odruch, ~u

м.

1. рэфлекс;

odruch warunkowy (bezwarunkowy) — умоўны (безумоўны) рэфлекс;

2. імпульс; памкненне;

odruch serca — сардэчнае памкненне;

panować nad ~ami — валодаць сабой

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

мець háben* vt; besítzen* vt (валодаць); im Besítz sein; verfügen vi (распараджацца чым-н. über A);

мець пра́ва das [ein] Recht háben (на што-н. auf A);

мець наме́р die Ábsicht háben; beábsichtigen vt;

◊

мець галаву́ на пляча́х Grips im Kopf háben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адабра́ць¹, адбяру́, адбярэ́ш, адбярэ́; адбяро́м, адбераце́, адбяру́ць; адбяры́; адабра́ны; зак.

1. каго-што. Сілай забраць у каго-н., прымусіць каго-н. аддаць якую-н. рэч

А. грошы.

2. Пазбавіць каго-н. якіх-н. якасцей, пачуццяў, права на што-н.

Страх адабраў усе сілы.

3. што. Адняць час, здароўе і пад. на выкананне чаго-н.

Пераправа адабрала многа часу.

4. што., безас. Страціць здольнасць валодаць чым-н.

Не мог ісці, ногі адабрала.

5. каго-што. Выбраць з аднастайных прадметаў такія, якія вылучаюцца якой-н. якасцю або прыкметай.

А. неабходную літаратуру для бібліятэкі.

|| незак. адбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адбіра́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.) і адбо́р, -у, м. (да 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ínhaber

m -s, - улада́льнік, гаспада́р

~ der Dóktorwürde sein — мець ступе́нь до́ктара наву́к

~ des Léhrstuhls — зага́дчык ка́федры

~ von etw. (D) sein — мець што-н., вало́даць чым-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ДАМІНІКА́НЦЫ

(позналац. dominicani або fratres praedicatores браты-прапаведнікі),

каталіцкі манаскі жабрацкі ордэн. Створаны ў пач. 13 ст., зацверджаны папам у 1216. Заснавальнік іспанец Дамінік дэ Гусман. Галоўны накірунак ордэна — прапагандысцка-місіянерская дзейнасць. У 1232 Д. была даручана інквізіцыя. Жабрацкі характар ордэна не заўсёды вытрымліваўся, у 1475 і 1477 Д. афіцыйна дазволена валодаць маёмасцю і мець сталыя крыніцы прыбытку. Папства выкарыстоўвала ордэн у барацьбе з ерасямі, свецкімі ўладамі, рэфармацыйным рухам. Д. ўзначальвалі кафедры ў многіх ун-тах сярэдневяковай Еўропы. У Беларусі з’явіліся ў пач. 16 ст., на пач. 19 ст. мелі тут больш за 40 кляштараў і рэзідэнцый, дзейнічаў Забельскі дамініканскі калегіум. Вядомы жаночы кляштар Д. у Навагрудку. У 1830—60-я г. кляштары Д. у Беларусі зачынены, жылыя іх будынкі прыстасаваны пад казармы, шпіталі і інш., касцёлы сталі парафіяльнымі або перададзены праваслаўнай царкве.

Ю.В.Бажэнаў.

т. 6, с. 34

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак.

1. без дап. Валодаць пачуццём зроку.

Совы добра бачаць ноччу.

2. каго-што. Успрымаць зрокам.

Б. лугі і палі.

3. каго-што. Сустракаць каго-, што-н.

Учора бачыў яго ў клубе.

4. Уяўляць у думках.

Б. на стагоддзі ўперад.

5. каго-што. Звяртаць увагу, заўважаць.

Б. чалавечыя пакуты.

6. што і з дадан. Адчуваць, усведамляць, разумець.

Бачу, што Сяргей праўду кажа.

◊

Бачыць навылёт (навылет), бачыць наскрозь — вельмі добра ведаць каго-н.

Бачыш ты! (разм.) — пры выказванні здзіўлення.

Свету белага (божага) не бачыць (разм.) — быць вельмі занятым.

|| зак. уба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2—6 знач.) і паба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2, 3, 5 і 6 знач.).

|| наз. ба́чанне, -я, н. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

passion [ˈpæʃn] n.

1. мо́цнае, гара́чае пачуццё; жада́нне; захапле́нне;

master one’s passion вало́даць пачу́ццямі або́ мо́цнымі жада́ннямі;

a passion for music захапле́нне му́зыкай;

Horse-racing is her passion. Верхавая язда – яе захапленне.

2. запа́л;

He spoke with passion. Ён гаварыў з запалам.

3. вы́бух пачу́ццяў, гне́ву;

fly into a passion ускіпе́ць; прыйсці́ ў лю́тасць, раз’я́трыцца, раз’ю́шыцца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

mächtig

1.

a

1) магу́тны, мо́цны

2) велі- чэ́зны

3) які́ вало́дае (чым-н.)

séiner Gefühle nicht ~ sein — не вало́даць сваі́мі пачу́ццямі

2.

adv ве́льмі, надзвы́чай

~ víel — ве́льмі мно́га

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сумяшча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

1. Непарыўна спалучаць, злучаць. Аддзеяслоўныя назоўнікі на ‑ін-а (‑ын-а) значэнне адзінкавасці сумяшчаюць са значэннем выніку дзеяння. Граматыка. // Выконваць адначасова. Сумяшчаць работу з вучобай. □ Першы арышт адбыўся ў 1878 годзе ў Пецярбурзе, дзе Вяляўскі сумяшчаў вучобу ва універсітэце з прапагандай сярод фабрычных рабочых. «Полымя». // у кім-чым. Аб’ядноўваць у сабе адначасова; валодаць адначасова. Драматычная паэма сумяшчае ў сабе жанравыя адзнакі і ліра-эпічнай паэмы і драмы. Ярош. Здаецца, акіян сумяшчае ў сабе і зялёны шум лясоў, і бязмежнасць нябеснага блакіту, і прывабнасць жывой вады, якая цячэ. Філімонаў.

2. Накладваць адно на другое (фігуры, лініі), дасягаючы супадзення ва ўсіх пунктах. Сумяшчаць сіметрычныя фігуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́ды I, -даў ед. нет

1. (наука) зна́ние ср.;

галіна́ ве́даў — о́бласть зна́ний;

2. (совокупность сведений, познаний в какой-л. области) зна́ния, позна́ния; све́дения;

вало́даць ве́дамі — облада́ть зна́ниями;

у яго́ вялі́кія в. ў медыцы́не — у него́ больши́е позна́ния в медици́не

ве́ды II (ед. ве́да ж.) лит. ве́ды

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)