Тапчэ́й зневаж. ’пра таго, хто паволі, марудна ходзіць’ (рагач., Сл. ПЗБ). Утварэнне ад таптаць1 (гл.) з суф. ‑эй, што абазначае асобу па схільнасці да пэўнага дзеяння з экспрэсіяй асуджэння (Сцяцко, Афікс. наз., Зб).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спакваля́, спаквала́ ‘паступова, патроху, марудна, павольна’ (ТСБМ, Гарэц., Шат., Бяльк., Сцяшк.), спокволя часок приду ‘пачакаўшы’ (Нас.), споквала́, споклава́ ‘тс’ (ТС), спахваля́ ‘паволі, паступова’ (Касп.); з іншай прыстаўкай: спракваля́ (калінк., З нар. сл.), спраквала́ (рагач., Сл. ПЗБ), спракво́м (Жд. 1). Рус.дыял.спрохвала́ ‘тс’ з вядомай зменай кв > хв. Шуба (Прыслоўе, 127) мяркуе, што гэта прыслоўе ўзыходзіць да кораня квол‑ (гл. кволы, кволіць), канкрэтна — да назоўніка пакво́л (пакво́ль), існаванне якога пацвярджаецца прыслоўямі пакво́льна ‘вольна’ (Кос.), укр.пакво́лом ‘павольна, марудна’. Хутчэй, гэта дзеепрыслоўе ад пакво́лець ‘рабіцца вальней’, скво́лець ‘аслабець’, пакво́ліць ‘пачакаць’ (Нас.). Гл. пакваля.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
heavily[ˈhevɪli]adv.
1. ця́жка;
heavily loaded ця́жка нагру́жаны;
lean heavily upon smb. ця́жка абапе́рціся на каго́-н.
2.мару́дна, з ця́жкасцю;
walk heavily ісці́/ру́хацца з ця́жкасцю
3. мо́цна, інтэнсі́ўна; шмат;
heavily underlined падкрэ́слены то́ўстай ры́сай;
suffer heavily мо́цна пацярпе́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Каке́ша ’поўны, тоўсты’ (міёр., З нар. сл.). Тут або мясцовая пераробка з адмоўнай кантамінацыяй (у выніку гульні слоў або ў працэсе дражнення) вядомага на той жа тэрыторыі капеша ’поўны, тоўсты’ (< капацца ’марудна рабіць што-н.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паво́лі, прысл.
1. Няспешна; марудна. Ісці паволі. Рабіць паволі. □ Паволі цячэ палеская рэчка.Чорны.Мікола гаварыў паволі, узважваючы кожнае слова.Новікаў.
2. Асцярожна, з перасцярогай. Некалькі мужчын паволі апускалі ў студню прынесеныя драбіны.Колас.
3. Паступова, не адразу. Сонца ўзыходзіла ціха, туман разыходзіўся паволі.Чорны.Гул паволі сціхаў.Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Корпацца, капацца ў чым‑н. Франтаваты жандарскі афіцэр прыдзірліва поркаўся ў рэчах пасажыра, які вяртаўся з Швейцарыі.«Беларусь».
2. Займацца чым‑н. карпатлівым, марудным; рабіць што‑н. марудна, павольна. Асноўныя работы ў аперацыйнай былі закончаны. Апошнія дні поркаліся з тэлевізійнай апаратурай.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пі́пліцца ’марудна працаваць’ (ваўк., брасл., шальч., Сл. ПЗБ), піпнігща ’тс’ (шальч., тамсама). Параўноўваюць з літ.рірііоіі ’тс’ (Грынавяцкене, тамсама), гл., аднак, пятліць ’тс’ і адпаведнікі ў іншых славянскіх мовах, што ставіць пад сумненне балтыйскае паходжанне слова.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
прасе́ка, ‑і, ДМ ‑сецы, ж.
Ачышчаная ад дрэў паласа ў лесе, якая служыць граніцай участка, дарогай і пад. Я не магу адвесці вачэй ад лініі-прасекі. Прарэзаная праз лясныя нетры, яна зачаравала мяне сваім хараством.Пальчэўскі.Хутка .. [мужчыны] збочылі з шырокай дарогі на вузкую лясную прасеку і ехалі цяпер марудна.Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згалада́лы, ‑ая, ‑ае.
Які доўга цярпеў голад; знясілены ад працяглага недаядання. Згаладалыя людзі ледзь варушацца, яны ўжо не маюць сілы нават трымаць рыдлёўку.Мікуліч.// Які прагаладаўся; галодны. Каб .. паказаць сябе не такім ужо згаладалым, Ота жуе ежу марудна.Бядуля.Згаладалыя за дзень, падпольшчыкі ўзялі лыжкі. Крупнік быў густы, смачны.Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)