Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
szurgot
м.
1. ~u — шум, шорганне, шарканне;
2. лодар, гультай, нягоднік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
villain[ˈvɪlən]n.
1. адмо́ўны геро́й (у п’есе, фільме і да т.п.)
2.infmlняго́днік; ліхадзе́й; злачы́нец;
You little villain! joc. Ах ты, разбойнік!
♦
the villain of the piecehum. паруша́льнік спако́ю
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
good-for-nothing
[,gʊdfərˈnʌӨɪŋ]1.
adj.
нічо́га ня ва́рты, ніку́ды ня ва́рты; нікчэ́мны
2.
n.
гульта́й -я́m., няго́днік -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Акаё́ман ’верхалаз’ (Бяльк.). Мабыць, недакладнае тлумачэнне да акаёмы ’адчайны’ (гл. каяцца). Параўн. рус.паўн. і ўсх.окаём ’нягоднік, неслух, ашуканец’. Гл. таксама каём ’шустры, бойкі’ (Мартынаў, Бел.-рус. ізал., 69). Іншая версія: (Цыхун, Бел.-рус. ізал., 91) да оком яти, рус.окоёмный ’скупы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́тлук ’свавольнік’ (Бяльк.); ’нахабнік, нягоднік’ (Янк. III). Запазычанне з польск.wytłuk ’мужчына або жанчына непрыстойнага жыцця, распуснік, лайдак’. У варыянце вы́тлуч ’тс’ (Шат.) ‑ч‑, відавочна, пад уплывам дзеяслова таўчы або па аналогіі з іншымі словамі з ‑ч‑ суфіксальным тыпу слухач, дзеяч, штурхач.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
і́дал, ‑а, м.
1. Статуй, скульптура, якім язычнікі пакланяліся як бажаству. Дзікунскі ідал. □ Не веру ідалам паганым, Што выразаюць разьбяры, Бажкам не веру маляваным, Што мажуць фарбай маляры.Купала.
2.перан. Пра таго, хто з’яўляецца прадметам абажання або нізкапаклонства. Жанчына павінна быць жанчынай, а не муміяй, якая дзеля свайго ідала адраклася ад усяго зямнога.Лобан.
3.Лаянк.Нягоднік. — Жартачкі — сто гусей перадушыў — ідал!Ваданосаў.
[Ад грэч. eidōlon — скульптура, малюнак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Wicht
m -(e)s, -e разм. малы́, хлапе́ц
2) няго́днік
ein erbärmlicher ~ — ашука́нец, махля́р
ein féiger ~ — баязлі́вец
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ка́ім ’скупы’ (міёр., З нар. сл.), каімка, каіміна ’скупы і люты чалавек’ (міёр., З нар. сл.; Нар. словатв.). На думку Крыўко (З нар. сл.), ад уласнага біблейскага імя Каін. Гэта фармальна пацвярджаецца матэрыяламі слоўніка Насовіча. Рус.каін ’пракляты, які не раскаяўся, акаянны’. Народная этымалогія звязвае з каяцца. Трансфармацыі семантыкі і формы ў слове адбыліся ў выніку кантамінацыі зыходнай лексемы з гукава і сэнсава блізкай. Так, звяртае на сябе ўвагу ўжо разгледжанае намі каём, каёміна (гл.) ’шустры, бойкі’, рус.паўн., усх.окаём ’нягоднік, неслух, ашуканец’, ярасл.окоём ’хлус, нягоднік’, ’скнара, скупы’. Што датычыцца ўжывання ўласнага імя як апелятыва, то гэта з’ява добра вядомая, параўн. для той жа тэрыторыі адам ’скупы’. Апошняя паралель таксама сведчыць у карысць каім < Каін.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абамбе́рыць ’дрэнна пастрыгчы, як авечку’ (Янк. Мат., Цыхун, вусн. паведамл.). Ці не з літ.bámbaras ’густая воўна, нягоднік’? Дзеяслоў, магчыма, утварыўся ўжо на беларускай глебе ад назоўніка літоўскага паходжання, сляды якога не захаваліся. Гл. Мартынаў, БЛ, 1972, 1, 19. Іншая версія: ад *абалберыць да польск.balwierz ’цырульнік’ (Трубачоў, пісьмова).