Калі не л. некалькіх дзён непагоды, май быў добры.
4.каго-што. Рабіць якія-н. заключэнні, прызнаваць, успрымаць, расцэньваць.
Балота лічылі непраходным.
Л. каго-н. добрым чалавекам.
◊
Лічыць ні за што — зусім не лічыцца з кім-н., не паважаць каго-н.
|| зак.злічы́ць, злічу́, злі́чыш, злі́чыць; злі́чаны (да 1 і 2 знач.) іпалічы́ць, -лічу́, -лі́чыш, -лі́чыць; -лі́чаны (да 2 і 4 знач.).
|| наз.лічэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) ілік, -у (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мё́ртвы, -ая, -ае.
1. Той, які памёр; нежывы.
М. чалавек.
Хаваць мёртвага (наз.).
2.перан. Пазбаўлены жыццёвасці; апусцелы.
М. твар.
Мёртвая вуліца.
○
Мёртвая зона (спец.) — прастора вакол радыёстанцыі, у якой назіраецца паслабленне або адсутнасць прыёму радыёсігналаў.
Мёртвая прастора — прастора, якая не прастрэльваецца франтавым агнём.
Мёртвы пункт — стан звёнаў механізма, калі яны знаходзяцца ў імгненнай раўнавазе.
Мёртвы сезон — перыяд застою ў прамысловасці, гандлі.
Мёртвы штыль — поўная адсутнасць ветру.
Мёртвы якар — нерухомы якар, які пастаянна ляжыць на дне і служыць для ўстаноўкі плывучых маякоў, бочак, прыпынку суднаў.
◊
Ляжаць мёртвым грузам — быць без выкарыстання, зусім непатрэбным.
Мёртвая хватка — здольнасць упарта, неадступна дабівацца свайго.
Піць мёртвую (разм.) — піць запоем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
getróst
a спако́йны, упэўнены
séien Sie ~! — не хвалю́йцеся!
~ in die Zúkunft blícken — упэўнена глядзе́ць у бу́дучыню
er ist nicht ganz ~ — ён не зусі́м у сваі́м ро́зуме
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Éierschale
f -, -n шкарлупі́на я́йка
◊ er hat noch ~n hínter den Óhren — разм. у яго́ яшчэ́ матчы́на мала́ко на губа́х не абсо́хла; ён яшчэ́зусі́м блазню́к [блазно́та]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
förmlich
1.
a
1) афіцыя́льны, афіцы́йны
2) фо́рменны, сапра́ўдны
2.
adv
1) фарма́льна
2) зусі́м, ца́лкам, фарма́льным чы́нам
man könnte ~ verzwéifeln — мо́жна сапраўды́ прыйсці́ ў адча́й
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
падле́сак, ‑ску, м.
Кусты і маладыя дрэвы ў лесе, якія не дасягнулі сваімі кронамі асноўнага ляснога масіву; маладняк (у 2 знач.). Лес быў густы. Паміж старых соснаў і елак пракідваліся маладыя дубкі і бярозкі, а зусім унізе браўся падлесак.Сабаленка.Карпацкія горы невысокія, але вельмі лясістыя. Дрэвы там магутныя, галінастыя, з густым падлескам.Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палу́днаваць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; незак.
Тое, што і абедаць; есці полудзень. [Сяргей] успомніў, што сёння наспех снедаў і зусім не палуднаваў.Адамчык.Дзядзька Коля разаслаў на зямлі каля камбайна плашч, злазіў на сядзенне і дастаў клуначак з харчамі. Мы селі палуднаваць.Хадкевіч.// Есці паміж абедам і вячэрай. Тут вячэраюць, а мы яшчэ не палуднавалі.Сташэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паваро́чацца1, ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Вярнуцца, прыйсці, прыехаць назад — пра ўсіх, многіх. Некаторыя [сяляне] паварочаліся адвячоркам, .. а некаторыя дык і зусім на змярканні.Крапіва.
паваро́чацца2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Варочацца з боку на бок некаторы час.
2.(1і2ас.неўжыв.). Абярнуцца, упасці, пападаць — пра ўсё, многае. Усе збанкі паварочаліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наўздзі́ў, прысл. і прыназ.
1.прысл. На дзіва; надзвычайна. Трава.. [на лузе] была балотная, наўздзіў рослая, густая.Сачанка.Раніца настала наўздзіў спакойная і прыгожая.Дуброўскі.Адзенне на ўсіх [людзях] было наўздзіў абшарпанае, заношанае.Лынькоў.
2.прыназ.зД. Спалучэнне з прыназоўнікам «наўздзіў» выражае аб’ектныя адносіны: на дзіва каму‑, чаму‑н. Бацька.. зусім нечакана, наўздзіў суседзям захапіўся вудамі.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́рта, ‑ы, ДМ ‑рце, ж.
Школьны вучнёўскі стол, злучаны ніжняй часткай з лаўкай. Хваля гэтага заціхання паволі праходзіць па ўсёй школе і, нарэшце, зусім глухне на задніх партах.Колас.Змітрок азірнуўся і ўбачыў Пятра, рабога Петрака, з якім тры гады сядзеў на адной парце.Ваданосаў.
•••
Са школьнай парты — з часоў вучобы ў школе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)