polegać

polega|ć

незак.

1. спадзявацца; разлічваць;

~ć na czyjej obietnicy — разлічваць на чыё абяцанне;

nie można na nim ~ć — на яго нельга разлічваць (спадзявацца);

2. заключацца ў чым, зводзіцца да чаго;

różnica polegać na tym, że ... — розніца [заключаецца] у тым, што...;

na czym to polegać? — у чым справа?

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

głupi

głup|i

разм. дурны;

każdy ~i wie, … — любы дурань ведае, …;

~i jak stołowe nogi разм. дурны як бот;

znaleźć się w ~iej sytuacji разм. апынуцца ў прыкрай сітуацыі;

~iego robota — дурная справа;

z ~iego powodu — праз глупства; з-за дробязі;

nie ma ~ich — няма дурных; знайшлі дурня

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

wer

1.

pron inter (G wéssen, D wem, a wen) хто

~ ist da? — хто там?, хто тут?

2.pron rel хто

~ das tut, hat die Fólgen zu trágen — хто гэ́та зро́біць, адка́жа за вы́нікі

◊ ~ wagt – gewínnt — ≅ рдзыка – высакаро́дная спра́ва

3.

pron indef разм. хто-не́будзь, хто́сьці

ist ~ gekómmen? — прыйшо́ў хто-не́будзь?

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

цярпе́ць

1. (боль, холад і г. д.) léiden* vt, ertrágen* vt;

цярпе́ць боль Schmérzen ertrágen*;

2. (набрацца цярпення) sich gedúlden, sich mit Gedúld wáppnen;

3. (дапускаць) dúlden vt, léiden* vt; sich (D) etw. gefállen lássen*;

гэ́та не це́рпіць адкла́ду das dúldet kéinen Áufschub;

4. (страту і г. д.) léiden* vt, erléiden* vt;

цярпе́ць паражэ́нне éine Níederlage erléiden* [davóntragen*]; éine Schláppe erléiden*;

цярпе́ць няўда́чу éinen Mísserfolg háben;

не цярпе́ць каго-н j-n nicht léiden [áusstehen, ertrágen] können*;

час не це́рпіць die Zeit drängt;

спра́ва не це́рпіць die Sáche hat Éile

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

павярну́цца сов.

1. в разн. знач. поверну́ться; (повернуть голову; туловище в какую-л. сторону — ещё) оберну́ться;

п. з бо́ку на бок — поверну́ться с бо́ку на́ бок;

п. ўле́ва — поверну́ться вле́во;

~ні́ся ў мой бок — поверни́сь (оберни́сь) в мою́ сто́рону;

спра́ва ~ну́лася зусі́м іна́чай — де́ло поверну́лось (оберну́лось) совсе́м и́на́че;

прыйшо́ў, павярну́ўся і пайшо́ў — пришёл, поверну́лся и ушёл;

тут няма́ дзе п. — здесь не́где поверну́ться;

2. (принять наклонное положение) наклони́ться, склони́ться;

слупо́к ~ну́ўся набо́к — сто́лбик наклони́лся (склони́лся) на́бок

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

honor, ~u

м.

1. гонар;

słowo ~u — слова гонару;

sprawa ~u — справа гонару;

kwestia ~u — пытанне гонару;

wyjść z ~em — выйсці з гонарам;

2. ~y мн. ушанаванне, пашана, павага;

oddawać honor wojskowe — аддаваць вайсковую пашану; салютаваць;

3. ~y мн. карц. фігуры;

czynić (robić) ~y domu — прымаць гасцей (у якасці гаспадара, гаспадыні)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

daleko

1. далёка;

jak daleko do ... — ? ці далёка да...?;

jak daleko (jest) do dworca? — ці далёка да вакзала?;

mam daleko do szkoły — мне далёка да школы;

rzeczy zaszły za daleko — справа зайшла надзвычай далёка;

2. (у спалучэнні з прыслоўем або прыметнікам) значна;

daleko więcej — значна больш;

daleko lepiej — значна лепш

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

суд, ‑а і ‑у, М ‑дзе і ‑дзе, м.

1. ‑а, М ‑дзе. Дзяржаўны орган, які разглядае і вырашае грамадзянскія спрэчкі і крымінальныя справы. Народны суд. Прыгавор суда. // Памяшканне, у якім знаходзіцца такі орган. У судзе свецяцца вокны. // зб. Суддзі. Нарада суда. □ І кідае [Варывода] строга свой зрок. — Суд ідзе! — грыміць урачыста! І вочы скіроўвае ўбок, Пранізвае імі фашыста. Колас. — Што вы маўчыце? — пытаецца суддзя. — У вас заўвагі да складу суда ёсць? Адводы, прапановы? Дадзіёмаў.

