шчы́лінка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Памянш.-ласк. да шчыліна; невялікая шчыліна. Грубачка стаяла беленькая, ні шчылінкі, ні драпінкі на ёй. Ермаловіч. // Пра вочы. [Багдановіч] высокі, худы, з вузенькімі шчылінкамі праніклівых вачэй, у студэнцкай тужурцы. Густы чуб непаслухмяных цёмна-русых валасоў звісаў на лоб. Мядзёлка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каяны́ ’бессаромныя вочы’ (клец., Нар. лекс.). Адносна дэфініцыі параўн. прыклад. «Нібось каяны хаваў, як стыдзіла» (с. 207). Рэгіянальная інавацыя. Утворана, відаць, з суф. ‑ан (‑ян), які адзначаны Сцяцко, Афікс. наз., 26: назвы асоб па іх схільнасці да адпаведнага дзеяння, з экспрэсіяй непахвальнасці. Параўн. маладзян ’пажылы чалавек са звычкамі маладых’, салапап ’салапяка’ і інш. Калі прымаць такі варыянт утварэння, неабходна звязваць з дзеясловам каяць ’ганіць, караць’. Магчыма, не выключаны ўплыў каін ’пракляты, які не раскаяўся, акаянны’, каінскі ’акаянны’; «Каінская твая душа» (Нас.), аднак давесці гэта цяжка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
chytry
chytr|y
1. хітры;
~e oczy — хітрыя вочы;
2. сквапны; прагны; хцівы;
chytry na pieniądze — прагны на грошы; ласы на грошы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
закаці́ць
1. róllen vt (за што-н, пад што-н hinter, únter A);
2. разм (нанесці ўдар) verábreichen vt, lángen vt;
закаці́ць апляву́ху éine Óhrfeige verpássen, éine lángen [herúnterhauen*];
◊ закаці́ць во́чы die Áugen verdréhen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
праце́рці
1. (dúrch)réiben* vt; áuswischen vt (выцерці);
2. (праз сіта і г. д.) dúrchschlagen* vt; (dúrch)réiben* vt;
3. (зрабіць дзірку) dúrchreiben* vt;
праце́рці во́чы перан sich (D) die Áugen (wách)réiben*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
swell3 [swel] v. (swelled, swollen or swelled)
1. надува́цца, набуха́ць; распуха́ць, успуха́ць;
swell with pride наду́цца ад го́нару;
Her eyes swelled with tears. У яе вочы ўспухлі ад слёз.
2. падыма́цца;
The river is swollen. Рака ўздулася.
swell up [ˌswelˈʌp] phr. v.
1. апуха́ць, распуха́ць
2. надзіма́цца, раздзіма́цца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
radiate [ˈreɪdieɪt] v.
1. выпраме́ньваць; выпраме́ньвацца; вылуча́ць; вылуча́цца (пра святло, цяпло, промні)
2. ззяць, зіхаце́ць, блішча́ць;
Her eyes radiated love and joy. Яе вочы свяціліся любоўю і радасцю;
He radiated energy and self-confidence. Ад яго зыходзілі энергія і самаўпэўненасць.
3. разыхо́дзіцца про́мнямі, выхо́дзіць з адно́й кро́пкі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
damn4 [dæm] interj. infml чорт (ужываецца як лаянка);
Damn! I’ve lost my pencil. От чорт! Я згубіў аловак;
Damn him! Чорт/халера з ім!;
Damn you! Бадай цябе ліха ўзяло!
♦
damn it! чорт вазьмі́!;
damn your eyes! соль табе́ ў во́чы!; тра́сца табе́ ў бок!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
бы́стры, ‑ая, ‑ае.
1. Які хутка перамяшчаецца ў прасторы пры палёце, руху, цячэнні і пад. Лодка ўвішна выкручвалася на быстрай плыні стрыжня. Брыль. // Рухавы, імклівы ў руху. Спуджаныя быстрыя тарпаны з вепрамі спяшаюцца ў гушчар. Вялюгін. Увесь стэп укрывалі дываны цудоўных цюльпанаў, і толькі капыты быстрых, як вецер, коней тапталі іх. Даніленка.
2. Які адбываецца за кароткі прамежак часу; кароткачасовы. Быстрыя агеньчыкі першых светлякоў мігцелі там і тут. Самуйлёнак. [Гагарын:] — На зоры лёг мой быстры цень, яны глядзелі ўслед з тугой. Вялюгін. // Жывы, праніклівы (пра вочы, позірк). Валасы ў .. [Галены] былі чорныя і густыя. Вочы вялікія і быстрыя. Чорны. Шабуня на адзін міг кінуў на камісара быстры адкрыты позірк. Мележ. // Кемлівы, спрытны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́ры 1, ‑ая, ‑ае.
Карычневы (пра колер вачэй). Роўненькі прабор валасоў здаваўся залацістым, карыя вочы былі колеру добра выспелай вішні. Дуброўскі. Саханюк быў хлопец сухарлявы, досыць высокага росту, меў даволі прыгожы твар, але малавыразныя, жаўтавата-карыя вочы яго крыху псавалі. Колас.
[Ад цюрк. кара — чорны.]
ка́ры 2, ‑аў; адз. няма.
1. Сані для перавозкі бярвення. Людзі.. вазілі дахаты бярвенне на карах, на звычайных санях. Бядуля. Два калгаснікі канём, запрэжаным у кароценькія, шырокія, як атопак, кары, вытралёўвалі бярвенне да дарогі. Дуброўскі.
2. Вялікія калёсы для перавозкі грузаў. Шэсць чалавек правілі кары: жніво і ўборка, з поля, былі блізка. Чорны. Увесь заямнінскі дзядзінец уставілі фурманкі: тут былі карэты, брычкі, вазы, кары. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)