Verbum

Ты́льнік ‘кароткая дошка, якой закрываюць уваход у вулей з тылу’ (дзятл., Жыв. сл.). Да тыльны, тыл (гл.), сюды ж, відаць, ты́льня ‘прыбудоўка да сяней’ (ЛМТ).

Ахі́лак ’кволае дзіця’ (полац., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), охілок ’слабы чалавек’ (петрык., Цыхун, вусн. паведамл.). Ад хілы ’слабы, пахілы’, відаць, пад уплывам асілак волат, магутны чалавек’.

Вабга́ць ’уціснуць, умясціць’ (Касп.). Да бгаць. Словаўтварэнне можна тлумачыць, відаць, аналогіяй з вапхаць ’умясціць, уціснуць’. Параўн. рус. зах.-бранск. вабгать ’уціснуць, скласці’, укр. бгати ’складваць, упіхваць’.

Вялаве́ц ’куст ядлоўцу’ (Сцяшк. МГ). Сюды адносіцца і вялаўцы́ ’кустоўнік, кусты’, вілашнік, вілава́чаннік, вілава́чанне (Яшк.). З ялаве́ц, а гэта, відаць, з польск. jałowiec ’ядловец’. Гл. ядло́вец.

Вяшчу́ць ’прадказваць, прадчуваць’ (Юрч.). Цяжка вытлумачыць толькі фанетычна. Відаць, уплыў чуць ’адчуваць’. Магчыма таксама, што вяшчуць < ітэратыва вяшчуваць, але і апошнюю форму трэба тлумачыць як кантамінацыю.

Мушка́т ’хатняя кветка мушкат’ (Бяльк.), відаць, пеларгонія духмяная, Pelargonium graveolens. Названа так паводле падабенства лістоў. Тое ж і ў чэш. мове: muškát ’пеларгонія’ (Махэк, Jména, 108).

На́валка ’чахол на падушку’ (БРС, Сцяшк., Бяльк.), рус. на́волока ’тс’. Беларуская форма з на́валака ’тс’, відаць, успрынятая як звычайная форма пры памянш. на́валачка; гл. наст. слова.

Нашы́цца ₁ ’налезці, набіцца’ (ТС). Да шы́цца ’лезці’ (гл.).

Нашы́цца ₂ экспр. ’напіцца гарэлкі’ (ТС). Відаць, ад нашы́кацца ’тс’ (гл.) шляхам «зняцця» т. зв. к‑суфіксацыі.

◎ Ны́зг̌ры ’пыса’ (глыб., Сл. ПЗБ). Відаць, да пдздры (гл.), параўн. славац. дыял. nozgry ’ноздры’; паводле Брукнера (367), першапачатковае значэнне ’храпа’, параўн. і літ. nasrai ’пашча звера’.

Ні́жнік ’валет (у картах)’ (Нас., Бяльк.), укр. ни́жник ’тс’, польск. niżnik ’тс’. Відаць, да ніжні, г. зн. ’які знаходзіцца ў паслядоўнасці буйных картаў на самым нізе’.