Zícke

f -, -n

1) казу́ля (самка)

2) прастыту́тка, шлёндра

3) pl разм. капры́зы, вы́думкі, шту́чкі

◊ ~n máchen [báuen] — разм. дурэ́ць, сваво́ліць; выкру́чвацца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Мудрава́ць, мудрава́цца, мудрова́цца ’рабіць што-небудзь складанае, незвычайнае’, ’залішне ўскладняць’, ’хітрыць’, ’выдумляць’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Касп., Растарг., Шат.; горац., КЭС), ’дурэць, сваволіць, мудрагеліць’ (ТС, Бес.; паўд.-усх., КЭС), ’крыўляцца, выкручвацца’ (КЭС, лаг.), мудроўшчык ’выдумляльнік’, мудрава́нне, мудрува́ньня ’хітрыкі, выдумкі’ (Нас., Бяльк.). Укр. мудрувати(ся), рус. мудровать(ся), ст.-рус. мудровати, польск. mędrowač, в.-луж. mudrować, чэш. mudrovati, славац. mudrovať, славен. mudrováti, серб.-харв. мудро̀вати, макед. мудрува. Магчыма, прасл. modrovati. Да му́дры 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

monkey

[ˈmʌŋki]

1.

n.

1) ма́лпа f.; ма́лпачка f.

2) ма́лпа (пра дурасьлі́вага чалаве́ка), ма́лпачка (пра дзіця́ — дуро́ніка, гарэ́зу)

2.

v.i., informal

забаўля́цца, дурэ́ць; круці́ць што-н. у рука́х

Don’t monkey with the TV set — Не гуля́й з тэлеві́зарам

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

вози́ться​I несов.

1. (с кем, чем) важда́цца; (с кем, чем, около кого, чего) валту́зіцца; (нянчиться) ня́ньчыцца; (заниматься кропотливыми делами) по́ркацца, ке́шкацца;

2. (шумно играть) дурэ́ць, гуля́ць;

3. (медлить) мару́дзіць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сваволіць, свавольнічаць, гарэзаваць, блазнаваць; дурэць (разм.); бязуліць, байбусаваць (абл.) □ вытвараць штукі, выкідваць штукі, хадзіць на галаве, займацца дурыкамі

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

fool​1 [fu:l] n.

1. ду́рань;

He is no/nobody’s fool. Ён зусім не дурань.

2. hist. бла́зан (пры двары);

make a fool of smb. абду́рваць каго́-н.

♦

make a fool of oneself ста́віць сябе́ ў дурно́е стано́вішча;

play the fool дурэ́ць, стро́іць ду́рня;

A fool and his money are soon parted. Дурань і яго грошы хутка развітваюцца.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Трапёны ’няўрымслівы’ (Сцяшк. Сл.; карэліц., шчуч., З нар. сл.), трапе́нё ’ліха, хвароба’ (Арх. Бяльк.), трапе́ньне ’трапятанне’: няхай яго трапеньне возьме (Касп.), сюды ж трапе́нець ’вар’яцець, дурэць (ад гарэлкі)’ (Шат.), трапя́нка (trapiánka) ’баба, якая вышла з раўнавагі ад злосці ці ад надзвычайных жартаў’ (Варл.), трапе́няц ’неспакойны, хуткі ў дзеяннях чалавек’ (баран., Сл. Брэс.). З польск. utrapiony ’неспакойны, надакучлівы’, utrapienie ’прыкрасць, непрыемнасць’, trapienie ’непакой, хваляванне’, utrapieniec ’нязносны, нясцерпны хлопец’, у якіх ‑ra‑ замест ‑ro‑ пад уплывам старачэшскай мовы. У XV ст. ў старапольскай мове было таксама і tropić ’турбаваць, праследаваць, не даваць пакою’, utropić ’тс’, utropiony ’адурэлы, ап’янелы’ (Варш. сл.; Брукнер, 596; Борысь, 640). Гл. трапіць 2. Параўн. тарапі́цца 2, тарапя́нка, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

поша́ливать несов., разг.

1. (шалить время от времени) (тро́хі, ча́сам, зрэ́дку, час ад ча́су) дурэ́ць; (забавляться) (тро́хі, зрэ́дку, ча́сам) забаўля́цца;

2. (о здоровье, об органах тела) разг. пабо́льваць; падво́дзіць; здава́ць;

3. (бесчинствовать) прост. сваво́ліць, гарэ́заваць; (грабить) рабава́ць; (разбойничать) разбо́йнічаць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усхадзі́цца, ‑хаджуся, ‑ходзішся, ‑ходзіцца; зак.

Дайсці да крайняй ступені праяўлення чаго‑н., раз’юшыцца. Дзед Нупрэй так усхадзіўся з нажом, што нечакана аж перарэзаў грабільна і, плюнуўшы злосна, кінуў яго за плот. Лынькоў. — Гэта ж пяць вёрст да тае школы, а зімою без ботаў і кажуха хлопец замерзне. А дзе я іх вазьму яму? — усхадзілася бабка. Каліна. У засценку ўсхадзіліся пеўні, спявалі без пары, — напэўна, на перамену надвор’я. Чарнышэвіч. // Пачаць дурэць, сваволіць. Усхадзіліся дзеці — не суняць. // Пачаць бушаваць, разбушавацца (пра з’явы прыроды). Усхадзіўся вецер. □ Усхадзіўся лес шумлівы, — Вые воўк. Конь спаткнуўся палахлівы. Стой, яздок! Чарот. [Дзяўчына:] — Мароз страшэнны, завіруха ўсхадзілася такая, што, здаецца, машыну перакуліць. Марціновіч. // Абвастрыцца (пра хваробы). Калі ўсходзіцца радыкуліт, можна грэлку прыкласці. Гроднеў. Той дзень.. [жанчына] ледзь дабыла да вечара — усхадзіўся жывот, ламала паясніцу, паднялася гарачка. Дамашэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усхадзі́цца

1. (пра буру, мора і г. д.) (lánge, stark) bráusen vi [tóben vi]; áufkommen* vi (s) (пра вецер);

усхадзі́лася бу́ра ein Sturm erhób sich;

2. (страціць кантроль над сабою) áußer Rand und Band geráten*; bis zum Äußersten géhen*;

3. (дурэць, сваволіць) sehr áusgelassen [úngezogen, mútwillig] sein;

дзе́ці ўсхадзі́ліся die Kínder sind sehr áusgelassen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)