2.Разм. Удараць, біць чым‑н., пакідаючы на целе сляды ў выглядзе палос. Раптам Сомік скочыў, схапіў.. [жанчыну] леваю рукою за хустку разам з валасамі і пачаў паласаваць плёткай.Крапіва.Цяпер дзядзька стаяў на падводзе, трымаў у руках лейцы і лейцамі ўвесь час паласаваў каня.Васілеўская.
3.перан.Разм. Бліскаць паласой агню, святла. Усё часцей і часцей паласавалі неба агнявыя маланкі.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасла́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; зак., што.
1. Аслабіць, адпусціць крыху што‑н. туга нацягнутае, закручанае. Паслабіць гайку. □ Варанецкі лёгка саскочыў з сядла, паслабіў каню папругі і пусціў яго папасвіцца.Дуброўскі.Сева расшпіліў кашулю, паслабіў гальштук і ссунуў яго набок.Карпаў.
2.перан. Знізіць, аслабіць сілу, напружанасць чаго‑н.; зменшыць размах, інтэнсіўнасць чаго‑н. Новая бяда на нейкі момант паслабіла .. ўвагу [Веры Паўлаўны] да дзяцей.Якімовіч.Віктар нічога не гаварыў, толькі часта заглядваў у праект, я адчуваў набліжэнне бурнай размовы, але ніякіх захадаў не рабіў, каб яе паслабіць.Савіцкі.Ваяўнічая, неспакойная, якой мы ведалі заўжды байку, сёння ў некаторых нашых байкапісцаў як бы паслабіла сваю адказнасць перад грамадствам.Клышка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыпа́р, ‑у, м.
1. Душная гарачыня, спякота ў паветры ад сонца. Іскрыцца сонейка. Прыпар.Бялевіч.То ў бубны дахаў снежны вецер біў, То навальніца у прыпар грымела, Трубач над зыркім вогнішчам трубіў — І ўсё было да болю зразумела.Грахоўскі.
2. Напружаная летняя праца ў полі (у час касьбы, жніва). Следам за сенакосам падыходзіў жніўны прыпар.Асіпенка.У самы прыпар прыехала на хутар бабка Югася, каб паглядзець дзяцей, пакуль маці і бацька будуць ўпраўляцца з касьбою і жнівом.С. Александровіч.//перан. Найбольш напружаная праца, якая наступае час ад часу, а таксама перыяд такой працы. Кафедры правяралі выкананне вучэбных планаў і паспешліва рыхтаваліся да чарговага інстытуцкага прыпару.Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяке́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Уласцівы пеклу, такі, як у пекле. І вось пачалося змаганне Дабра і прадвечнага зла, Світальнай зары і змяркання, Пякельнай начы і святла.Танк.
2.Разм. Вельмі цяжкі, нясцерпны; пакутлівы. Пасля двух пякельных баявых дзён рота лейтэнанта Клямта была адведзена з пярэдняга краю.Мележ.У душы маёй заўсёды быў нейкі пякельны разлад.Купала.
3.Разм. Незвычайны па ступені праяўлення; страшэнны. Пякельная спёка. Пякельны боль. □ Усё цела паліў пякельны агонь, трашчала ад болю галава, ліўся густы пот.Дуброўскі.
4.Разм. Жорсткі, бесчалавечны. Нямала людзей з маёй вёскі не вярнулася з вайны, нямала дзяцей і дарослых загінула ў часы пякельнага рэжыму фашысцкай акупацыі.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ры́скаць ’ухіляцца ад курсу ў розныя бакі (пра судна)’ (ТСБМ), руск. ры́скать ’бегаць у пошуках каго-, чаго-небудзь’, дыял.рыставать ’бегаць у розных напрамках’, риставанне ’спаборніцтва’, ст.-рус.рискати ’бегчы’, ’хутка ісці’, ’скакаць’, ’несціся’, ст.-харв.riskati ’танцаваць’, ’скакаць’, rȉskati se ’тоўпіцца, працавацца (пра жывёл)’, rištati ’цячы (пра ваду), балг.ристалище, риса ’бадзяццца, шмат хадзіць’, рысай ’бадзяцца’, ст.-слав.рискати, рыскати ’бегчы’, ’хутка ісці’, ’несціся’, ’скакаць’, ’імкнуцца’, магчыма, сюды ж славен.rízati se ’гуляцца’, ’бавіцца’ (пра маладых жывёл, дзяцей) (Сной у Безлая, 3, 184). Прасл.*ristati: *riskati (Куркіна, Этимология–1976, 24). І.‑е. корань *risk (: *rist) (і.-е. база *reiə‑: *ri‑, пашыральнік ‑s‑ (на прасл. глебе ‑sk‑: ‑st‑), корань *er‑/*or‑/*r‑ ’прыходзіць у рух’, ’быць у руху’, ’імкнуцца’. Параўн. літ.rìstas ’перыяд цечкі (у жывёл)’, risčià ’рыссю’, с.-в.-ням.risch (аснова *ri‑sk‑) (Покарны, 1, 326, 330–331; Скок, 3, 146–147; БЕР, 6, 265–266). Далей звязана з рой, ры́нуць, рака́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзіця́чы
1. (які мае дачыненне да дзяцей) kíndlich, Kínder-;
дзіця́чы дом Kínderheim n -(e)s, -e;
дзіця́чы садо́к Kíndergarten m -s, -gärten; Kíndertagesstätte f -, -n;
дзіця́чая ўстано́ва Kíndereinrichtung f -, -en;
дзіця́чая пляцо́ўка (Kínder)spíelplatz m -es, -plätze;
дзіця́чая кансульта́цыя Kínderberatungsstelle f -, -n;
дзіця́чая літарату́ра Kínderbücher pl, Kínderliteratur f -;
2. (характарам) kíndisch, kíndlich;
дзіця́чы по́чыркéine kíndliche Hándschrift;
дзіця́чы магазі́н Kínderkaufhaus n -es, -häuser; Káufhaus des Kíndes
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
tuck
[tʌk]1.