2. ‑а, М ‑дзе. Судовы працэс, разбор грамадзянскай або крымінальнай справы. Выступаць на судзе. □ Паведамілі, што пракурор патрабуе тэрміновага суда над браканьерам .. і хоча зрабіць гэты суд паказальным на ўвесь раён. Краўчанка. Суд цягнуўся два гады. Выйграў пан. Бядуля. Жук атрымаў учора павестку на суд з Мікітам за Марылін пасаг. Брыль. [Зося:] — На судзе мне трэба было ўсё, як было, расказаць. Чорны. / У складзе некаторых устойлівых выразаў. Папасці пад суд. Чыніць суд. // Пакаранне каго‑н., кара. Павел зразумеў, што няма больш страшнага суда, чым суд уласнае памяці. Васілёнак. [Міхалка:] — Мы .. [Ігналю] лепей сваім судом, — адсцёбаем гэтымі лейцамі і годзе. Ён болей красці не будзе. Бядуля.

3. ‑а, М ‑дзе; чаго або які. Грамадскі орган, які выбіраецца з членаў якога‑н. калектыву для разгляду спраў, звязаных з непрыстойнымі паводзінамі каго‑н. Суд гонару. Грамадскі суд. □ Праўленне вырашыла ўчыніць таварыскі суд над тымі, каго злавілі за руку. Дуброўскі.

4. ‑у, М ‑дзе. Думка, меркаванне аб кім‑, чым‑н.; ацэнка каго‑, чаго‑н. Суд гісторыі. □ Мінаў час, старое забывалася, яно з-за даўнасці не падлягала і суду Андрэевага сумлення. Шахавец.

•••

Вярхоўны суд БССР — найвышэйшы судовы орган БССР.

Надворны суд — судовы орган дваран у Расіі 18–19 стст.

Страшны суд — паводле рэлігійных уяўленняў — божы суд пад усімі людзьмі, калі наступіць «канец свету».

Суд Лінча — у ЗША жорсткая расправа з актыўнымі дзеячамі прафсаюзнага, негрыцянскага. антыімперыялістычнага і камуністычнага руху; лінчаванне.

Суд прысяжных — суд з удзелам прысяжных засядацеляў.

Таварыскі суд — грамадскі суд, утвораны на прадпрыемствах, ва ўстановах для разгляду спраў, звязаных з парушэннем працоўнай дысцыпліны або грамадскага парадку.

Трацейскі суд — разбор якога‑н. канфлікту кім‑н. трэцім, не зацікаўленым у гэтай справе.

Шамякаў суд — несправядлівы, прадузяты суд (ад імя суддзі Шамякі з старой рускай аповесці).

Аддаць на суд каму гл. аддаць.

Аддаць пад суд гл. аддаць.

Ісці пад суд гл. ісці.

Пакуль суд ды справа — пакуль адбываецца, робіцца што‑н. Загоншчыкі падаліся ў абход. А мы, стралкі, пакуль суд ды справа, на прасецы ў лінію пасталі. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Tat

f -, -en учы́нак, чын; спра́ва; дзе́янне

éine gróße ~ — по́дзвіг

éine édle ~ vollbríngen* — здзе́йсніць высакаро́дны ўчы́нак

éine schlímme ~ begéhen* — зрабі́ць дрэ́нны ўчы́нак

in der ~ — напра́ўду, сапраўды́

in die ~ úmsetzen — ажыццяві́ць, здзе́йсніць

auf fríscher ~ ertáppen — злаві́ць на ме́сцы злачы́нства

j-m mit Rat und ~ zur Séite stéhen* — дапамага́ць каму́-н. сло́вам і спра́вай

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

darúm

(разм. drum), [dárum]

1.

adv

1) вако́л гэ́тага [таго́, яго́, яе́, іх]

drum und dran — круго́м і навако́л

2) за гэ́та [то́е, яе́, іх]

es ist mir sehr ~ zu tun — для мяне́ гэ́та ве́льмі ва́жна

3) пераклад залежыць ад кіравання беларускага дзеяслова: es hándelt sich ~, dass… гаво́рка ідзе́ пра тое́, што…, спра́ва ў тым, што…

2.

cj вось чаму́, таму́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)