пул, ‑а, м.
1. Адна з форм капіталістычнай манаполіі, пры якой прыбытак усіх удзельнікаў наступае ў агульны фонд і размяркоўваецца паміж імі ў загадзя намечаных прапорцыях.
2. Кааператыўная арганізацыя фермераў Канады, ЗША і Аўстраліі для збыту сельскагаспадарчай прадукцыі, асабліва пшаніцы. Пшанічны пул.
[Ад англ. pool — агульны кацёл.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скі́фы, ‑аў; адз. скіф, ‑а, м.
Агульная назва розных качавых плямён, якія насялялі Паўночнае Прычарнамор’е ў 7 ст. да н. э. — 3 ст. н. э. Можа гэта казка ці паданне Нашай фантастычнае зямлі... Паміж стэпаў у стагоддзях даўніх Скіфы легендарныя жылі. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удзірване́лы, ‑ая, ‑ае.
Які ўрос густой травой, пакрыўся дзёрнам. Паміж пустак, балот Беларускай зямлі, На ўзбярэжжы ракі шумнацечнай, Дрэмле памятка дзён, што ў нябыт уцяклі. — Удзірванелы курган векавечны. Купала. На ўдзірванелай пад дрэвамі зямлі густа і высока расла трава і працавала мятліца. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узаемаўплы́ў, ‑лыву, м.
Уплыў, які адбываецца ўзаемна паміж якімі‑н. з’явамі або людзьмі. У XIX ст. узаемаўплыў розных гаворак быў вельмі слабым, па сутнасці яшчэ не было ўмоў, каб якая-небудзь гаворка стала вядучай пры ўтварэнні літаратурнай мовы. Гіст. бел. літ. мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мо́лат м., в разн. знач. мо́лот;
біць каме́нне ~там — дроби́ть ка́мни мо́лотом;
паравы́ м. — парово́й мо́лот;
кі́данне ~та — спорт. мета́ние мо́лота;
○ серп і м. — серп и мо́лот;
◊ памі́ж ~там і кава́длам — ме́жду мо́лотом и накова́льней
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
среди́ предлог с род.
1. (в середине) сяро́д, пасяро́д (каго, чаго);
среди́ пло́щади разби́т сквер сяро́д (пасяро́д) пло́шчы паса́джаны сквер;
просну́лся среди́ но́чи прачну́ўся сяро́д но́чы;
2. (между) памі́ж, між (кім, чым); сяро́д;
среди́ его́ книг бы́ло мно́го нау́чных сяро́д яго́ кніг было́ шмат навуко́вых;
среди́ лесо́в и боло́т памі́ж (між) лясо́ў і бало́т;
3. (в какой-л. среде) сяро́д;
быть среди́ друзе́й быць сяро́д сябро́ў;
◊
среди́ бе́ла дня сяро́д бе́лага дня.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вызварат, ву́зварат ’прамежак паміж плотам і полем’ (Янк. I), вазваро́т, вузворо́т, ві́зворот ’месца павароту плуга’ (Выг. дыс., палес.). Укр. дыял. ві́зворот ’месца павароту плуга’. Да вараціць. Паралелі ад vort‑ з іншай прэфіксацыяй і суфіксацыяй у іншых слав. мовах гл. Выгонная, Лекс. Палесся, 49–50.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маліта́н ’бумазея’, маліта́навы ’бумазейны (Шат.). З франц. molleton ’тканіна мальтон’, магчыма, праз польск. мову, дзе, аднак, адпаведнік molton — ’мультан, касматая з абодвух бакоў тканіна, якая ўкладваецца, напрыклад, паміж тканінай і падшыўкай парцьеры’. Параўн. таксама бел. мультан (гл.) і польск. multan ’гатунак вельмі мяккай ваўнянай тканіны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Няро́знак, нырознак ’няздатны чалавек’ (Сл. Брэс.). Відаць, да знак, знаць (гл.), параўн. укр. нероззнака ’недасведчаны, нязнайка’, польск. nierozeznany ’недасведчаны, непаінфармаваны’ і пад. Сюды ж, відаць, і ганчарны тэрмін нэ‑ рознак ’сярэдні гаршчок’ (Вярэн.), г. зн. ’нявызначаных памераў (паміж вялікім і малым)’. Параўн. таксама няўрознак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прапорцыя ’суаднесенасць частак паміж сабой’ (ТСБМ). Ст.-бел. пропорция (препорцыя) XVII ст. < ст.-польск. proporcyja (Булыка, Лекс. Запазыч., 154). Сучаснае беларускае з рус. пропо́рция ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 78), якое, відаць, праз польск. proporcja з лац. prōportiō ’суаднесенасць’ (гл. Фасмер, 3, 376. з літ-рай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)