., перен. се́ять;
с. жы́та — се́ять рожь;
с. непако́й — се́ять трево́гу;
с. сму́ту — се́ять сму́ту;
2. (очищать, пропуская через сито) се́ять, просе́ивать;
с. муку́ — се́ять (просе́ивать) муку́;
◊ хоць рэ́пу сей — хоть ре́пу сей;
ду́рняў не се́юць, яны́ са́мі ро́дзяцца — посл. дурако́в не се́ют, они́ са́ми родя́тся;
сей авёс у гразь, бу́дзеш князь — посл. сей овёс в грязь, бу́дешь князь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)