v.t.
1) падклада́ць, усо́ўваць
She tucked her purse under her arm — Яна́ ўсу́нула то́рбачку пад па́ху
2) усо́ўваць, упуска́ць
Tuck your shirt in — Усу́нь кашу́лю (у по́рткі)
3) ху́таць
to tuck the children in bed — заху́таць дзяце́й у ло́жку
4) падкаса́ць, закаса́ць
The man tucked up his trousers — чалаве́к падкаса́ў по́рткі
5) застро́чваць, падклада́ць скла́дку
2.
n.
скла́дка, фа́лда f.
•
- tuck away
- tuck in
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
neglect
[nɪˈglekt]1.
v.
1) занядбо́ўваць; перастава́ць дбаць пра каго́-што; пакіда́ць бяз до́гляду
to neglect one’s health — занядба́ць сваё здаро́ўе
2) закі́дваць (пра́цу, вучо́бу); запуска́ць, пакіда́ць без ува́гі, апуска́ць
3) прапушча́ць, прапуска́ць; забыва́ць
Don’t neglect to water the plants — Не забыва́й паліва́ць вазо́ны
2.
n.
1) занядба́ньне, занядбо́ўваньне n. (абавя́зкаў, дзяце́й), недагля́д -у m.
2) закі́нутасьць, запу́шчанасьць, занядба́насьць f.
in a state of neglect — у занядба́ным ста́не
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БАГУ́Н Міхась
(сапр. Блошкін Міхаіл Фёдаравіч; 8.11.1908, Мінск — 17.2.1938),
бел. пісьменнік. Скончыў курсы пры Мінскім бел.пед. тэхнікуме (1928). З 1929 настаўнічаў. Працаваў у газ. «Чырвоная Полаччына», у Дзярж. выд-ве БССР і газ. «Літаратура і мастацтва». У 1936 рэпрэсіраваны. Пакаранне адбываў у Сібіры. Рэабілітаваны ў 1954. Друкаваўся з 1925. Яго лірыка рамантычна-акрыленая, жыццесцвярджальная (зб-кі «Рэха бур», 1931, «Рэвалюцыі», 1932). Паэма «Крокі ў вяках» (1930) і некат. вершы напісаны пад уплывам У.Маякоўскага. Паэма «Канчыта з-пад Таледа» (1936) пра нац.-рэв. вайну ў Іспаніі. Пісаў апавяданні для дзяцей («Жэнька», 1934). Пераклаў на бел. мову раманы М.Астроўскага «Як гартавалася сталь» (1936), Л.Первамайскага «Ваколіцы» (1931, з З.Астапенкам), Ф.Панфёрава «Брускі» (1932, з Т.Кляшторным), вершы А.Пушкіна, Маякоўскага, Э.Багрыцкага і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БАРУ́ЗДЗІН Сяргей Аляксеевіч
(22.7.1926, Масква — 4.3.1991),
рускі пісьменнік. Скончыў Літ.ін-т імя Горкага (1958). У 1966—91 гал. рэдактар час. «Дружба народов». Аўтар раманаў «Паўтарэнне пройдзенага» (1964), «Аповесці пра жанчын» (1967), «Лізавета Паўлаўна» (1979), аповесцяў «Само сабой» (1980), «Час лістападу» (1982; пра партыз. рух на Беларусі ў Вял. Айч. вайну), зб-каў апавяданняў і аповесцяў «Я люблю нашу вуліцу...» (1969), «Тое, што было ўчора» (1975), «Вершы мінулых гадоў» (1983), а таксама кн. «Людзі і кнігі. Літаратурныя нататкі» (1978). Пісаў творы для дзяцей. Выступаў з артыкуламі пра творчасць Я.Купалы, Я.Коласа, П.Броўкі, І.Мележа, М.Танка, А.Адамовіча, В.Быкава, І.Шамякіна, І.Чыгрынава, В.Казько. На бел. мову перакладзены кн. Баруздзіна «Месяц і сонца» (1972; пер. А.Марціновіч), «Краіна, дзе мы жывём» (1977; пер. Е.Лось).