хара́ктар, -ру м.
1. (совокупность черт) хара́ктер;
мя́ккі х. — мя́гкий хара́ктер;
2. (свойство, качество) хара́ктер, род, о́браз;
х. гле́бы — хара́ктер по́чвы;
заўва́гі крыты́чнага ~ру — замеча́ния крити́ческого хара́ктера;
спра́ва тако́га ~ру — де́ло тако́го ро́да;
х. дзе́янняў — хара́ктер (о́браз) де́йствий;
3. лит., иск. (тип, образ) хара́ктер;
каме́дыя ~раў — коме́дия хара́ктеров;
◊ вы́трымаць х. — вы́держать хара́ктер;
у чыі́м ~ры — в чьём хара́ктере
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хвілі́на ж.
1. (короткий промежуток времени) мину́та, моме́нт м., миг м.;
2. (мера времени) см. міну́та;
◊ з ~ны на ~ну — с мину́ты на мину́ту;
у во́льную ~ну — в свобо́дную мину́ту;
у адну́ ~ну — в оди́н моме́нт;
пад уплы́вам ~ны — под влия́нием мину́ты;
спра́ва адно́й ~ны — мину́тное де́ло;
адну́ ~ну — одну́ мину́ту; оди́н моме́нт;
у гэ́ту ~ну — в э́тот моме́нт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
я́сны в разн. знач. я́сный;
я. ме́сяц — я́сный ме́сяц;
я́снае не́ба — я́сное не́бо;
я́сныя во́чы — я́сные глаза́;
я. адка́з — я́сный отве́т;
я́сныя ду́мкі — я́сные мы́сли;
я́сныя абры́сы гор — я́сные очерта́ния гор;
◊ я́сная спра́ва — я́сное де́ло;
як гром з я́снага не́ба — как гром среди́ я́сного не́ба;
наве́сці цень на я. дзень — навести́ тень на плете́нь (на я́сный день)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
inny
inn|y
іншы;
ktoś ~y — хтосьці іншы; нехта яшчэ;
to co ~ego — гэта іншая справа;
w każdym ~ym wypadku — у кожным паасобным выпадку;
~ymi słowy — іншымі словамі; інакш кажучы;
między ~ymi — паміж (між) іншым
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
заключа́ться
1. (содержаться) змяшча́цца; (находиться) знахо́дзіцца;
в э́том я́щике заключа́ются все ва́жные докуме́нты у гэ́тай скры́нцы знахо́дзяцца (змяшча́юцца) усе́ ва́жныя дакуме́нты;
2. (сводиться к чему-л.) зво́дзіцца (да чаго); заключа́цца (у чым);
де́ло заключа́ется в сле́дующем спра́ва зво́дзіцца да насту́пнага (заключа́ецца ў насту́пным);
3. страд. саджа́цца; зняво́львацца; заключа́цца; см. заключа́ть 1, 4;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упира́ться
1. в разн. знач. упіра́цца;
упира́ться лбом в сте́нку упіра́цца лбом у сцяну́;
всё э́то де́ло упира́ется в недоста́ток вре́мени уся́ гэ́та спра́ва ўпіра́ецца ў недахо́п ча́су;
2. перен., разг. упіра́цца; (упрямиться — ещё) упа́рціцца, нараві́цца, нату́рыцца;
3. страд. упіра́цца; утаро́плівацца; см. упира́ть 1, 2;
упира́ться рука́ми и нога́ми упіра́цца рука́мі і нага́мі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дарма́ і да́рма, прысл.
1. Бескарысна, дарэмна, марна. Сцёпка сваё вядзе: чытае, піша, думае, разважае. Ні адзін вечар вольны не прападаў дарма. Колас. // Без дастатковых падстаў, беспрычынна. [Вярхоўскі:] Дарма, грамадзянін, злуяцеся. Маўзон.
2. Бясплатна, за нішто. У Ксавэра Блецькі цяпер толькі клопату ў галаве, каб Антон не еў дарма хлеба. Чорны. // Незаслужана, беспадстаўна. Наш сябра тытул атрымаў. Ну што ж, насі, такая справа. Ці па заслугах, ці дарма — Не так, прызнацца, і цікава. Гілевіч.
