зале́жаць
1. ábhängen* vi, ábhängig sein (ад каго-н, ад чаго-н von D); zusámmenhängen* vi (ад чаго-н mit D);
ад чаго́ гэ́та зале́жыць? worán liegt es?;
гэ́та ад мяне́ не зале́жыць das liegt nicht an mir;
2. грам (быць падпарадкаваным) úntergeordnet sein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сказ м.
1. грам. предложе́ние ср.;
гало́ўны с. — гла́вное предложе́ние;
дада́ны с. — прида́точное предложе́ние;
развіты́ с. — распространённое предложе́ние;
недастатко́вы с. — недоста́точное предложе́ние;
гало́ўныя чле́ны ~за — гла́вные чле́ны предложе́ния;
2. фольк., лит. сказ;
◊ вось табе́ і ўвесь с. — вот тебе́ и весь сказ
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
przedmiot, ~u
м.
1. прадмет; аб’ект;
przedmiot badań — прадмет даследавання (вывучэння);
~y codziennego użytku — прадметы штодзённага (шырокага) ужытку;
2. вайск. аб’ект;
przedmiot natarcia — аб’ект наступлення (наступу);
3. грам. аб’ект
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Кло́пат 1 ’неспакойная думка пра што-небудзь’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Сержп. Грам., Гарэц., Сцяшк., КЭС, лаг., Ян.). Гл. клапаціцца. Насуперак Кюнэ (Poln. 64) не з’яўляецца пранікненнем з польск. kłopot.
Кло́пат 2 ’квактанне’ (Сл. паўн.-зах., Яруш.). Утварэнне на ‑otъ ад гукапераймальнага дзеяслова. Гл. клопалка.
Клопат 3 ’у жорнах дошчачка ад жалабка, якая прыціскаецца да чатырохграннай часткі корбы і пры вярчэнні механічна рэгулюе перадачу зерня на камень’ (Нар. словатв., Выг., Кліх, Дразд.). Укр. клопіт ’тс’, польск. kłopot ’тс’. Да прасл. klopotъ ’стук, шум’, але ў значэнні ’частка жорнаў’ толькі польскае, беларускае і ўкраінскае. Паколькі рускія дыялекты (апрача заходніх) практычна не ведаюць гэтага слова, можна меркаваць аб тым, што яно ўзнікла як тэхнічны тэрмін на польскай моўнай глебе і адтуль распаўсюдзілася на беларускі і ўкраінскі арэалы (Смулкова, Бел.-польск. ізал., 117).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лось 1 ’буйная дзікая жывёліна з лапатападобнымі рагамі, Alces alces’ (ТСБМ, Бес., Сцяшк., Яруш., ТС, Сл. ПЗБ), лусь, лэсь (Дразд.). Укр., рус. лось, польск. łoś, в.-луж. łós, чэш., славац. los. Паўн.-прасл. olsь ’тс’, і.-е *ol‑kʼ‑is: ст.-ісл. elgr, швед. älg, ст.-в.-ням. ëlho, ëlaho, ст.-англ. eolh, лац. alcēs, ст.-грэч. ἄλκη ’лось’, ст.-інд. ŕ̥śyas ’самец антылопы’, памір. rus ’каменны баран’. Паводле асновы — роднаснае да алень (Фасмер, 2, 522; Слаўскі, 5, 215–216).
Лось 2 ’грыб пеўнік стракаты, Sarcodon imbricatus (Fr.) Karst.’ (Серж. Грам.; маладз., Янк. Мат.; уздз., Нар. словатв.; ТС; віл., Сл. ПЗБ). Да лось 1. Названа паводле афарбоўкі і касматасці шапачкі грыба, падобных да шэрсці лася. Сюды ж лосёў грыб ’рагацік жоўты, Clavulina cristata Schroet.’ (ТС). Матывацыя — падабенства формы грыба і рагоў лася.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зале́жнасць ж
1. (падпарадкаванасць) Ábhängigkeit f -;
прыго́нная зале́жнасць гіст Léibeigenschaft f -;
службо́вая зале́жнасць díenstliche Ábhängigkeit;
ста́віць у зале́жнасць ábhängig máchen;
знахо́дзіцца [быць] у зале́жнасці ábhängen* vi, ábhängig sein (ад каго-н von D);
у зале́жнасці ад абста́він je nach den Úmständen [Verhältnissen], je nachdém;
2. грам Únterordnung f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
stéigern
1.
vt
1) павыша́ць, павялі́чваць (цэны, патрабаванні і да т.п.)
2) узмацні́ць (боль, супярэчнасці)
3) грам. утвары́ць вышэ́йшую і параўна́льную ступе́нь
2.
(sich)
1) расці́, павялі́чвацца, павыша́цца
2) узмацня́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
приложе́ние ср.
1. (действие) прыклада́нне, -ння ср., прыкла́дванне, -ння ср.; дастасава́нне, -ння ср., дастасо́ўванне, -ння ср., дапасо́ўванне, -ння ср., прымяне́нне, -ння ср.; см. приложи́ть 1, 4;
2. (то, что является добавлением к чему-л.) дада́так, -тку м.;
3. грам. прыда́так, -тка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
вышэ́йшы прил.
1. сравнит. ст. вы́ше, повы́ше, бо́лее высо́кий;
2.: ~шая ступе́нь грам. сравни́тельная сте́пень;
3. в др. знач. вы́сший;
в. о́рган дзяржа́ўнай ула́ды — вы́сший о́рган госуда́рственной вла́сти;
~шая шко́ла — вы́сшая шко́ла;
~шая адука́цыя — вы́сшее образова́ние;
~шыя раслі́ны — вы́сшие расте́ния;
в. пілата́ж — вы́сший пилота́ж
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
злучэ́нне ср.
1. в разн. знач. соедине́ние; сра́щивание;
з. канцо́ў про́вада —, соедине́ние (сра́щивание) концо́в про́вода;
з. сіл — соедине́ние сил;
з. даро́г — соедине́ние доро́г;
та́нкавае вайско́вае з. — та́нковое вое́нное соедине́ние;
хімі́чнае з. — хими́ческое соедине́ние;
2. грам. сочине́ние;
з. і падпара́дкаванне ска́заў — сочине́ние и подчине́ние предложе́ний
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)