1.(1і2ас.неўжыв.). Разадрацца, утварыўшы дзірку. Рукавы на локцях прарваліся.
2. Сілай, напорам, пераадолеўшы перашкоды, прайсці, уварвацца. У зямлянку з дзвярэй прарвалася вада, яна залівала гліняную падлогу.Гурскі.// Пераадолеўшы супраціўленне, прайсці, прабіцца. — Недзе, кажуць, цэлая наша армія прарвалася з гарматамі, з танкамі.Навуменка.[Камісар:] — Сёння ўначы мы паспрабуем прарвацца па балоце. Нам памогуць.Чыгрынаў.// Пранікнуць, прайсці праз якую‑н. перашкоду (аб праменях святла, сонца і інш.). Праз хмары гатова было вось-вось прарвацца сонца.Мележ.
3.перан. Нечакана і буйна выявіцца, праявіцца (пра якое‑н. стрыманае пачуццё, стан). Хваравітая раздражненасць, якая не раз ужо спрабавала прарвацца, раптам хлынула ў Даміры цераз край.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спяко́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Вельмі гарачы, душны. Стаяў спякотны летні дзень. Сонца хоць і пераваліла за поўдзень, але пякло неміласэрна.Чарнышэвіч.Лета ў гэтым годзе выдалася спякотнае і сухое.Хомчанка.Цяжка ў пасёлку з вадой. Калодзежаў тут небагата, ды і ў тых часта ў спякотнае лета вада перасыхае.Бяганская.// Прасякнуты спёкай, надзвычай нагрэты. Вырысоўвалася праз спякотную шыза-белую дымку цёмная паласа лесу.Шамякін.Калі пачаўся гэты подзвіг? У катлаване? Ці тады, Калі вятроў спякотных подых Адчуў геолаг малады.Панчанка.Там спякотнымі вятрамі Выпалена цаліна, Ды туды з будаўнікамі Едзе красная вясна.Зарыцкі.
2. Такі, якому ўласціва спякота. Спякотны стэп. □ Магілёўская ціхая вёска. Курная хата. Як далёка яны ад Мадрыда, Ад спякотнай Іспаніі.Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
still
1.
a
1) ці́хі, спако́йны, нясме́лы
ein ~es Plätzchen — ці́хае [уту́льнае] месца
der Stílle Ózean — Ці́хі акіцн
2) маўклі́вы
~! — цішэ́й!, маўча́ць!
~ sein [wérden] — (за)маўча́ць
3) та́йны
~e Líebe — та́йная любо́ў, та́йнае каха́нне
◊ ~e Wásser sind tief — у ці́хім бало́це чэ́рці во́дзяцца; ці́хая вада́ грэ́блю рве
2.
adv ці́ха; спако́йна
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
etw. únter ~ sétzen — затапі́ць што-н. (мясцовасць і г.д.)
ihm läuft das ~ im Múnde zusámmen — у яго́ слі́нкі цяку́ць
er hat ~ — у яго́ вадзя́нка
das ~ ábschlagen* [lássen*] — мачы́цца
◊ das ~ steht ihm bis an den Hals — ≅ ён у ве́льмі ця́жкім стано́вішчы
j-n über ~ hálten* — аказа́ць падтры́мку каму́-н.
das ~ pflügen — ≅ таўчы́ ваду́ ў сту́пе
ein Schlag ins ~ — дарэ́мны крок
álle ~ auf séine Mühle ríchten — імкну́цца то́лькі да ўла́снай вы́гады
stílle ~ sind tief — ці́хая вада́ грэ́блю рве
da fließt noch viel ~ den Berg hináb — ≅ яшчэ́ мно́га вады́ сплыве́
er ist mit állen ~n gewáschen — ён прабе́глы чалаве́к
hier [da] wird auch nur mit ~ gekócht, es wird [überáll] mit ~ gekócht — ≅ гэ́та ро́біцца ўсю́ды адно́лькава, лю́дзі ўсю́ды адно́лькавыя [адны́ і ты́я ж]
2)
Kölnisches ~ — адэкало́н
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
за́ймішча
1. Прастора, якую займае вада пры разліве ракі; участак, які займае жняя на полі, касец пры касьбе, жанчына на поліве (Слаўг.). Тое ж заніма́нне, займа́нне, займаннё, постаць (Слаўг.).
2. Месца, прызначанае для раллі, угоддзя (да сярэдз. XVII ст.Нас. АУ).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
раўчу́к
1. Ручай, рачулка (БРС). Тое ж раўчок (Краснап.Мсцісл.Бяльк.), раўчэка (Стол.).
2. Нізіна або канава, па якой амаль заўсёды цячэ вада (Стол.). Тое ж раве́ц (Стол.).
3. Пракапаная канаўка пад капяжом (Нясв., Слаўг., Стол.). Тое ж раўчэка (Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)