обстоя́ть несов., безл. ісці́, знахо́дзіцца ў ста́не (чаще всего эти слова совсем опускаются);
дела́ у меня́ обстоя́т хорошо́ спра́вы мае́ іду́ць до́бра, спра́вы мае́ знахо́дзяцца ў до́брым ста́не, спра́вы мае́ до́брыя;
всё обстои́т благополу́чно усё до́бра;
со здоро́вьем у меня́ обстои́т кра́йне пло́хо здаро́ўе маё ў ве́льмі дрэ́нным ста́не, са здаро́ўем у мяне́ ве́льмі дрэ́нна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
tide [taɪd] n.
1. марскі́ прылі́ў і адлі́ў;
at high tide у мо́мант прылі́ву;
at low tide у мо́мант адлі́ву;
The tide is coming. Прыліў набліжаецца.
2. плынь, цячэ́нне, напра́мак
♦
go/row/swim against the tide ісці́ су́праць цячэ́ння;
turn the tide змяні́ць ход падзе́й
tide over [ˌtaɪdˈəʊvə] phr. v. пераадо́льваць;
tide the business over аго́раць спра́ву;
The mo ney helped us to tide the winter over. Тыя грошы дапамаглі нам пратрымацца гэтай зімой.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
трэ́ба
1. (абавязкова):
мне трэ́ба ісці́ на пра́цу ich muss [soll] zur Árbeit géhen*;
2. (патрэбна):
на гэ́та трэ́ба сто рублёў man braucht [benötigt] dazú húndert Rúbel;
што вам трэ́ба? was wünschen Sie?;
мне нічо́га не трэ́ба ich bráuche nichts;
не трэ́ба бая́цца man braucht sich nicht zu fürchten;
не трэ́ба злава́цца man muss sich nicht ärgern;
трэ́ба было́ ба́чыць, як … man músste sehen*, wie …
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
усту́пка ж разм
1. Zúgeständnis n -ses, -se; Konzessión f -, -en, Kompromíss m, n -es, -e;
узае́мныя усту́пкі gegénseitiges Entgégenkommen;
ісці́ на усту́пкі Zúgeständnisse máchen; náchgeben* vi;
дабі́цца вялі́кіх усту́пак gróße Zúgeständnisse erzíelen [ábnötigen (у каго-н D)];
2. (чаго-н) Ábtretung f -, -en, Überlássung f -, -en; Vergünstigung f -, -en (ільгота);
3. камерц (у цане) Préisermäßigung f -, -en, Rabátt m -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
kláppen
I
vi
1) ля́паць, сту́каць
2) vimp ла́дзіцца, ісці́ на лад
es klappt — усё ідзе́ на лад
II
vt
in die Höhe ~ — адкрыва́ць, падыма́ць, адкі́дваць (накрыўку, каўнер і г.д.)
◊ der Dieb wúrde gekláppt — зло́дзея схапі́лі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Лу́катачак у выразе: у лу́катачку ’скруціўшыся (пра змяю)’ (віл., Сл. ПЗБ), лу́катка ’лукавіна’ (чэрв., Сл. ПЗБ), ’зігзаг’ (Шат.; КЭС, лаг.), ’няроўнасць’ і лу́каткай ’няроўна, зігзагамі’ (гродз., Сцяшк. Сл.), ісці (адрэзаць) у лу́каткі ’крыва, віляючы з боку ў бок’ (лях., Янк. Мат.). Рус. наўг., цвяр., калін. лу́ко́ть ’задняя частка сахі ў выглядзе прагнутага раздвоенага бруса’, ст.-рус. лукоть ’гак’, ’пятля’, ц.-слав. лѫкоть ’тс’, ’вобад кола’, польск. łąkoć ’выгнутасць, крывізна’, паўд. ’звяно вобада’, н.-луж. łukuś ’бабінец’ < ’паўкруглая выгнутасць дзвярэй’, ’лёд, з-пад якога выцекла вада’, чэш. loukoť ’звяно’, мар. lúkoť ’тс’, ’выгнутае дрэва’, славац. lúkoť ’звяно’. Дададзім яшчэ польск. łąkotka, серб.-харв. лукоћа ’папярочнае рабро ў лодцы’. Прасл. lǫkotьka, якое з lǫkotь ’выгнутасць, крывізна, лук, выгнуты прадмет’, утворанай з lǫkъ > лук 1 (гл.) і суфікса ‑otь (Слаўскі, 5, 86 і 87; Фасмер, 2, 533; Шустар-Шэўц, 11, 788–789).