раска́звацца, ‑аецца; незак.
1. Паведамляцца, вусна апісвацца. Шмат каго з тых людзей, аб якіх расказваецца [у кнізе], ужо няма на свеце. Колас.
2. Зал. да расказваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
партыкуляры́зм
(ад лац particularis = прыватны)
рух да набыцця або ўтрымання палітычнай, адміністрацыйнай ці культурнай аўтаноміі для тых або іншых частак дзяржавы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
зламы́снік, ‑а, м.
Той, хто жадае каму‑н. зла, чыніць зло; злоснік. Я не куру, а тых, хто курыць, лічу зламыснікамі, ворагамі свайго здароўя. Прокша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ня..., прыстаўка (гл. не...).
Ужываецца замест «не...» ў тых выпадках, калі націск падае на першы пасля прыстаўкі склад, напрыклад: нядобры, няшчасце, нялёгкі, нядужы, няўдзячны, нясвежы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сталя́рня, ‑і, ж.
Разм. Сталярная майстэрпя. Індустрыяй на сяле .. [Рудакоўскі] на поўным сур’ёзе лічыў кузні, сталярні, рымарні, а тых, хто ў іх працуе, вясковым пралетарыятам. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
першабы́тнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан першабытнага (у 2, 3 знач.). Чароты шэпчуць мне вялікую быль зямлі, якая пачынаецца ад тых парогаў, якія завуцца першабытнасцю. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цуке́рак, ‑рка, м.
Разм. Тое, што і цукерка. Потым [мужчына] наставіўся на аднаго хлопчыка, з тых самых дзяцей, што ў зале гулялі, і цукеркам яго падманіў. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лэмзгаць ’лізаць’, лэмзнуць ’лізнуць’ (ашм.) паходзяць, паводле Грынавяцкене і інш. (Liet. term., 182), з літ. lémžti ’тс’. Нарашчэнне асновы ‑г‑ выражае незакончанае, але шматразовае дзеянне. Аналагічна вэзгаць (гл.) або з глухой зычнай ‑к‑: пэцкаць. Гэта нарашчэнне знікае ў тых жа дзеясловах закончанага трывання (лэмзнуць, пэцнуць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Надары́цца ’выдацца, трапіцца’ (ТСБМ). Запазычана з польск. nadarzyć się ’тс’, пра што сведчыць адсутнасць слова ў народных гаворках, ізаляваны характар у лексіконе літаратурнай мовы (гл., аднак, зда́рыцца, якое па тых жа меркаваннях таксама можа быць аднесена да запазычання), а таксама месца націску ў слове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стрэ́лачнік, ‑а, м.
Рабочы, які пераводзіць стрэлкі на рэйкавым пуці.
•••
Стрэлачнік вінаваты (іран.) — ужываецца ў тых выпадках, калі ўсю адказнасць за няўдачу, катастрофу ўскладаюць на нізавога выканаўцу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)