Ры́пацца ’рухацца’ (Янк. Мат.), ’ёрзаць, рухацца’ (Гарэц.), ры́пнуць ’хутка пайсці’ (рэч.), рус. рыпаться ’безпаспяхова спрабаваць зрабіць што-небудзь’, дыял. рыпать, рыпе́ть ’рыпець’, укр. ри́пати ’рыпець’, ри́патися ’часта адчыняць дзверы’, польск. rypać ’шыбаваць’, ’уцякаць’, саст. ’біць нагой’, ’рыпець’, чэш. rýpati ’калупаць што-небудзь’, ’тыкаць’, ’піхаць’ > ’чапляцца да каго-небудзь’, ’крыўдзіць’, rypati se ’калупацца’, славац. rýpať ’капаць’ > ’чапляцца да каго-небудзь’, чэш. rypati ’капаць, рыць’, vyrypovat ’ісці пружыністым, спешным крокам’, в.-луж. rypać ’калупаць’, н.-луж. rypaś, балг. рѝпам ’падкідваю ўверх’, ’падскокваю, скачу’. Прасл. *rypati ’рыць, рваць, капаць’. І.‑е. база *reup‑ ’ламаць’, ’вырываць’, ’рваць’, ’раздзіраць’, з расшыральнікам ‑s‑: *reups‑: *rups‑: *ryps‑; корань *reu‑ (: *rw‑) ’рыць’, ’капаць’ (Покарны, 1, 868–870; Куркіна, ОЛА, 135; БЕР, 6, 261–263 з літ-рай). Параўн. літ. ruõpti ’капаць’, raūpti ’выдзёўбваць’, ’раскалупваць’, rupěti ’клапаціцца’, ст.-в.-ням. roubon (ням. rauben) ’рабаваць’, лац. rumpo ’рву’, ’разрываю’, ст.-інд. ropayati ’абламвае’ (Чарных, 2, 130–131).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

госць м, го́сця ж Gast m -(e)s, Gäste; Gástdelegierte (sub) m, f -n, -n (на з’ездзе і г. д);

у я́касці госця als Gast;

у нас госці wir háben Besúch;

сустрака́ць гасце́й Besúch empfángen*;

запраша́ць гасце́й Gäste éinladen*;

ісці́ ў госі j-n besúchen;

быць у гасця́х zu Besúch [zu Gast] sein;

◊ у гасця́х до́бра, а до́ма лепш ob Ósten, ob Wésten, zu Haus isťs am bésten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

дно н Grund m -(e)s, Gründe; Bóden m -s, Böden; Sóhle f -, -n (гідр);

выбіць дно бо́чкі dem Fass den Bóden áusschlagen*;

ісці́ на дно versínken* vi (s), úntergehen* vi (s);

піць да дна ex trínken*, auf ex (leer) trínken*; mit éinem Zug léer trinken*, bis auf den Grund léeren [trínken*];

во́чнае дно анат Áugenhintergrund m -(e)s;

залато́е дно Góldgrube f -, góldener Bóden

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

упе́рад прысл разм

1. vórwärts, vorán, voráus, vor;

ісці́ упе́рад vórwärts géhen*; перан vórwärts schréiten*;

упе́рад да перамо́гі! vórwärts zum Sieg!;

2. разм (спярша, раней) künftig, in Zúkunft;

упе́рад бу́дзьце ўва́жлівей! séien Sie künftig vórsichtiger!;

уза́д і упе́рад auf und ab, hin und her;

ні ўзад ні упе́рад wéder vor noch rǘckwärts;

гадзі́ннік ідзе́ упе́рад die Uhr geht vor;

плаці́ць упе́рад voráus(be)zahlen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

чым​I злучн параўн

1. (замест таго, каб) statt, ánstatt zu (+ inf);

чым ісці́ пе́шшу, лепш се́сці на трамва́й statt zu Fuß zu géhen, ist es bésser die Stráßenbahn zu néhmen;

