гіперма́ркет
(англ. hypermarket, ад гр. hyper = над, звыш + англ. market = рынак)
буйны магазін па гандлю таварамі паўсядзённага попыту, на гандлёвых плошчах якога таксама размешчана пэўная колькасць вузкаспецыялізаваных магазінаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
haul1 [hɔ:l] n.
1. вялі́кая ко́лькасць чаго́-н. (асабліва ўкрадзенага ці незаконнага);
The haul of money, stolen from the bank, hasn’t been found by the police. Паліцыя не знайшла грошы, якія былі ўкрадзены ў банку.
2. (у спорце) вялі́кая ко́лькасць ачко́ў, гало́ў і да т.п.;
Her haul of 30 points in a season is the best result in her career. 30 ачкоў за сезон – найлепшы вынік за ўсю яе кар’еру.
3. про́йдзеная адле́гласць; рэйс
4. уло́ў
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
кі́пу
(кечуа kipu = вузел)
вузельчыкавае пісьмо старажытных народаў Паўд. Амерыкі; уяўляла сабой вяроўку з прывязанымі каляровымі матузамі (колькасць і форма вузельчыкаў на іх мелі пэўны ўмоўны сэнс).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
не́йкі, -ая, -ае, займ. неазнач.
1. Невядома які, незнаёмы.
Н. прыезджы цябе чакае.
2. Пры параўнанні якіх-н. якасцей, адзнак.
Ён сапраўды н. дзівак.
3. Тое, што і які-небудзь (разм.).
Нейкая пастанова павінна быць прынята.
4. Які не заслугоўвае ні ўвагі, ні павагі.
Н. блазнюк бярэцца ўсіх павучаць.
5. Не вызначаны дакладна (пра час, тэрмін, колькасць чаго-н.).
Н. час сябры ішлі моўчкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
падастава́ць, -стаю́, -стае́ш, -стае́; -стаём, -стаяце́, -стаю́ць; зак., што.
1. Дастаць, выцягнуць усё, многае або вялікую колькасць чаго-н.
П. кнігі з шафы.
2. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Выняць што-н. схаванае — пра ўсіх, многіх.
Касцы падаставалі сваю перакуску і пачалі есці.
3. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Раздабыць што-н. — пра ўсіх, многіх.
Дзе яны падаставалі такія ракеткі?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ма́са, -ы, мн. -ы, мас, ж.
1. Фундаментальная фізічная велічыня, якая вызначае інертныя і гравітацыйныя ўласцівасці цел (спец.).
Адзінка масы.
2. Цестападобнае бясформеннае рэчыва, густая сумесь.
Расплаўленая м. чыгуну.
Сырковая м.
3. Што-н. вялікае, якое выступае ў агульных рысах і ўспрымаецца як цэлае.
Будынак узвышаўся цёмнай масай.
4. каго-чаго. Мноства, вялікая колькасць каго-, чаго-н. (разм.).
М. народу.
5. Шырокія колы працоўнага насельніцтва.
Воля мас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
наве́яць, -е́ю, -е́еш, -е́е; -е́й; -е́яны; зак., што і чаго.
1. Веючы, ачысціць нейкую колькасць збожжа.
Н. тону пшаніцы.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Нанесці, прынесці ветрам.
Навеяла завіруха гурбы снегу.
3. перан. Выклікаць у каго-н. пэўны настрой, думкі і пад., прывесці ў пэўны душэўны стан.
Н. сум.
|| незак. наве́йваць, -аю, -аеш, -ае і навява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
велічыня́, -і́; мн. велічы́ні і (з ліч. 2, 3, 4) велічыні́; -чы́нь, ж.
1. Памер, аб’ём, працягласць чаго-н.
Стол сярэдняй велічыні.
Змераць велічыню пакоя.
2. Колькасць чаго-н.; сума; лік.
В. зарплаты.
В. асігнаванняў.
3. Усё тое, што можна вымераць, злічыць (спец.).
Пастаянная в.
Бясконца малая в.
Роўныя велічыні.
4. перан., толькі адз. Пра чалавека, выдатнага ў якой-н. галіне дзейнасці.
Ён сусветная в. ў навуцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́хад, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. выйсці.
2. З’яўленне на сцэне дзеючай асобы.
3. Месца, праз якое выходзяць.
Нара мае два выхады.
Запасны в.
4. перан. Спосаб выйсця з якога-н. становішча.
5. Колькасць вырабленага прадукту (спец.).
В. круп першым гатункам.
|| прым. выхадны́, -а́я, -о́е (да 2, 3 і 5 знач.).
Выхадная роля (нязначная, другарадная роля ў тэатральным прадстаўленні). В. прадукт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кот, ката́, М каце́, мн. каты́, като́ў, м.
Свойская жывёліна сямейства кашэчых; самец кошкі.
Сібірскі к.
◊
Кату па пяту (разм., жарт.) — вельмі малы ростам.
Купіць ката ў мяшку (разм.) — набыць што-н., не ведаючы яго якасці.
Як кот наплакаў каго-чаго (разм., жарт.) — пра нязначную колькасць чаго-н.
|| памянш.-ласк. ко́цік, -а, мн. -і, -аў, м. і като́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.
|| прым. каці́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)