Праму́за ’падпечак’ (пруж., Сл. Брэс.; маст., Сцяшк. Сл.). Відаць, трэба было б пісаць праму́га, параўн. прыклад: У прамузе ляжаць стальнякі. Тады — да прамуга (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Псюк ’стары; лядашчы чалавек’; ’стары грыб’ (Нас.). Вытворнае ад псець (гл.); першапачаткова, відаць, ’непрыгодны; ні да чаго не варты’, параўн. чэш. psák ’неядомы грыб’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пупі́ца ’прывязка, якою прымацоўваецца біч да цапільна’ (ДАБМ, камент., 829). Відаць, ад капіца ’тс’ (гл.) пад уплывам пуп ’пупавіна’ або пупок ’ручка ў касе’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пустазво́н ’балбатун, несур’ёзны чалавек’ (ТСБМ). Відаць, да пусты́ (гл.) і званіць у значэнні ’гаварыць, брахаць’, параўн. рус. дыял. пустазво́нка ’пра сабаку, які пастаянна брэша’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пінчу́к ’высокі чыгун, пабелены знутры, з адной ручкай, стаўбун’ (ельск., З нар. сп.). Відаць, да уласнай назвы Шпек, у рэгіёне якога рабілі такія чыгуны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Стар ‘старое, былое’ (Нас.), ‘старасць’ (Нас., Стан.), ‘старое месцажыхарства’ (Касп.). Адпрыметнікавы назоўнік, гл. стары. Сюды ж, відаць, і дзеяслоў старава́ць ‘гутарыць, размаўляць’ (Нас., Скарбы).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Суро́жыцца ’скасавурыцца; узлавацца, пагрозліва глянуць’ (шальч., Сл. ПЗБ). Відаць, да рожа3 (гл.), пераасэнсаванае пад уплывам дзеясловаў тыпу літ. suriẽsti ’сагнуць, скрывіць’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Схед: (маладая) на схєдъ стояла, з долей размоўляла, тлумачыцца “на сходѣ, перед отправлением в церковь” (Доўн.-Зап., Пін.). Відаць, да польск. дыял. sched ’сход’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сцехану́цца ’здрыгануцца, скалануцца’ (Сцяшк. Сл., Нар. Гом.), сце́хацца ’пахудзець’ (Ян.), сцяхацца ’жахацца’ (Мілк.). Відаць, суадноснае сцепену́цца ’калатнуцца’ з дыялектнай заменай п > х, гл. сце́паць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тумені (?) ‘страмёны’: Ён з коніка на злязае, / З тумень ножак не вымае (вілен., Земляроб. каляндар, 158). Няясна, відаць, дэфармаванае z strymion (Федар 5, 679).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)