Вы́вараць ’вывернутае з карэннем дрэва’ (Касп., Шат.; докш., бялын., Янк. Мат.), вы́варацень ’тс’ (Шат., Байк. і Некр., Інстр. III), вы́варацца ’тс’ (Касп.). Ад вы́вараціць, гл. варочаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Валішча 1 ’ўпаўшае струхлелае дрэва’ (КСТ). Да валіць 1.

Валішча 2 ’месца, дзе робяць, валяць лес’ (КТС, КЭС, Мат. Гом.). Да валіць 1. Параўн. папялішча, іржышча.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абцугі́ ’клешчы з дрэва’, ст.-бел. абцегі, обцукгъ (Булыка, Запазыч.) < польск. obcęgi (Кюнэ, Poln., 81) < ням. Hebzange. Параўн. яўны паланізм абцэнгі (Сцяшк. МГ), обцэнькі ’тс’ (Клім.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сітаві́на ‘пора’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Варл.), сітаві́нка ‘тс’ (Некр. і Байк.). Параўн. укр. ситови́на ‘трухлявасць дрэва’, рус. сито́вина ‘гніль у дрэве’. Да сітавы, сіта (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тэрц ‘дрыжанне, тупат’: скачуць, аш тэрц па падлозе ідзець (Мова Сен.). Няясна, магчыма, звязанае з тарцаваць ‘стругаць дрэва ўпоперак слаёў’ (Ласт.), вытворнае ад торц, гл. тарэц.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Aethiopem lavare

Мыць эфіопа.

Мыть эфиопа.

бел. Чорнага сабаля не вымые ні мыла, ні вада. Крывое дрэва не выпрастаеш.

рус. Чёрного кобеля не отмоешь добела. Хоть трижды подой ‒ всё тот же удой.

фр. A laver la tête d’un âne on perd sa lessive (Напрасно Тратят воду, моя голову ослу).

англ. You cannot wash a charcoal white (Нельзя уголёк отмыть добела).

нем. Es hilft kein Bad dem Raben (Ворону не поможет баня).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Báum

m -(e)s, Bäume

1) дрэ́ва

2) ма́чта

den Wald vor láuter Bäumen nicht séhen* — за дрэ́вамі не ба́чыць ле́су

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Höhle

f -, -n

1) пячо́ра

2) бярло́г, ло́гвішча

3) дупло́ (дрэва)

4) халу́па, дзі́рка (пра жытло)

5) дупло́ (у зубе, дрэве)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

debark

I [dɪˈbɑ:rk]

1.

v.i.

выса́джвацца; сыхо́дзіць на зямлю́ (з вадапла́ва, ваго́на, самалёта); выгружа́цца

2.

v.t.

выса́джваць (пасажы́раў); выгружа́ць

II [,di:ˈbɑ:rk]

v.

зьдзіра́ць кару́ з дрэ́ва

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

fruitful

[ˈfru:tfəl]

adj.

1) урадлі́вы, ураджа́йны (дрэ́ва і гле́ба)

2) пло́дны; пладаві́ты (ро́зум)

3) жыватво́рчы

fruitful showers — жыватво́рчыя дажджы́

4) плённы (пра́ца); кары́сны; выго́дны; прыбытко́вы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)