road [rəʊd] n.

1. даро́га, гасці́нец;

a major/minor road гало́ўная/другара́дная даро́га;

a country/mountain road прасёлачная/го́рная даро́га;

along the road уздо́ўж даро́гі;

up/down the road уве́рх/уні́з па даро́зе;

Your road lies straight before you. Вам ісці прама.

2. шлях (да чаго-н.), спо́саб (дасягнення чаго-н.);

be on the road to smth. быць на шляху́ да чаго́-н.

♦

any road ва ўся́кім ра́зе, прына́мсі;

one for the road infml развіта́льная ча́рка

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

◎ Плата́ць 1 ’развяваць (на ветры)’ (шальч., Сл. ПЗБ), рус. смал. плататься ’хістацца (на ветры)’. Відаць, роднасныя літ. plastėnti ’злёгку трапятацца, матляцца; развявацца’, лат. piesi ’распасціраць, распраўляць’, plėšt ’разрываць, ірваць’, спалучэнне ‑st“ на славянскай глебе спрасцілася ў ‑w‑, параўн. лат. plosts — плот. Сюды ж платеіцца ’сноўдацца’ і польск. płatać śe ’ісці, цягнуцца па гразі, снегу, з цяжкасцю выцягваючы ногі’. Гл. таксама пластыда.

◎ Плата́ць 2 ’разразаць рыбу уздоўж цела па хрыбетніку для прасолкі і правяльвання’ (полац., З нар. сл.), ’разварочваць тушкі рыбін ўздоўж хрыбетніка для прасушкі’ (Крыв., ТС), платапка ’салёная (разабраная) рыба’ (петрык., ЖНС), рыба іьчатаная ’тс’ (Маш.). Укр. платати ’распластваць, пластаваць’, рус. смал., пск., цвяр. платать ’разбіраць рыбу, разразаючы яе ўздоўж напалам’, польск. płatać, roz‑płatać ’разбіраць рыбу, жывёлу на часткі, на 2 доўгія палавінкі’, якое Банькоўскі (2, 619) выводзіць з roz‑ciąć na płaty. З пластсщь (гл.), у якім пад уплывам набліжанага семантычна плат ‑cm‑ спрасцілася ў ‑т‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ры́пацца ’рухацца’ (Янк. Мат.), ’ёрзаць, рухацца’ (Гарэц.), ры́пнуць ’хутка пайсці’ (рэч.), рус. рыпаться ’безпаспяхова спрабаваць зрабіць што-небудзь’, дыял. рыпать, рыпе́ть ’рыпець’, укр. ри́пати ’рыпець’, ри́патися ’часта адчыняць дзверы’, польск. rypać ’шыбаваць’, ’уцякаць’, саст. ’біць нагой’, ’рыпець’, чэш. rýpati ’калупаць што-небудзь’, ’тыкаць’, ’піхаць’ > ’чапляцца да каго-небудзь’, ’крыўдзіць’, rypati se ’калупацца’, славац. rýpať ’капаць’ > ’чапляцца да каго-небудзь’, чэш. rypati ’капаць, рыць’, vyrypovat ’ісці пружыністым, спешным крокам’, в.-луж. rypać ’калупаць’, н.-луж. rypaś, балг. рѝпам ’падкідваю ўверх’, ’падскокваю, скачу’. Прасл. *rypati ’рыць, рваць, капаць’. І.‑е. база *reup‑ ’ламаць’, ’вырываць’, ’рваць’, ’раздзіраць’, з расшыральнікам ‑s‑: *reups‑: *rups‑: *ryps‑; корань *reu‑ (: *rw‑) ’рыць’, ’капаць’ (Покарны, 1, 868–870; Куркіна, ОЛА, 135; БЕР, 6, 261–263 з літ-рай). Параўн. літ. ruõpti ’капаць’, raūpti ’выдзёўбваць’, ’раскалупваць’, rupěti ’клапаціцца’, ст.-в.-ням. roubon (ням. rauben) ’рабаваць’, лац. rumpo ’рву’, ’разрываю’, ст.-інд. ropayati ’абламвае’ (Чарных, 2, 130–131).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

упе́рад прысл. разм.

