калья́н

(тур. kalyan, ад перс. kalyan)

курыльная прылада, у якой тытунёвы дым ачышчаецца, праходзячы праз ваду (распаўсюджана ў народаў Усходу).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

маздэі́зм

(ад перс. AhuraMazda = імя бога ў старажытных іранцаў)

старажытная рэлігія, пашыраная ў 1 тыс. да н.э. у Мідыі, Персіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

наргіле́

(тур. nargile, ад перс. nārgilä)

усходні прыбор для курэння, падобны да кальяна, але з доўгай гнуткай трубкай замест люлькі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

саз

(тур. saz, ад перс. saz)

струнны шчыпковы музычны інструмент, распаўсюджаны ў народаў Закаўказзя, Ірана, Афганістана і іншых краін Усходу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фарфо́р

(тур. farfur, ад перс. fahfur)

маса з высакаякаснай белай гліны, а таксама пасуда, дэкаратыўныя вырабы, ізалятары з такой масы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шаль

(фр. châle, ад перс. šāl)

доўгая вузкая вязаная або тканая хустка, якой пакрываюць плечы і галаву або захутваюць шыю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АПРА́КСІН Фёдар Мацвеевіч

(1661—10.11.1728),

расійскі ген.-адмірал (1708), адзін са стваральнікаў рас. флоту. З 1682 стольнік Пятра І, у 1693—96 дзвінскі ваявода і губернатар Архангельска. З 1700 гал. начальнік Адміралцейскага прыказа і азоўскі губернатар. У час Паўн. вайны 1700—21 атрымаў на моры шэраг перамог над шведамі. У 1712—23 кіраваў Эстляндыяй, Інгерманландыяй і Карэліяй. З 1718 прэзідэнт Адміралцействаў-калегіі. У час Перс. паходаў (1722—23) камандаваў Каспійскай флатыліяй, у 1723—26 — Балт. флотам.

т. 1, с. 433

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРО́ТЭФЕНД (Grotefend) Георг Фрыдрых

(9.6.1775, г. Мюндэн, Германія — 15.12.1853),

нямецкі філолаг і асірыёлаг. Працуючы выкладчыкам гімназіі ў Гётынгене (1797—1803), пачаў дэшыфроўку стараж.-перс. клінапісу. За аснову дэшыфроўкі ўзяў 2 надпісы персідскіх цароў Ахеменідаў. Зыходзячы з паўтаральнасці ў гэтых надпісах разгаданага ім слова «цар» і абапіраючыся на паслядоўнасць лагічных разважанняў, прачытаў у 1802 пачаткі гэтых надпісаў: першага як «Дарый, цар вялікі, цар цароў, Гістаспа сын, Ахеменід», і другога як «Ксеркс, цар вялікі, цар цароў, Дарыя цара сын, Ахеменід».

т. 5, с. 450

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ара́нжавы. Рус. оранжевый, укр. оранжевий. Беларускае з рускай, дзе ў XVIII ст. утворана на базе франц. orange ’апельсін’ (магчыма, паводле Фасмера, 3, 148, з ням. Orange) > оранж (1715); аранжарэя (з рус. оранжерея, Крукоўскі, Уплыў, 78). Франц., ням. словы канчаткова ўзыходзяць да перс. näräng (магчыма, з санскр.). Локач, 125.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ко́рцік

(рус. коршк, ад перс. kard = нож)

халодная зброя ў форме кароткага кінжала як прыналежнасць параднай формы марскіх афіцэраў розных дзяржаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)