1.каго-што. Біць, разбіваць да крыві. — Як вам не брыдка, мужчыны, — звярнуўся Лабановіч да грамады. — Дапусціць, каб людзі крывавілі адзін другога! Разніміце іх!Колас.Крывавіць ногі брудны шлак сухі.Гаўрусёў.
2.Разм. Тое, што і крывавіцца. Калена аб нешта збіта ці праколата і крывавіць.Сачанка.
3.што. Пэцкаць, мазаць кроўю; пакідаць крывавыя сляды на кім‑, чым‑н. А ногі белы снег крывавяць.Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мазня́ ’няўмела намаляваная карціна, неахайна напісаны тэкст; дрэнная, няўмелая работа’, ’лёгкія ўдары’, ’няўмелая, з промахамі стральба’ (ТСБМ, Нас.). Відаць запазычана з рус.мазня́ ’тс’. Да ма́заць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 58–59).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
maścić
незак.
1.уст.мазаць, намазваць, націраць;
maścić ciało balzamem — намазваць цела бальзамам;
2. масліць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Праве́рзгаць ’прамыць збольшага, абы-як’ (смарг., Шатал.). Хутчэй за ўсё, да вэдзгаць ’мазаць, пэцкаць’ (гл. вэзгацьў менш верагодны прэфіксальны дзеяслоў ад *верзгаі(ь < польск.wierzgać ’брыкацца (аб конях)’, ст.-польск. наогул аб матанні, кіданні (параўн. Брукнер, 618).
4.перан., што. Зрабіць невыразным, расплывістым, пазбавіць пэўнасці і вастрыні; сапсаваць, звесці на нішто (разм.).
З. пытанне.
5.каго (што) па чым і без дап. Моцна стукнуць (разм., груб.).
З. па твары.
|| незак.зма́зваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз.зма́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 2 знач.) ізма́званне, -я, н. (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мазі́ла1 ’хто няўмела піша, малюе’, ’хто часта робіць промахі ў стральбе, гульні’ (ТСБМ, капыл., Нар. словатв.). Да ма́заць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 42), Карскі (2–3, 24–25), Слаўскі (SP, 1, 104).
Мазі́ла2, мазі́ло, мазі́лка ’кавалачак сала або тлушчу для падмазвання патэльні’ (Вешт., Касп.), (пагард.) ’мазь, замазка’ (З нар. сл., ТС), укр.мазило ’матэрыял, якім мажуць’, ’прыстасаванне, якім мажуць’, рус.наўг., цвяр.мазила ’румяна’, польск.mazidło ’мазь’, славен.mazílo ’мазь’, ’хабар’; макед., балг.мазило ’мазь’, ’змазка’. Прасл.mazidlo, якое ўтворана ад mazati > ма́заць (гл.). (Карскі 2-3, 24; Сцяцко, Афікс. наз., 42; Слаўскі, SP, 1, 113).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мазу́н ’пястун’ (драг., З нар. сл.), ’спешчанае дзіця’ (драг., Нар. лекс.; ТС, укр.мазу́н, мазуне́ць, мазу́нчик, мазунча́ ’пястун’, рус.мазу́н, чэш.mazánek, mazlíček, mazal, славац.maznák, серб.-харв.ма́за, ма̀зан ’тс’, балг.мазник ’ліслівец’. Да ма́заць, ма́за2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пако́ст ’спецыяльна апрацаваны алей або тлушч, якія прымяняюцца для прыгатавання алейных фарбаў, лекаў і пад.’ (ТСБМ). З польск.pokost ’лак’. У польск. ад с.-ням.koste ’густая кісць’, ням.дыял.quästeln ’маляваць пэндзлем, мазаць’ (Бернекер, 582; Махэк, 469, Кюнэ, Poln., 84).