strain

I [streɪn]

1.

v.

1) наця́гваць; расьця́гваць

The weight strained the rope — Цяжа́р нацягну́ў вяро́ўку

to strain the tendon — расьцягну́ць сухажы́льле

2) мо́цна наця́гваць

The dog strained at his leash — Саба́ка мо́цна рва́ўся з павадка́

3) напру́жваць (во́чы, ву́шы, го́лас); намага́цца

4) псава́ць, шко́дзіць

The runner strained his heart — Бягу́н пашко́дзіў сабе́ сэ́рца

5) цадзі́ць; праціра́ць (празь сі́та)

2.

n.

1) наця́гненьне, расьця́гненьне n.

2) напру́жаньне n.; стрэс -у m.

3) informal ціск -у m., цяжа́р -у m.; гнёт -у m.

the strain of worry — цяжа́р кло́патаў

II [streɪn]

n.

1) пахо́джаньне n., ра́са f.; род -у m., паро́да f.

2) спа́дчынная ры́са

3) ры́са хара́ктару

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Wucht

f -, -en

1) ця́жар

2) сі́ла, магу́тнасць (удару і г.д.; тс. перан. – доказаў)

mit vóller ~ — з усёй сі́лы [сі́лай]

3) фіз. кінеты́чная эне́ргія, жыва́я сі́ла

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

penalty [ˈpenəlti] n.

1. (for) пакара́нне, спагна́нне;

the death penalty пакара́нне сме́рцю

2. штраф;

a penalty clause пункт аб штра́фе за невыкана́нне дагаво́ра;

a penalty kick sport штрафны́ ўдар;

the penalty area sport штрафна́я пляцо́ўка

3. адмо́ўны бок (чаго-н.)

♦

pay the penalty распла́чвацца; не́сці цяжа́р (славы, адказнасці і да т.п.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Паро́м ’плыт або пласкадоннае судна для перавозкі людзей або грузаў цераз рэчку, возера, праліў’ (ТСБМ, Нас., Сцяшк.; Маш., 130; Інстр. I), поро́м ’тс’ (ТС), паромшчык. Агульнаслав.: рус. поро́м, паро́м, укр. поро́м, ст.-рус. поромъ, польск. prom, чэш., славац. prám, серб.-харв. пра̏м, балг. прам. Прасл. pormъ. Роднасныя ў і.-е. мовах: ст.-ісл. farmr ’цяжар, ноша, груз’, ст.-в.-ням. farm, сяр.-в.-ням. varm ’човен, паром’, ст.-в.-ням. faran ’ехаць’, грэч. περάω ’пранікаю, праходжу’ (гл. Траўтман, 216; Фасмер, 3, 331 з літ-рай). Слав. слова не запазычана з ням. Prahm ’паром’, таму што апошняе ўзыходзіць да чэш. prám (гл. Фасмер, там жа; Махэк₂, 479).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ciężar, ~u

м.

1. вага;

ciężar właściwy фіз. удзельная вага;

ciężar cząsteczkowy — малекулярная вага;

2. цяжар; груз;

złożyć z siebie ciężar — вызваліцца ад абавязку;

podnoszenie ~ów спарт. цяжкая атлетыка;

ciężar spadł mi z serca — камень з душы зваліўся;

być dla kogo ~em — быць цяжарам для каго; быць у цяжар каму

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

tie​1 [taɪ] n.

1. га́льштук

2. сту́жка, шнуро́к;

The dog broke its tie. Сабака сарваўся з прывязі.

3. pl. ties ву́зы, су́вязі;

family ties сяме́йныя ву́зы;

ties of friendship сябро́ўскія су́вязі

4. цяжа́р; кло́пат, даку́ка

5. sport гульня́ ўнічыю́;

The game ended in a tie. Гульня скончылася ўнічыю.

6. mus. знак лега́та

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

gravity

[ˈgrævəti]

n., pl. -ties, Phys.

1)

а) сі́ла зямно́га прыцягне́ньня

б) прыцягне́ньне, прыцяжэ́ньне f.