1. vórwärts, vorán, voráus, vor;

ісці́ ўпе́рад vórwärts géhen*; перан. vórwärts schréiten*;

упе́рад да перамо́гі! vórwärts zum Sieg!;

2. разм. (спярша, раней) künftig, in Zúkunft;

упе́рад бу́дзьце ўва́жлівей! séien Sie künftig vórsichtiger!;

уза́д і ўпе́рад auf und ab, hin und her;

ні ўзад ні ўпе́рад wéder vor noch rǘckwärts;

гадзі́ннік ідзе́ ўпе́рад die Uhr geht vor;

плаці́ць упе́рад voráus(be)zahlen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

госць м., го́сця ж. Gast m -(e)s, Gäste; Gástdelegierte (sub) m, f -n, -n (на з’ездзе і г. д.);

у я́касці го́сця als Gast;

у нас го́сці wir háben Besúch;

сустрака́ць гасце́й Besúch empfángen*;

запраша́ць гасце́й Gäste éinladen*;

ісці́ ў го́сці j-n besúchen;

быць у гасця́х zu Besúch [zu Gast] sein;

◊

у гасця́х до́бра, а до́ма лепш ob Ósten, ob Wésten, zu Haus isťs am bésten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

чым​I злучн. параўн

1. (замест таго, каб) statt, ánstatt zu (+ inf);

чым ісці́ пе́шшу, лепш се́сці на трамва́й statt zu Fuß zu géhen, ist es bésser die Stráßenbahn zu néhmen;

2. (перад выш. ст.) чым …, тым … je …, désto …; je …, umso …;

чым больш, тым лепш je mehr, désto bésser;

3. (пасля выш. ст.) als;

сёння цяпле́й, чым учо́ра héute ist es wärmer als géstern

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дно н. Grund m -(e)s, Gründe; Bóden m -s, Böden; Sóhle f -, -n (гідр);

выбіць дно бо́чкі dem Fass den Bóden áusschlagen*;

ісці́ на дно versínken* vi (s), úntergehen* vi (s);

піць да дна ex trínken*, auf ex (leer) trínken*; mit éinem Zug léer trinken*, bis auf den Grund léeren [trínken*];

во́чнае дно анат. Áugenhintergrund m -(e)s;

залато́е дно Góldgrube f -, góldener Bóden

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

fólgen

vi (s)

1) (D) ісці́ (за кім-н.)

ein Lied fólgte dem ánderen — пе́сні спява́лі- ся адна́ за адно́й

2) (D) сачы́ць (за кім-н. вачыма)

3) (D) быць прадаўжа́льнікам (у чым-н.)

4) (auf A) ісці́ сле́дам (за чым-н.)

5) (aus D) выніка́ць (з чаго-н.)

6) (D) слу́хацца (каго-н.)

es folgt daráus, dass… — з гэ́тага выніка́е, што…

wie folgt — насту́пным чы́нам

7) спарт. (каманда)

es folgt..! — падрыхтавацца..! (выклік удзельнікаў спаборніцтваў у скачках, кіданні і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

церабі́ць, цераблю, цярэбіш, цярэбіць; незак., каго-што.

1. Прасякаць, прачышчаць лес. [Дзед Бадыль:].. ельнік такі густы, што і барсук не пралезе. Церабіць трэба. Крапіва. // Абсякаць галіны, сучча з паваленых дрэў. Лес валілі і церабілі незнаёмыя людзі. Дуброўскі. // Пракладаць, расчышчаць (дарогу, шлях), высякаючы кусты, дрэвы. Як ісці ды ісці — зайшлі [браты] ў такі цёмны лес, што і выбрацца з яго не могуць. Давай браты дарогу сабе церабіць: стукне Вячорнік булавою — асіны падаюць; стукне Паўночнік — елкі валяцца, а як стукне Світаннік — дубы з карэннямі выварочваюцца. Якімовіч. / у перан. ужыв. Будуем мартэны і домны, Будуем гіганты-заводы. Будуем, няволі не знаем, Цярэбім да шчасця дарогі. Купала. Ваяўнічая паэзія [П. Панчанкі] ідзе ў авангардзе часу, яна смела цярэбіць шлях наперад. Бялевіч. // Абчышчаць гародніну ад бацвіння, карэньчыкаў і пад. Церабіць буракі. □ Юстына церабіла цыбулю. Баранавых.

