слі́пер

(ад англ. sleep = спаць)

той, каго прыводзяць у гіпнатычны стан з мэтай унушыць яму пэўныя адчуванні, выклікаць гатоўнасць да пэўных дзеянняў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

дасве́цце, ‑я, н.

Разм. Тое, што і досвітак. Устань раней за сонца, на дасвецці. Бо позна спаць — і радасці не знаць. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

датле́ць, ‑ее; зак.

Кончыць тлець; тлеючы, дагарэць. Датлеў аганёк у ранішнім тумане. Бялевіч. Дровы ў печцы ўжо датлелі, Леглі спаць байцы. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

драма́цца, дрэмлецца; безас. незак.

Пра стан дрымоты, хаценне спаць. Праўда, за апошні час .. [Мікола] прывык драмаць. Вельмі соладка дрэмлецца пад поступ колаў. Гаўрылкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Schlúmmer

m -s дрымо́та

in (léichtem) ~ líegen* — драма́ць, чу́йна спаць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

му́лка,

1. Прысл. да мулкі.

2. безас. у знач. вык. Цвёрда. Сядзець было нязручна і мулка. Грахоўскі. Мякка сцеле, ды мулка спаць. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кары́сна,

1. Прысл. да карысны.

2. безас. у знач. вык. Прыносіць карысць, ідзе на карысць. Карысна спаць пры адчыненай фортцы. «Работніца і сялянка».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

wieczysty

вечны;

spać snem ~m — спаць вечным сном

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

soporific [ˌsɒpəˈrɪfɪk] adj. fml наркаты́чны; снатво́рны;

a soporific drug снатво́рны сро́дак;

a soporific speech размо́ва, ад яко́й хо́чацца спаць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

◎ Ке́мнуць ’заснуць’ (Сцяшк. Сл.). Гл. Змарыць. Рус. кимать ’спаць’. Польск. kimać ’тс’, якое разглядаецца як запазычанне з рускай, паколькі першакрыніца адносіцца да так званай мовы афеняў, якая лакалізуецца ў цэнтральнарускім рэгіёне. Афеньск. кимать узыходзіць да н.-грэч. κοιμούμαι ’спаць’ (Фасмер, Этюды, 87). Этымалогія гэтага слова чамусьці не трапіла ў Этымалагічны слоўнік Фасмера. Іншыя этымалогіі ненадзейныя. Параўн. Бандалетаў, Этимология–1980, 69.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)