Verbum

валюнтары́зм, ‑у, м.

1. Ідэалістычная плынь у філасофіі, якая аб’яўляе волю вышэйшым, творчым прынцыпам быцця, першаасновай усяго існага.

2. Прызнанне волі, а не розуму рашаючым фактарам псіхічнай дзейнасці чалавека.

[Ад лац. voluntarius — валявы.]

макарты́зм, ‑у, м.

Крайне рэакцыйная палітычная плынь у ЗША ў 50‑х гадах 20 ст., звязаная з прыняццем антыдэмакратычнага, антырабочага заканадаўства, з распальваннем антыкамуністычнай істэрыі, з узмацненнем «халоднай вайны».

[Назва паходзіць ад імя сенатара Дж. Макарці.]

піэты́зм, ‑у, м.

1. Рэлігійная плынь, узнікшая ў 17 ст. сярод пратэстантаў Германіі, якая супрацьпастаўляла фармальна-абрадаваму боку рэлігіі містычныя пачуцці.

2. Кніжн. Містычна-набожны настрой, паводзіны (часта фальшывыя).

[Ад лац. pietas.]

энергеты́зм, ‑у, м.

Ідэалістычная плынь у буржуазнай філасофіі і прыродазнаўстве канца 19 — пачатку 20 стст., якая зводзіць усе з’явы прыроды і духоўнага свету да відазмяненняў энергіі, пазбаўленай матэрыяльнай асновы.

гнастыцы́зм, ‑у, м.

Рэлігійна-філасофская плынь ранняга хрысціянства, у аснове якой ляжала містычнае вучэнне пра «гносіс» як асаблівае пазнанне, быццам бы здольнае раскрыць таямніцы жыцця і шляхі да выратавання душы.

[Ад грэч. gnostikos — які пазнае́.]

богаствара́льніцтва, ‑а, н.

Рэлігійна-філасофская плынь у Расіі, якая ўзнікла сярод некаторай часткі сацыял-дэмакратычнай інтэлігенцыі ў перыяд сталыпінскай рэакцыі і ставіла сабе за мэту стварыць новую рэлігію без бога.

апартуні́зм, ‑у, м.

Варожая марксізму-ленінізму плынь у рабочым руху і ў пралетарскіх партыях, якая прапаведуе згодніцтва з буржуазіяй, падпарадкаванне інтарэсы пралетарыяту інтарэсам буржуазіі і адмаўленне ад рэвалюцыйных метадаў барацьбы.

[Ад лац. opportunus — зручны.]

адзаві́зм, ‑у, м.

Апартуністычная плынь у РСДРП, што ўзнікла пасля рэвалюцыі 1905 г. і патрабавала адазвання сацыял-дэмакратычных дэпутатаў з Дзяржаўнай думы і аднаўлення ад легальных форм масавай партыйнай работы.

рэвізіяні́зм, ‑у, м.

Варожая марксізму ідэйна-палітычная плынь, якая заключаецца ў рэвізіі, пераглядзе або скажэнні асноўных палажэнняў марксізма і падмене іх ненавуковымі тэорыямі, накіраванымі супраць сацыялістычнай рэвалюцыі і дыктатуры пралетарыяту.