3. у знач. часціцы. Хай, так і быць. Не хопіць ці хлеба, ці бульбы? — Дарма! Дадасі яшчэ бобу. Дубоўка.
4. у знач. вык. Дробязь, не мае значэння. Баіцца — будзе ёй адплата — Чакаць дабра з таго дарма. Колас.
•••
Дарма што (уступальны злучнік) — хоць; нягледзячы на тое, што. Сядзіць Андрэйка з татам. Добра так умасціўся, дарма што трасе трохі. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абкруці́ць, ‑кручу, ‑круціш, ‑круціць; зак., каго-што.
1. Абвіць, абматаць што‑н. вакол чаго‑н. Аднак ён усё ж убіў у зямлю адно з нашых моцных вёсел і некалькі разоў абкруціў вакол яго жалезны ланцуг, прыкаваны да лодкі. Кірэенка.
2. Абматаць, абвязаць што‑н. чым‑н. Сотнікаў прыпыніўся, заціснуў між каленяў вінтоўку і змёрзлымі нягнуткімі пальцамі тоўста і нязграбна абкруціў прастуджаную шыю. Быкаў. // Загарнуць у што‑н., накрыць, ахінуць чым‑н. з усіх бакоў. Было прыемна цяпер скінуць цесныя чаравікі, абкруціць нагу сухой і шурпатай анучкай, надзець шырокі і ўвесь у латках бот. М. Стральцоў.
3. перан. Разм. Абхітраваць. [Салдат:] — Тут справа такая цяпер, што ці мы зямлю возьмем і засеем з восені, ці паны нас абкруцяць... Галавач.
4. Разм. Ажаніць. Замуж Хадору Бацькі выдавалі. З хлопцам чужым У царкве абкруцілі. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дроб 1, ‑у, м.
Разм. Кавалачак чаго‑н.; драбок. Дроб цукру. □ Ганька паспешна снедае. Паспешна кладзе ў сваю торбачку, поруч з букваром, загорнуты ў капусны ліст дроб сыру з хлебам. Васілевіч. [Яніна] адрэзваг ладны дроб сала. Мурашка.
дроб 2, ‑у; мн. дробы, ‑аў; м.
Лік, які складаецца з пэўнай колькасці роўных частак адзінкі. Вывучаць дровы. Множанне дробаў.
•••
Бесканечны дзесятковы дроб — дроб з неабмежаванай колькасцю дзесятковых знакаў.
Дзесятковы дроб — дроб, назоўнік якога ёсць цэлая ступень ліку 10 (такі дроб запісваюць без назоўніка, аддзяляючы ў лічніку справа коскай столькі лічбаў, колькі нулёў у назоўніку).
Няправільны дроб — дроб, у якім лічнік большы за назоўнік.
Перыядычны дроб — бесканечны дзесятковы дроб, у якім адна або некалькі лічбаў нязменна паўтараюцца ў адной і той жа паслядоўнасці.
Правільны дроб — дроб, у якім лічнік меншы за назоўнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
друк 1, ‑у, м.
1. Працэс вырабу друкаванай прадукцыі; друкаванне. Падрыхтаваць да друку рукапіс. Цэх каляровага друку. Кніга выйшла з друку. □ Міхась лічыцца сёння, на трэцяй змене, адказным за якасць друку. Брыль.
2. Друкаваныя літары, друкаваны тэкст; знешні выгляд, памер друкаванага тэксту. Уборысты друк. □ Адразу кідаецца ў вочы, што друк саматужны. Навуменка.
3. Галіна вытворчасці, якая вырабляе друкаваную прадукцыю; выдавецкая і друкарская справа. Работнікі друку. Органы друку.
4. Тое, што надрукавана, сукупнасць надрукаваных твораў. Перыядычны друк. Насценны друк. □ Пра Анатоля Аніхімоўскага яшчэ ніхто не пісаў, яго партрэта ніколі не было ў друку. Асіпенка. «А дні ідуць» — кніга, высока ацэненая друкам і па заслугах прынятая чытачом. Лужанін.
•••
Памылка друку гл. памылка.
[Ням. Druck.]
друк 2, ‑а, м.
Разм. Сукаватая палка; тоўсты кій. Агародамі, нацянькі, беглі да нас, на расцяробы, мужчыны з друкамі. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)