2) цяжа́р -у m., сі́ла цяжа́ру

center of gravity — цэ́нтар прыцягне́ньня

3) пава́жнасьць, урачы́стасьць f.

4) ва́жнасьць f.; ця́жкасьць (стано́вішча)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

БАЛАШО́Ў Дзмітрый Міхайлавіч

(н. 7.11.1927, С.-Пецярбург),

рускі пісьменнік, фалькларыст. Скончыў Ленінградскі тэатр. ін-т (1950). Даследаваў жанр балады, паўн. рус. фальклор («Гісторыя развіцця жанру рускай балады», 1966, і інш.). Аповесць «Спадар Вялікі Ноўгарад» (1967), раман «Марфа-пасадніца» (1972) прысвечаны гісторыі Вольнага Ноўгарада. Аўтар шматтомнай гіст. эпапеі «Гасудары маскоўскія»: «Малодшы сын» (1975), «Вялікі стол» (1979), «Цяжар улады» (1981), «Сімяон Ганарлівы» (1983), «Вецер часу» (1987), «Адрачэнне» (ч. 1—2, 1988—89) пра фарміраванне рус. нацыі з яе асновамі (сям’я, абшчына, праваслаўе, адзінаўладдзе). Гэта спроба асэнсаваць гісторыю станаўлення Расіі паводле пасіянарнай тэорыі этнагенезу. У аснове эпапеі факталагічная дакладнасць і строгі храналагічны прынцып адлюстравання падзей.

Тв.:

Собр. соч. Т. 1—6. М., 1991—93.

т. 2, с. 240

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Марока ’непатрэбная справа, затлумленне, нешта заблытанае, валакітнае’, ’вельмі павольны чалавек’, ’канькала’, ’зацямненне, непрытомнасць’, ’хлус, які ўсё заблытвае наўмысна’ (ТСБМ, Нас., Сцяшк., Бяльк., Растарг.), марочанне, морочэ́нье ’галавакружэнне, непрытомнасць’ (Нас., ТС), марокаць ’марудзіць’, марокаваць ’тс’, ’бурчаць, быць незадаволеным, дуцца’, ’жыць журботна, сумна’, марокані́на, мароканне ’замаруджанне, цяганіна’ (Нас., Власт), маро́к ’той, хто дурыць галаву’ (пух., Жыв. сл.), морочы́ло ’хто задурманьвае сваімі размовамі’ (ТС), марочыць, моро́чыць, марачы́ць, моро́чытэ ’дурыць, рабіць клопат, неадчэпна прасіць’, ’падманваць’ (Власт, Шат., ТС, ТСБМ, Яруш., Нас.; паўд.-усх., драг., КЭС). Укр. моро́ка ’клопаты, цяжар’, моро́чити ’марочыць’, рус. моро́ка ’нешта адурманьванне’, кур. ’прывід’, сіб., валаг. ’падман’, сіб., кур., смал. ’хітры хлус’, моро́чить ’марочыць, дурыць’, морочи́ло ’той, хто марочыць’. Усходнеславянскае. Утворана ад морак (гл.) у выніку пераносу семантыкі ’імгла, туман’ > ’зацямненне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Leve fit, quod bene fertur, onus (Ovidius)

Цяжар, які ўмела носяць, робіцца лёгкім.

Тяжесть, которую умело носят, становится лёгкой.

бел. Свая сярмяжка не цяжка. Валу свае рогі няцяжка насіць. Свой дым вочы не есць.

рус. Своя ноша не тянет. Груз становится лёгким, когда несёшь его с покорностью. В своей сермяжке никому не тяжко. На себя работа ‒ не барщина. Своя ноша не тяжела. Свой дым глаз не ест.

фр. Le fardeau qu’on aime n’est point pésant (Ноша, которую любишь, совсем не тяжела).

англ. A load that is cheerfully born becomes light (Приятный груз становится лёгким).

нем. Eigen was wie gut ist das (Своё всегда хорошо).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)