2. (перад выш. ст) чым …, тым … je …, désto …; je …, umso …;

чым больш, тым лепш je mehr, désto bésser;

3. (пасля выш. ст) als;

сёння цяпле́й, чым учо́ра héute ist es wärmer als géstern

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

fólgen

vi (s)

1) (D) ісці́ (за кім-н.)

ein Lied fólgte dem ánderen — пе́сні спява́лі- ся адна́ за адно́й

2) (D) сачы́ць (за кім-н. вачыма)

3) (D) быць прадаўжа́льнікам (у чым-н.)

4) (auf A) ісці́ сле́дам (за чым-н.)

5) (aus D) выніка́ць (з чаго-н.)

6) (D) слу́хацца (каго-н.)

es folgt daráus, dass… — з гэ́тага выніка́е, што…

wie folgt — насту́пным чы́нам

7) спарт. (каманда)

es folgt..! — падрыхтавацца..! (выклік удзельнікаў спаборніцтваў у скачках, кіданні і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

церабі́ць, цераблю, цярэбіш, цярэбіць; незак., каго-што.

1. Прасякаць, прачышчаць лес. [Дзед Бадыль:].. ельнік такі густы, што і барсук не пралезе. Церабіць трэба. Крапіва. // Абсякаць галіны, сучча з паваленых дрэў. Лес валілі і церабілі незнаёмыя людзі. Дуброўскі. // Пракладаць, расчышчаць (дарогу, шлях), высякаючы кусты, дрэвы. Як ісці ды ісці — зайшлі [браты] ў такі цёмны лес, што і выбрацца з яго не могуць. Давай браты дарогу сабе церабіць: стукне Вячорнік булавою — асіны падаюць; стукне Паўночнік — елкі валяцца, а як стукне Світаннік — дубы з карэннямі выварочваюцца. Якімовіч. / у перан. ужыв. Будуем мартэны і домны, Будуем гіганты-заводы. Будуем, няволі не знаем, Цярэбім да шчасця дарогі. Купала. Ваяўнічая паэзія [П. Панчанкі] ідзе ў авангардзе часу, яна смела цярэбіць шлях наперад. Бялевіч. // Абчышчаць гародніну ад бацвіння, карэньчыкаў і пад. Церабіць буракі. □ Юстына церабіла цыбулю. Баранавых.

2. Чысціць дзюбай пер’е (пра птушак). Самотна бусел даўганогі Крыло цярэбіць на гняздзе. Калачынскі. // Вытрасаць, вылузваць, выкалупваць што‑н. з сярэдзіны чаго‑н. Нават вавёрка, што зусім блізка церабіла яловую шышку, і тая, відаць, не заўважала пагранічніка. Шыловіч. Мясцовы гаспадар крумкач хваёвых шышак церабіць не дазваляе. Корбан. // Разм. Хапаючы, прагна есці. Госці церабілі кілбасу з капустаю. Колас. [Мікуць] доўга глядзеў, як завадская свіння цярэбіць зялёную канюшыну. Чорны. / у перан. ужыв. Асабліва моцна воўчае племя церабіла авечыя чароды... Мележ.

3. Тузаць, торгаць, перабіраць пальцамі што‑н. [Аўсянік] нервова цярэбіць махры на шаліку, якім абвязана шыя, нібы яму займае дыханне. Навуменка. Дзяўчына церабіла канцы цёплай хусткі. Карпюк. // перан. Разм. Надакучаць пытаннямі, просьбамі, справамі. — А паштоўку цяжка было напісаць? Мы б ведалі. А то з камітэта мяне цярэбяць: дзе Шукан ваша? А што я магла адказаць? Савіцкі.