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Асяло́к ’змаршчок’ (Інстр. II); вясё́лка ўказваецца як варыянт назвы побач. Асноўнае выкарыстанне назвы вясёлка не для абазначэння змаршчка (Morchella), а як назва грыба Phallus impudicus (вясёлка, сраматнік), але, зважаючы на тое, што і ў іншых мовах ёсць такія пераносы назваў (ням. Morchel ’змаршчок’ і Stinkmorchel ’вясёлка, сраматнік’), і тут можа ісці размова аб пераносе. Калі першапачаткова вясёлка — назва змаршчка, магчыма, звязана з тым, што гэта першы вясенні грыб (параўн. вяселік ’жаваранак’), калі ж першапачаткова гэта назва сраматніка, магчыма, у ёй адлюстраваліся адносіны да непрыстойнасці знешняга выгляду гэтага грыба. Калі ўлічыць цяжкасць фанетычнага тлумачэння асялок з вясёлка, трэба дапусціць тую ці іншую сувязь асялок ’змаршчок’ з асялком ’тачыльным каменем’, магчыма, па знешняму выгляду (асабліва калі гэта назва не змаршчка, а сраматніка); нельга выключаць і сувязь з асілкамі, якія, паводле пэўных паданняў, уходзілі ў зямлю. Гл. вясёлка, асілак, асла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тонь 1 ’тоня’ (Сцяшк.), ’затон, вір’ (ТС), ’месца, дзе можна закінуць невад’ (мёрск., Жыв. НС), ’адзін заход з рыбнай снасцю і адзін улоў’ (паст., Сл. ПЗБ), ’вялікі невад’ (трак., Сл. ПЗБ), ’частка вуды, лескі’ (іўеў., Сл. ПЗБ), ’сетка (на рыбу)’ (Барад.). Гл. то́ня, лічыцца больш позняй формай, што ўзнікла ў выніку трансфармацыі канца слова, параўн. польск. woń ’пах, смурод’ < прасл. *vonʼa ’тс’ (Крытыкі, PF, 7, 228; Борысь, 708) і пад.
Тонь 2 ’ход, рух’ (Сцяшк.). Рэдкае слова, адносна якога выказваецца меркаванне, што яно звязана чаргаваннем галосных з цягнуць (гл.), што, магчыма, узыходзіць да *tęti ’цягнуць’ < і.-е. *ten‑ ’тс’ з зыходным значэннем ’цяга’, параўн. рус. тять ’ісці’, укр. стена́тися ’кінуцца (пачаць рух)’, якія маюць адпаведнікі ў лац. tenor ’раўнамерны рух’, ст.-ірл. tēit ’ідзе’ (Мяркулава, Этимология–1975, 54–55). Хутчэй за ўсё, аналагічнага паходжання з аманімічным яму папярэднім словам, падрабязней гл. тоня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
удаля́ться несов.
1. (отдаляться) аддаля́цца; (отклоняться) адхіля́цца; (уединяться) адасабля́цца;
2. (уходить) ісці́; (выходить) выхо́дзіць; (отходить) адыхо́дзіць, адыхо́дзіцца; (сходить с чего-л.) сыхо́дзіць; (направляться) накіро́ўвацца, падава́цца; (исчезать) зніка́ць; (покидать) пакіда́ць; см. удали́ться;
3. страд. аддаля́цца, выдаля́цца; выправа́джвацца; выво́дзіцца; выганя́цца; высыла́цца; звальня́цца; выключа́цца; выраза́цца; адраза́цца; выма́цца, дастава́цца; выця́гвацца; вырыва́цца; знішча́цца; прыма́цца, прыбіра́цца; ачышча́цца; устараня́цца; адхіля́цца; адсо́ўвацца; пазбаўля́цца; см. удаля́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
след м
1. (адбітак) Spur f -, -en; Fúßspur f, Fúß(s)tapfe f -, -n, Fúß(s)tápfen m -s, - (нагі);
след ад ко́лаў Rádspur f;
ісці́ па чыіх-н сляда́х in j-s Fúß(s)tapfen tréten*;
2. паляўн Fährte f -, -n;
ісці́ па следзе die Fährte verfólgen, der Fährte fólgen;
згубі́ць след von der Fährte ábkommen*;
3. перан Spur f -, -en;
сляды́ старажы́тнай культу́ры die Spúren éiner álten Kultúr;
знайсці́ сляды́ злачы́нства юрыд éinem Verbréchen auf die Spur kómmen* [auf der Spur sein];
◊ заме́сці сляды́ die Spúren verwíschen;
пакі́нуць сляды́ на чым-н auf etw. (A) ábfärben;
па гара́чых след сляда́х auf fríscher Fährte [héißer Spur];
зні́кнуць без следу spúrlos verschwínden*;
ад яго́ і след прасты́ў er war auf und davón, er ist (längst) über alle Bérge; er ist weit weg;
як след wie es sich gehört
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)