сквози́ть​II несов.

1. (просвечивать) свіце́цца; (проглядывать) прагля́дваць;

сквозь ве́тви сквози́т лазу́рь праз галлё свіці́цца (прагля́двае) блакі́т;

2. перен. (замечаться) заўважа́цца; (слегка обнаруживаться) прагля́дваць;

в его́ слова́х сквози́ло неудово́льствие у яго́ сло́вах заўважа́лася (віда́ць была́, прагля́двала) нездаво́ленасць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Туры́ст ‘падарожнік, вандроўнік’ (ТСБМ, Вруб.), туры́сты ‘тс’ (Некр. і Байк.). Запазычанне праз рускую (тури́ст) або польскую (turysta) мову з франц. touriste ‘тс’, што з англ. tourist ‘тс’ (Арол, 4, 119). У аснове франц. tourner ‘вярцець, абарочваць’, гл. тур 2, турнэ. Сюды ж туры́зм ‘падарожжы, вандроўкі для адпачынку і ў пазнавальных мэтах’ (ТСБМ) — запазычана праз рускую мову (туризм) з франц. tourisme ‘прагулка, паездка’, туры́стыка ‘тс’ (Вруб.) — праз польск. turystyka ‘занятак турызмам’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пераго́н

1. Месца на полі, праз якое пераганяюць жывёлу з адной пашы на другую (Слаўг.). Тое ж перагонная пожня (Хоц.).

2. Месца цераз рэчку, дзе пераганяюць статак на другі бок (Краснап. Бяльк.).

3. Вузкая і доўгая паласа раллі (Азяр. Касп.).

4. Перавалачны пункт; заезны двор; адлегласць паміж заезнымі дамамі (Слаўг.).

□ в. Перагон Слаўг.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

◎ Нэ́маць ’красці, паціху браць’, намнуць ’украсці, паціху ўзяць’ (Нас.). Паводле Насовіча, запазычана з ням. nehmen ’браць’, згодна з пазнейшым удакладненнем Карскага, праз яўр. (ідыш). Відаць, сюды ж гродз. Умнуць ’прапасці’ (Сцяшк. Сл.), праз стадыю намнуты (намнутый) ’украдзены’ (Нас.), г. зн. ’прапаўшы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перабахту́рываць ’пераліваць праз край, наліваць звыш меры’ (Нас.). Да пера- (гл.) і бухторыць ’праз меру ліць вадкасць’, ’празмерна піць (гарэлку)’, якое ад прасл. *buxъtěti < *buxati < *bux! пры дапамозе суф. ‑or‑ са значэннем паўтаральнасці дзеяння (узнікшага, магчыма, пад уплывам *vъtorъ ’другі’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мэтр ’настаўнік’, ’майстар у якой-небудзь галіне’ (ТСБМ), ’мастак, зух’, мэтроўка ’мастачка, майстрыха’, мэтроўскі ’зроблены па-майстэрску’ (Нас.). Праз польск. metr з франц. maitre, якое з лац. magister ’настаўнік’ (Варш. сл., 2, 930). Не выключана магчымасць паўторнага запазычання праз рус. мову.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Макулату́ра ’невыразна надрукаваныя, запэцканыя лісты’, ’непрыгодная папера, кнігі, прызначаныя для перапрацоўкі’, ’бяздарныя літаратурныя творы’ (ТСБМ). Запазычана праз польск. ці рус. мову з ням. Makulatur ’запэцканая папера, адыходы’ < лац. macula ’пляма’ праз с.-лац. macularium ’чарнавік’ (Лёхін, 419; Голуб-Ліер, 299).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Арыента́льны. З 1599 (Жураўскі, Працы IM, 7, 214; Гіст. лекс., 113) з лац. orientalis ’тс’ ад Oriens усход’. Сучаснае літаратурнае беларускае слова, магчыма, паўторна запазычана праз рус. ориентальный, дзе з 1705 орьентальный праз польскую (Фасмер, 3, 152). Параўн. арыгінал, арыентацыя.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Падха́пваць, подхапваць ’прасяваць зерне праз рашато’ (Выг. дыс., ТС). Гл. хапаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Барвя́к ’брод’ (Касп.). Відавочна, з бэ́рва ’кладка, жэрдачка праз раку’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)