◎ Наўсёды ’заўсёды’ (Яруш.). Відаць, наватвор пачатку XX ст.; на- замест за‑, пашыранага ў большасці славянскіх моў у адпаведніках бел. заўсёды (гл.), магчыма, пад уплывам рус. навсегда ’назаўсёды’, дакладвай структурнай копіяй (не калькай!) якога з’яўляецца разглядаемае слова; аднак параўн. наусёгда: помні наўсёгда (ТС), наўсягды ’назаўсёды’ (Жд. 1), наўсюдых ’усюды’ (Нас.), наўсюды ’тс’ (Бяльк.), што можа сведчыць аб старажытным характары пачатку слова, пра фарміраванне пачатковага словаўтваральнага комплексу гл. таксама паў-.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ciągle
пастаянна; заўсёды; стала; увесь час;
ciągle jeszcze — усё яшчэ
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
спра́ўдзіць сов., разг.
1. испо́лнить, вы́полнить;
ён, калі́ паабяца́е, заўсёды с. — он, е́сли пообеща́ет, всегда́ испо́лнит (вы́полнит);
2. см. спра́ўдзіцца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фініты́зм
(ад лац. fmitus = канечны)
філасофская канцэпцыя, якая адмаўляе аб’ектыўна-рэальны змест катэгорыі бесканечнага, зыходзячы з таго, што чалавек заўсёды мае справу толькі з канечнымі рэчамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
any time, anytime [ˈenitaɪm] adv. у любы́ час, заўсёды;
Call on me any time. Заходзьце да мяне ў любы час.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
grumble2 [ˈgrʌmbl] v. (about, at) бурча́ць; ска́рдзіцца;
Farmers are always grumbling about the weather. Фермеры заўсёды скардзяцца на надвор’е.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Сяды́-тады́ ’часам, часамі, зрэдку, іншы раз, калі-нікалі’ (Сл. ПЗБ, Ск. нар. мовы). Першая частка ад заўсёды, утворана аналагічна ад тады; параўн. сяк‑так і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адна́кі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і аднолькавы. Праўда, не заўсёды грэбля з аднакаю сілай бунтавала сялянскія душы. Колас. Рыгор разглядаў у змроку аднакія прыземістыя абсаджаныя садкамі хаткі. Гартны. [Дубіку] хоць бы што — ён заўсёды аднакі. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ненае́да ’ненажэра, заўсёды галодны, ненаёдак, ненаедны чалавек’ (Яўс.), ненаёднік ’прагнюка, злыдзень’ (Янк. 2), ненаедны ’ненасытны; прагны’ (Янк. 2, ТС). Да есці (гл.), параўн. Сендравіц, ЭИРЯ, 9, 225–227.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сапутэ́рня ’мажная жанчына’ (лаг., Сл. ПЗБ). З польск. sempiterna ’зад, ягадзіцы’, якое з школьнага жаргону; паходзіць ад лац. sempiternus ’што ёсць заўсёды’. Аб польск. слове гл. Брукнер, 484.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)