2. Чысціць дзюбай пер’е (пра птушак). Самотна бусел даўганогі Крыло цярэбіць на гняздзе. Калачынскі. // Вытрасаць, вылузваць, выкалупваць што‑н. з сярэдзіны чаго‑н. Нават вавёрка, што зусім блізка церабіла яловую шышку, і тая, відаць, не заўважала пагранічніка. Шыловіч. Мясцовы гаспадар крумкач хваёвых шышак церабіць не дазваляе. Корбан. // Разм. Хапаючы, прагна есці. Госці церабілі кілбасу з капустаю. Колас. [Мікуць] доўга глядзеў, як завадская свіння цярэбіць зялёную канюшыну. Чорны. / у перан. ужыв. Асабліва моцна воўчае племя церабіла авечыя чароды... Мележ.

3. Тузаць, торгаць, перабіраць пальцамі што‑н. [Аўсянік] нервова цярэбіць махры на шаліку, якім абвязана шыя, нібы яму займае дыханне. Навуменка. Дзяўчына церабіла канцы цёплай хусткі. Карпюк. // перан. Разм. Надакучаць пытаннямі, просьбамі, справамі. — А паштоўку цяжка было напісаць? Мы б ведалі. А то з камітэта мяне цярэбяць: дзе Шукан ваша? А што я магла адказаць? Савіцкі.

4. Вырываючы з коранем, убіраць машынай з поля (лён). Церабіць лён.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. каго-што. Кідаць, шпурляць што‑н. Сёння Данька больш клапаціўся аб дзяўчатах. Ён паказваў, як лепш укалупіць гной на вілкі, як шыбаць праз акно на двор, не дужа торгаючы рукамі. Ермаловіч. // перан. Разм. Хутка, нядбайна гаварыць, вымаўляць (словы, рэплікі, заўвагі і пад.). Потым, мабыць, зразумеў [Максім] і чамусьці ўзлаваўся — пачаў злосна шыбаць словы. Шамякін.

2. Хутка, з вялікай сілай узлятаць угару; шугаць (пра полымя, дым і пад.). Шыбалі ўгару цёмныя стаўбуры дыму, вогненна бліскала полымя. Мележ. Полымя шыбае ўверх роўна, бо ў густым бярэзніку не праймае вецер. Пестрак. / у перан. ужыв. Гараць вераснёвыя ночы У неба шыбае агонь. Пушча. // Распаўсюджвацца, пранікаць куды‑н. Праз новыя крокаў трыста агонь ужо шыбаў па страсе. Чорны. Полымя шыбае праз дзверкі, гудуць паддувалы... Барашка. // безас. перан. Раптоўна ўрываючыся, дзейнічаць з вялікай сілай на каго‑н. У нос шыбала рэзкім пяньковым пахам, кастрыца абсыпала твар і калолася за каўняром. Быкаў. // перан. Налівацца чырванню, палымнець. [Каця] не спалохалася, пачуўшы, што ў скроні гулка забіла кроў, а твар шыбаў полымем. Алешка. // безас. перан. Выклікаць які‑н. стан. [Цобель:] Ну, уцягнуў ты мяне ў гісторыю!.. То ў холад, то ў пот шыбае! Мележ.

3. Разм. Хутка рухацца, ісці, ехаць і пад.; шыбаваць. — Ты вось што, — сказаў.. [гаспадарцы], — бяры сваіх памочніц і шыбай да машыны. Лупсякоў. А вечарком мы выпускалі У паветра белых галубоў. Зрабіўшы некалькі кругоў, У вышыню яны шыбалі. Багдановіч. Гутарка зацягнулася, і мы, выбраўшы зручны выпадак, пакінулі шумную кампанію паэтаў і ўжо шыбалі маскоўскім трамваем да Парку культуры і адпачынку імя М. Горкага. Хведаровіч. // Падаць, ісці (пра дождж, снег, град). Мяккі, пульхны, нібы з ваты, Мітуслівы і таўсматы З неба снег шыбае. Гілевіч.

4. Вельмі хутка расці. Вунь як трава шыбае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)