лю́таўскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да лютага 2, уласцівы яму. Лютаўскі дзень. Лютаўская завіруха. □ Вее з Балтыкі Лютаўскі вецер халодны. Глебка. // Які адбываецца ў лютым 2. Лютаўскі пленум.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
stony [ˈstəʊni] adj.
1. камяні́сты;
a stony road камяні́стая даро́га
2. скамяне́лы, хало́дны;
a stony stare нерухо́мы по́зірк;
a stony silence ледзяна́я ціш
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Сцюдзёны ’халодны’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Шн., Нас., Шымк. Собр., Касп., Бяльк., Ян., Сл. ПЗБ, ЛА, 2), ст.-бел. стюденое, сʼтюдены (XVI ст.). Адзначаецца побач з стѫдено, студене (гл. студзень 1) у старабеларускіх помніках і сучасных гаворках — студзёны ’тс’ (ЛА, 2), на думку Карскага (1, 350), з’яўляецца вынікам другаснага памякчэння т пры стараж.-рус. студеныи ’халодны’, прасл. *studenъ(jь) ’тс’. Сюды ж сцюдзёнка ’халодная вада’ (Нас., Нік., Оч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прасе́ўрыць ’праветрываць на скразняку’ (Касп.). Да сівер, север, параўн. пасварыць ’патрэскацца ад холаду’ (Сл. ПЗБ) (гл.). Магчыма, пад уплывам літ. šiaure ’поўнач’, šiaurus ’халодны, паўночны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
галашчо́к, ‑у, м.
Абл. Вялікі мароз з ветрам (звычайна ў пачатку зімы да выпадзення снегу). Вось аднойчы ўдарыў галашчок, падзьмуў халодны, сіберны вецер і аднекуль прыгнаў цёмныя, нізкія хмары. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апа́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Пашкодзіць сабе скуру гарачай парай або кіпнем. Хонеў хлопец быў ускочыў у цэбар з лугам і не апарыўся толькі затым, што луг быў халодны. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адно́.
1. ліч., гл. адзін.
2. часц. абмежавальная. Толькі, выключна (разм.).
Дзеці цэлы дзень а. гуляюць.
3. часц. ўзмацн. Узмацняе нечаканасць, раптоўнасць наступлення дзеяння (разм.).
Гляджу — а. ж зноў паваліў снег.
4. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з адносінамі неадпаведнасці (разм.).
Дом добры, а. што халодны.
5. злуч. далучальны. Далучае сказы, якія дапаўняюць або ўдакладняюць выказаныя раней думкі (разм.).
Ягад многа, а. еш на здароўе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
маса́ж, ‑у, м.
Расціранне цела з мэтай паляпшэння кровазвароту, абмену рэчываў у тканках і інш. Рабіць масаж. Спартыўны масаж. □ Пасля пластычнай гімнастыкі .. [Ляхоўская] прымала халодны душ і садзілася за масаж твару. Рамановіч.
[Фр. massage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пака́т, ‑у, М ‑каце, м.
Тое, што і пакатасць (у 2 знач.). Паміж двух узгоркаў, выбіраючы лепшае месца.. хаваючыся пад пакатам узгоркаў, у цені алешніку маладога, бяжыць вузенькі халодны раўчук. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спын, ‑у, м.
Канец, спыненне. Але на ўсё ёсць спын, і сёння час расплаты! Грамыка. А зверху без спыну сячэ дробны халодны дождж. Васілевіч. Тут [у лесе] нядаўна без спыну Завіхаліся пілы. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)