◎ Печане́ўя ’жоўцевы пузыр’ (Варл.). Відаць, вытворнае ад печані ’вантробы разам з ныркамі’ (Нік. Очерки), печані ’пячонка’ (ашм., Стан.). Да печань (гл.). Суф. -еўе выражае сукупнасць прадметаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Плусяні́ца, илусянына ’салома з проса’ (стол., Нар. лекс.). З праехацца, параўн. драг. просяныця ’тс’ з менай o > y і p > л, відаць, пад уплывам слова солома.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́сад ’посуд, пасуда’ (беш., Касп.). Відаць, з посуд, дыялектная мена у > а (Карскі, 1, 247), хаця магчыма кантамінацыя з маёмасным паняццем, параўн. польск. posiad, posiadło ’маёмасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прахажа́к ’прахожы’ (паст., Сл. ПЗБ). Дэрыват ад асновы прахож‑ (параўн. прахо́жы) з суф. ‑ак, відаць, пад уплывам міна́к ’тс’. Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 24.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пржалётнік ’дзяцеліна горная, Trifolium montanum L.’ (гродз., Кіс.). Запазычана, відаць, вусным шляхам з гіпертрафічнай транслітэрацыяй з польск. дыял. przelot ’расліна пералёт, Anthyllis L.’. Далей гл. пералётнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыдзю́жыць ’моцна пайсці (пра дождж)’ (рэч., Нар. сл.). Відаць, экспрэсіўнае ўтварэнне з коранем дзюж‑, у якім спалучаецца семантыка прысл. ду́жа ’вельмі’ і прым. ду́жы ’моцны’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прып (пріп) ’перадпечны выступ з цаглянай пляцоўкай’ (Нік. Очерки). Няясна. Відаць, з пры́пек ’выступ печы’ (гл.) з адсячэннем фіналі слова, успрынятай у якасці памяншальнага суфікса ‑ек.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пу́кавадзь, пу́ководзь ’разуха-асака’ (ТС). Першапачаткова, відаць, *пу́коваць, вытворнае ад пуковаты ’з вялікай колькасцю пукоў’ (гл. пук 3) з азванчэннем канцавога зычнага (пад уплывам вада, вадзяны!).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пэ́рла ’ячныя крупы, панцак’ (глыб., Сл. ПЗБ). Па фанетычных прыкметах (спалучэнне пі‑), відаць, запазычана з ням. Perlgraupen ’тс’ (магчыма, пад уплывам польск. kasza perłowa). Гл. пярлоўка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́піна ’адліўка (?)’: “выплаўляюць тол… заліваюць яго, расплаўлены, у форму, і атрымліваюць рапіну, — тую ж самую міну, толькі без дэтанатара” (Дамашэвіч). Відаць, ’нешта застылае, зацвярдзелае’, гл. рапа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)