zezwolenie

zezwoleni|e

н. дазвол;

dać ~e — даць дазвол; z czyjego

~a — (za czyim

~em) — з дазволу каго

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

крэн м

1. ав Quérneigung f -, -en, Néigung f, Schräglage f -, -n; марск Schlágseite f -, -n;

даць крэн Schlágseite háben, sich auf die Séite legen;

2. перан Änderung der Ríchtung [des Ziels]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Разго́н 1 ’гвалтоўнае рассейванне тлуму’, ’рух з паступова нарастаючай скорасцю’ (ТСБМ), ’размах’ (Касп.), ’разбег’ (ашм., Стан.). Ад раз- і гнаць, ганяць (гл.).

Разго́н 2 ’пасаг маладой у выглядзе гаспадарчай маёмасці, статак’ (Федар.). Магчыма, семантычная інавацыя на базе разагнаць, разагна́цца, г. зн. даць асновы і стымул для далейшага развіцця сямейнай гаспадаркі. У песні чаргуецца з прыгон, параўн.: Wyżań swuoj razhòn, wyżań swuoj pryhòn, / katory da minie nahnàła (там жа). Розныя тыпы пасагу?

Разгон 3 ’расліна расходнік, Glechoma hederacea L.’ (Касп.). Відаць, сінанімічнае ўтварэнне да асноўнай назвы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

яз

1. Месца ў рацэ, якое перагароджана частаколам або пераплотам упоперак, каб не даць рыбе ходу ўверх; сам пераплот (Нас., Слаўг.). Тое ж язовішча (Віц.), язоўе, язы́ (Гарад. Касп.), я́зік, язок (Мін.).

2. Іскра, агеньчык, святло ў цемры (Мін.). Тое ж ст.-бел. я́сачка, ясва, я́ска. Параўн.: «Ні я́за не віда́ць (Мін. 1966)» — «Не видно ни зги» (руск.).

□ ур. Яскі (балота, мачулішча) Віц. (Рам. Мат.), в. Я́скавічы Староб.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

нырэ́ц, -рца́ м., в разн. знач. ныро́к; (о человеке — ещё) ныря́льщик;

зрабі́ць не́калькі нырцо́ў за́пар — сде́лать не́сколько нырко́в подря́д;

ён до́бры н. — он хоро́ший ныро́к (ныря́льщик);

н. — вадапла́ўная пту́шка — ныро́к — водопла́вающая пти́ца;

◊ даць нырца́ — нырну́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

адпусці́ць, ‑пушчу, ‑пусціш, ‑пусціць; зак., каго-што.

1. Дазволіць каму‑н. пайсці, паехаць ці адлучыцца. Капітан адпусціў паставога, а сам пачаў пісаць пратакол. Якімовіч. У пачатку вёскі Салаўёў адпусціў машыну.. і пайшоў далей пехатою. Шахавец. // Абслужыўшы, задаволіўшы чые‑н. патрэбы, даць магчымасць пайсці. Доўга давялося чакаць, пакуль Нічыпар адпусціць пакупнікоў. Б. Стральцоў. // Даць мажлівасць пайсці на новую працу, вучобу і пад. [Сазон:] — Конюхам пастанавілі прызначыць Карэньку, а.. [Кліма] адпусцілі ў леснікі. Ермаловіч.

2. каго. Даць каму‑н. свабоду, выпусціць з няволі. Адпусціць затрыманага. □ [Таццяна:] Дайце слова, Што вы адпусціце мяне на волю, І скажу вам праўду. Глебка. // За паншчынай — вызваліць ад прыгоннай залежнасці, даць адпускную, вольную. Адпусціць прыгоннага на волю.

3. Перастаць стрымліваць, сціскаць; выпусціць з рук. Міцька неахвотна адпусціў пальцы, вызваліў .. [Храпкевічаў] каўнер. Шамякін. Галінка, якую адпусціў.. Казак, спружыніла і балюча сцебанула мяне па твары. Карпюк. — Ага, папаўся! — дзед схапіў Язэпа за вуха. Язэп адпусціў падол, і соль пасыпалася на зямлю. Асіпенка. // што. Зрабіць менш нацягнутым, паслабіць. Адпусціць папружку. Адпусціць тармазы. □ Вайтовіч адпусціў трошкі вальней сырамятныя лейцы. Пальчэўскі. // Разм. Зменшыцца, сціхнуць, перастаць мучыць каго‑н. (пра хваробу, болі, пачуцці). [Кірдун:] — Божа ж мой. А як жа я чакаў! Кожную раніцу. Калі гэта, думаю, тая хвароба адпусціць?! Не пускалі мяне. Нікога не пускалі. Караткевіч. // Аслабець, памякчэць, паменшыцца (пра надвор’е). Мароз адпусціў. / у безас. ужыв. З раніцы трохі адпусціла. Памякчэла зямля, раставаў першы кволы сняжок. Грахоўскі.

4. што. Выдаць пэўную колькасць чаго‑н., прадаць. Адпусціць тавары са склада. // Назначыць, выдзеліць пэўныя сродкі для якой‑н. мэты, асігнаваць. Адпусціць сродкі на капітальнае будаўніцтва. // Вызначыць пэўны тэрмін. Адпусціць тры дні на вяселле.

5. што. Адгадаваць (валасы, ногці і пад.). Адпусціць бараду.

6. Уст. Дараваць (віну, грахі, доўг і пад.).

7. што. Сказаць што‑н. вострае, нечаканае або недарэчнае. Бабініч адпусціў такія словы аб іх спяванні, што і прывычныя жанкі [паўскоквалі] з месца. Колас.

8. Спец. Зрабіць мякчэйшым, зменшыць гарт.

•••

Адпусціць душу на пакаянне (жарт.) — адпусціць, не чапаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

sure​2 [ʃʊə, ʃɔ:] adv. infml вядо́ма;

It sure was cold. Вядома, было вельмі холадна;

I said it would happen and sure enough it did. Я сказаў, што гэта здарыцца, так яно і было.

♦

as sure as eggs is eggs/as fate BrE infml ≅ як піць даць, як дво́йчы два

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

tail​1 [teɪl] n.

1. хвост

2. ніз; за́дняя ча́стка, за́днік (самалёта, каметы і да т.п.)

3. infml шпік, шпег

♦

heads or tails? аро́л ці рэ́шка?;

have one’s tail between one’s legs infml падку́рчваць хвост, бая́цца;

be on smb.’s tail ісці́ сле́дам;

turn tail кі́нуцца наўцёкі; даць драпака́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

tick​3 [tɪk] v.

1. ці́каць (пра гадзіннік)

2. памяча́ць «пту́шачкай»

tick away [ˌtɪkəˈweɪ] phr. v. бе́гчы, ху́тка ісці́, ляце́ць (пра час);

Meanwhile the minutes kept ticking away. Між тым хвіліны ўсё ляцелі.

tick by [ˌtɪkˈbaɪ] phr. v. =

tick awaytick off [ˌtɪkˈɒf] phr. v.

1. рабі́ць паме́ту, ста́віць «пту́шачку»

2. infml даць наганя́й

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

portion​2 [ˈpɔ:ʃn] v.

1. (out) дзялі́ць на ча́сткі, на до́лі;

portion out land/property падзялі́ць зямлю́/маёмасць

2. archaic надзяля́ць ча́сткай маёмасці, гро́шай, зямлі́ і да т.п.;

the land portioned to the eldest son зямля́, яка́я даста́лася старэ́йшаму сы́ну

3. archaic дава́ць паса́г;

portion a daughter да́ць паса́г дачцэ́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)