лабарато́рыя
(с.-лац. laboratorium, ад лац. laborare = працаваць)
1) спецыяльна абсталяванае памяшканне для навуковых даследаванняў, вучэбных заняткаў;
2) перан. унутраная, творчая дзейнасць каго-н. (напр. творчая л. пісьменніка).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
палі́тра
(рус. палитра, ад фр. palette = пласцінка)
1) невялікая дошчачка з выразам для вялікага пальца, на якой мастак расцірае і змешвае фарбы;
2) перан. сукупнасць вобразна-выяўленчых сродкаў у творчасці мастака, пісьменніка, кампазітара.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прызна́ць сов., в разн. знач. призна́ть; (прийти к заключению — ещё) найти́;
п. ура́д — призна́ть прави́тельство;
п. маладо́га пісьме́нніка — призна́ть молодо́го писа́теля;
п. сваю́ памы́лку — призна́ть свою́ оши́бку;
п. здаро́вым — призна́ть (найти́) здоро́вым
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ДЗЯДКО́Ў Ігар Аляксандравіч
(11.4.1934, г. Смаленск, Расія — 27.12.1994),
рускі крытык і літ.-знавец. Скончыў Маскоўскі ун-т (1957). У 1957—76 у газ. «Северная правда» (Кастрама). Літ. дзейнасць пачаў у 1958. Даследаваў сучасную прозу. Аўтар кн. «Васіль Быкаў» (1980), у якой падрабязна прааналізаваў творчасць бел. пісьменніка, рэцэнзій на аповесці В.Быкава «Дажыць да світання» і «Пайсці і не вярнуцца», раман «Карнікі» А.Адамовіча.
Тв.:
Возвращение к себе. М., 1978;
Во все концы дорога далека. Ярославль, 1981.
т. 6, с. 136
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аўто́граф
(фр. autographe, ад гр. autos = сам + grapho = пішу)
1) уласнаручны, звычайна памятны, надпіс ці подпіс (напр. узяць у пісьменніка а.);
2) аўтарскі рукапісны тэкст (напр. а. верша М. Багдановіча).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
про́за
[лац. prosa (oratio) = простая мова]
1) невершаваная мова, невершаваная літаратура (проціл. паэзія); 2) сукупнасць празаічных твораў якога-н. народа, пісьменніка, часу;
3) перан. будзённасць, звычайнасць, аднастайнасць (напр. п. жыцця).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
паўто́р, ‑у, м.
1. Тое, што і паўтарэнне (у 2 знач.). У творах ранняга пісьменніка [Кузьмы Чорнага] нярэдка можна сустрэць .. сказы абцяжаранай канструкцыі, слоўныя паўторы. Кудраўцаў.
2. Спец. Прыём у мастацкай мове, які заключаецца ў паўтарэнні аднолькавых гукаў або іх спалучэнняў у адпаведнай паслядоўнасці. Да ліку былінна-песенных трапаў можна аднесці паўторы: «звоняць, звоняць камары ў цёмным лесе», «што ж стары панік ты, галаву спусціў ты». У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агля́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. агледзець (у 1 знач.).
2. Абследаванне якога‑н. аб’екта для выяўлення або праверкі яго стану. Тэхнічны агляд. Медыцынскі агляд.
3. Афіцыйнае інспектаванне войск камандаваннем на парадзе.
4. Грамадская праверка, наказ чаго‑н. Рэспубліканскі агляд мастацкай самадзейнасці.
5. Кароткае паведамленне пра з’явы, падзеі, факты, якім‑н. чынам звязаныя паміж сабою. Міжнародны агляд. Агляд творчасці пісьменніка. Агляд газет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фразеало́гія, ‑і, ж.
1. Раздзел мовазнаўства, які вывучае фразеалагічны састаў мовы.
2. Сукупнасць устойлівых зваротаў і выразаў, уласцівых якой‑н. мове. Фразеалогія беларускай мовы. // Устойлівыя звароты ў мове асобнага твора, пісьменніка, грамадскай групоўкі, пэўнага перыяду. У асобных выпадках перакладчык захаваў фразеалогію арыгінала. Палітыка. Мова сялян старэйшага пакалення.. характарызуецца народнай вобразнасцю, бытавым каларытам, сялянскай лексікай і фразеалогіяй. Дзюбайла.
3. Прыгожыя, напышлівыя выразы, фразы; фразёрства. Пустая фразеалогія.
[Ад грэч. phrásis — выраз і lógos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
храні́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Зацяжны або такі, які перыядычна ўзнаўляецца (пра хваробу). Усю зіму ледзь не ўсе палітвязні мелі хранічную прастуду і ўдушлівы кашаль. Машара. // Які хварэе на такую хваробу. Хранічны хворы.
2. перан. Працяглы, няспынны, пастаянны. Характэрнай рысай перыяду агульнага крызісу капіталізму з’яўляецца хранічная недагрузка вытворчых магутнасцей. «Звязда». Пісьменніка [Ф. Багушэвіча] хвалюе стан сельскай гаспадаркі, слабае развіццё прамысловасці і промыслаў, хранічны застой у развіцці эканомікі краіны. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)