4. Вырываючы з коранем, убіраць машынай з поля (лён). Церабіць лён.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. каго-што. Кідаць, шпурляць што‑н. Сёння Данька больш клапаціўся аб дзяўчатах. Ён паказваў, як лепш укалупіць гной на вілкі, як шыбаць праз акно на двор, не дужа торгаючы рукамі. Ермаловіч. // перан. Разм. Хутка, нядбайна гаварыць, вымаўляць (словы, рэплікі, заўвагі і пад.). Потым, мабыць, зразумеў [Максім] і чамусьці ўзлаваўся — пачаў злосна шыбаць словы. Шамякін.

2. Хутка, з вялікай сілай узлятаць угару; шугаць (пра полымя, дым і пад.). Шыбалі ўгару цёмныя стаўбуры дыму, вогненна бліскала полымя. Мележ. Полымя шыбае ўверх роўна, бо ў густым бярэзніку не праймае вецер. Пестрак. / у перан. ужыв. Гараць вераснёвыя ночы У неба шыбае агонь. Пушча. // Распаўсюджвацца, пранікаць куды‑н. Праз новыя крокаў трыста агонь ужо шыбаў па страсе. Чорны. Полымя шыбае праз дзверкі, гудуць паддувалы... Барашка. // безас. перан. Раптоўна ўрываючыся, дзейнічаць з вялікай сілай на каго‑н. У нос шыбала рэзкім пяньковым пахам, кастрыца абсыпала твар і калолася за каўняром. Быкаў. // перан. Налівацца чырванню, палымнець. [Каця] не спалохалася, пачуўшы, што ў скроні гулка забіла кроў, а твар шыбаў полымем. Алешка. // безас. перан. Выклікаць які‑н. стан. [Цобель:] Ну, уцягнуў ты мяне ў гісторыю!.. То ў холад, то ў пот шыбае! Мележ.

3. Разм. Хутка рухацца, ісці, ехаць і пад.; шыбаваць. — Ты вось што, — сказаў.. [гаспадарцы], — бяры сваіх памочніц і шыбай да машыны. Лупсякоў. А вечарком мы выпускалі У паветра белых галубоў. Зрабіўшы некалькі кругоў, У вышыню яны шыбалі. Багдановіч. Гутарка зацягнулася, і мы, выбраўшы зручны выпадак, пакінулі шумную кампанію паэтаў і ўжо шыбалі маскоўскім трамваем да Парку культуры і адпачынку імя М. Горкага. Хведаровіч. // Падаць, ісці (пра дождж, снег, град). Мяккі, пульхны, нібы з ваты, Мітуслівы і таўсматы З неба снег шыбае. Гілевіч.

4. Вельмі хутка расці. Вунь як трава шыбае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

lead​2 [li:d] v. (led)

1. ве́сці (у розных знач.);

lead smb. by the hand ве́сці каго́-н. за руку́;

Where does the road lead? Куды вядзе гэта дарога?;

He led an active life. Ён вёў актыўны лад жыцця;

lead the way пака́зваць даро́гу, ве́сці за сабо́й

2. кірава́ць, быць на чале́;

lead a party/a campaign быць на чале́ па́ртыі/кампа́ніі;

lead a choir кірава́ць хо́рам

♦

lead smb. by the nose прымуша́ць каго́-н. ісці́ на павадку́, трыма́ць каго́-н. на павадку́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

nature [ˈneɪtʃə] n.

1. прыро́да;

(Mother) Nature ма́ці-прыро́да;

the laws of nature зако́ны прыро́ды

2. нату́ра, хара́ктар;

human nature чалаве́чая/людска́я прыро́да, чалаве́чыя сла́басці;

by nature па прыро́дзе, па хара́ктары, па нату́ры;

He is kind by nature. Па характары ён добры чалавек.

3. тып, род, сорт;

Things of that nature do not interest me. Падобныя рэчы мяне не цікавяць.

♦

against nature ненатура́льны, ненарма́льны; амара́льны;

let nature take its course не ўме́швацца ў ход падзе́й; дазваля́ць падзе́ям ісці́ сваі́м пара́дкам

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)